Bændablaðið - 06.07.2017, Síða 50

Bændablaðið | Fimmtudagur 6. júlí 201750
Það má með sanni segja að við
sauðfjárbændur bíðum með kvíð-
boga í maganum næsta hausts og
næstu sláturtíðar.
Ég hellti mér upp á góðan kaffi-
bolla áður en ég las greinarnar á bls.
50 í nýlegu Bændablaði. Ég byrjaði
á Guðna Ágústssyni, þar telur hann
upp þær byggðir sem sverfi að en
tekur svo Skagafjörðinn út fyrir
sviga og skellir á úldnum brandara
um skagfirska efnahagssvæðið og
segir að við sem þar búum stöndum
sterk þess vegna. Þar fór það.
Skagafjörður byggist vestan af
Skaga upp í Lýtingsstaðahrepp og út
í Fljót; þar sem ég bý á fremsta bæ
í Stíflu og austasta bæ í Skagafirði,
Þrasastöðum. Þar sem ég þekki
til þessara svæða er ekki eitthvað
sérstakt efnahagssvæði sem heldur
okkur uppi.
• Það liggur fyrir okkur að 65%
greiðsla af innleggi sauðfjár
kemur til okkar í haust eftir
einhverja skerðingu frá fyrri
árum og 35% einhvern tímann
seinna.
• Aukaskerðing verður á skrokka
yfir 16,5 kg
• Við búum við lélegar samgöngur
og slæma malarvegi
• Við höfum fylgst með byggðinni
dragast saman og sjáum ljós
slokkna á bæjum
• Við upplifum samdrátt í
skólamálum
• Gagnslausar eða engar nútíma
tæknitengingar; ljósleiðari
• Við eigum ekkert í innlenda eða
erlenda auðmenn þegar kemur
að jarðakaupum
Svoleiðis er það og gætu einhverjir
bætt á þennan lista í Skagafirði og
annars staðar á landinu.
Þegar talað er um skagfirska
efnahagssvæðið er átt við KS.
Kaupfélag Skagfirðinga (KS) er
fyrirtæki innan héraðs sem sagt er
að standi vel og geti því búið yfir
eða í sérstöku efnahagssvæði. Út
úr þessu efnahagssvæði fer ekkert
sem þykir ekki arðvænlegt.
Það er ekki fyrir skagfirska
efnahagssvæðið sem við stöndum
sterk eða sterkari en aðrir. Við
stöndum öll, hvar á landinu sem
er, sterk ef við viljum svo við hafa.
Sauðfjárbyggðir hrópa
sannarlega á hjálp. Við viljum
ekki vera betlikerlingar eða
sveitaómagar, við viljum sanngirni
og virðingu fyrir því sem við
gerum. Við leggjum mikið á okkur
að fá að búa þar sem við búum. Í
okkur býr frjáls Íslendingur sem
er stoltur af landinu sínu og ræktar
það af metnaði.
Við skiljum ekki afhverju
Íslendingar, útlendingar,
ferðamenn, kokkar og fjölskyldur
velja ekki góða hreina kjötið sem
við erum að framleiða af svo
mikilli ástríðu og gleði.
Bændur taka lán og versla í
búðum, þeir nýta sér þjónustu af
öllu tagi, bændur syngja í kórum
og taka þátt í félagsstörfum, þeir
reka fyrirtæki, eignast börn, kaupa
sér utanlandsferðir, flokka, rækta,
læra, yrkja, spila fótbolta og bridds.
Greinarnar báðar á bls. 50
eru góðar og þarfar og vil ég
þakka bæði Guðna Ágústssyni
og Herði Jónassyni fyrir að sýna
málaflokknum áhuga og vekja
máls á stöðu byggðarinnar og
sauðfjárræktarinnar í landinu.
Íris Jónsdóttir
Þrasastöðum
Sauðfjárbændur hrópa á hjálp
Í vetur hef ég tvisvar skrifað
pistla í Bændablaðið þar sem ég
hef gagnrýnt B.Í. fyrir tregðu
til að upplýsa bændur um
fjárhagsmálefni samtakanna
eins og sundurliðaða
ársreikninga o.fl. Er skemmst
frá því að segja að þar var talað
fyrir svo daufum eyrum að um
fullkomið heyrnarleysi er að
ræða.
Þá gerði ég (í Bbl. 23. feb.)
athugasemdir við það að bændur
skuli skyldir til að kaupa afnot
af forritum B.Í. eins og Jörð,
Huppu og Fjárvís sem samtökin
eiga og hafa frjálsar hendur um
verðlagningu á; hafa raunar
ákveðið að þeir sem greiða
aðildargjaldið til B.Í. fái 30%
afslátt af listaverðinu. Ég
spurði einnig hvort ráðuneytið
hefði samþykkt og staðfest
gjaldskrána, en hef engin
viðbrögð fengið.
Með eftirgrennslan í
ráðuneytinu hef ég komist að því
að hægt er að fá takmarkaðan
aðgang að þessum forritum á
u.þ.b. hálfvirði þar sem unnt er að
fullnægja skráningarskyldunni.
Og viti menn, þá verðskrá má
finna á heimasíðu B.Í. en svo
vel er hún falin að starfsmenn
Búnaðarsamtaka Vesturlands
höfðu t.d. ekki hugmynd um
hana þegar ég sagði þeim frá
þessu.
Ekki fer á milli mála að með
þessu ráðslagi eru forsvarsmenn
B.Í. að reyna að fá sem flesta til
að greiða aðildargjaldið án þess
að hafa vitneskju um þennan
kost.
Við þetta má bæta litlu dæmi
um ásælni B.Í. Aldraður bóndi
fékk frá samtökunum reikning
fyrir afnot af forritinu jord.is.
Hann hvorki á tölvu né hefur
færni til að nota forritið og hefur
því auðvitað ekki óskað eftir að
fá aðgang að því. Trúlega eru
fleiri í þeirri stöðu.
Forsvarsmenn Bændasamtaka
Íslands láta í ræðu og riti sem
þeir séu sem útspýtt hundsskinn
við að gæta hagsmuna bænda
en framanritað leiðir í ljós þá
ömurlegu staðreynd að þeir eru
reiðubúnir til að leggjast býsna
lágt til að hafa af þeim fé, á
fölskum forsendum ef ekki vill
betur til.
Á heimasíðu B.Í. blasir
nú við áberandi tilkynning
(auðvitað á eftir slagorðinu:
Bændasamtökin rækta þinn
hag!!!) um að reikningar fyrir
jord.is séu á eindaga en ef menn
greiða aðildargjaldið, 42.000,-
kr. geta þeir náðarsamlegast
fengið upphaflegan reikning
felldan niður en greiða síðan
með afslættinum. Ekki er vikið
einu orði að þeim möguleika að
fá takmarkaðan aðgang.
Nú ættu B.Í. að reyna að
klóra aðeins yfir skítinn sinn
með því að gera mönnum
glögga grein fyrir þeim
möguleika að fá takmarkaðan
aðgang að þessum forritum og
hvað felst nákvæmlega í þeim
takmörkunum. Að öðrum kosti
tel ég þau rúin allri vild og
trausti.
Ritað 3. júlí 2017.
Guðmundur Þorsteinsson
Leyndarhyggja Bænda-
samtaka Íslands
LESENDABÁS
Guðmundur Þorsteinsson
Brothættar byggðir
bitlaust verkfæri
Brothættar byggðir er sértæk
aðgerð fyrir smærri byggðakjarna
og sveitir landsins, sem á tíðum
eru aðilar sem vegna smæðar sinn-
ar hafa ekki getað nýtt sér önnur
úrræði ríkis og sveitarfélaga til
stuðnings byggðaþróunar- og sam-
félagsuppbyggingar.
Með þessu samstarfi taka
ríki, sveitarfélag, stoðkerfi og
íbúar höndum saman um eflingu
byggðarlagsins. Ekki er meiningin
að búa til nýtt lag ofan á stoðkerfið,
heldur vettvang þar sem leiddir eru
saman kraftar og mynduð einskonar
„sérsveit“.
Í verkefnislýsingu brothættra
byggða, sjá vef Byggðstofnunar,
segir meðal annars:
„... Verkefnisstjórnin mun leggja
niðurstöður stefnumótunar
og verkefnisáætlun fram
til umfjöllunar hjá aðilum
verkefnisins og stýrihópi
Stjórnarráðsins um byggðamál
, til að tryggja samstöðu um
verkefnið. Enn fremur að koma
niðurstöðunum á framfæri við
stofnanir og fyrirtæki sem hafa
áhrif á þjónustustig og þróun
viðkomandi byggðarlags til
að stuðla að því að ákvarðanir
þessara aðila taki mið af áherslum
íbúanna. „
Greinarhöfundur hefur verið
verkefnisstjóri í verkefninu
Skaftárhreppur til framtíðar frá
febrúar 2015. Við höfum haldið
íbúaþing, íbúafundi, samþykkt
framtíðarsýn, gert verkáætlun. Það
má fullyrða að íbúar hafi skilað
sínu og að auki ítrekað óskað eftir,
að stýrihópur Stjórnarráðsins um
byggðamál komi að málinu og
leggi því lið svo samstaða verði um
verkefnið innan stjórnsýslunnar. Í
fáum orðum má segja að þar gerist
lítið.
Meiningin var aldrei að búa til nýtt
lag ofan á stoðkerfið. Jæja, sérsveitin
varð ekki heldur til. Hins vegar varð
til nýr flokkur hagsmunagæslu.
Verkefnastjórar hverrar byggðar
fyrir sig knýja dyra með málefni frá
íbúaþingum. Stundum samhljóða,
líkt og samgöngur, fjarskipti og
orka, í annan tíma ólík. Við í
Skaftárhreppi eigum mikið undir
að ríkisjarðir séu setnar, byggðar,
nytjaðar. Sjávarbyggðir tala um
aflaheimildir. Verkefnastjóri kemur
og truflar önnum kafið starfsfólk
stjórnsýslunnar. Truflar fólk og segir
frá brothættri byggð. Byrjar alltaf á
núllreit og festist í lokaðri hringrás.
Þegar byggðarlag hefur fengið
inngöngu í hóp brothættra byggða –
jú, það er sótt um að vera í þeim hópi
og samkeppnin er allnokkur – þá
breytist lítið sem ekkert í samskiptum
við ríkið. Smæðin, fjarlægðin, stærð
viðfangsefna. Allt strandar á því að
sértæka aðgerðin nær ekki inn fyrir
þröskuld stjórnsýslunnar.
Ég les og fylgist með fréttum frá
Árneshreppi á Ströndum. Íbúar færri
en fimmtíu og fer fækkandi. Klárlega
brothætt byggð, en mér þykir leitt að
segja það, ég sé engan veginn að
verkfæri brothættra byggða, eins og
ég hef kynnst þeim, muni koma að
notum. Kannski þykir einhverjum
ljótt að íbúi í Skaftárhreppi hafi
skoðun á hvað gangi í Árneshreppi.
Hvað gæti komið að notum og hvað
ekki. Það verður svo að vera, ég
hef meiri þekkingu á verkfærunum
en hreppnum. Ég veit hvað hefur
verið erfitt og hvað hefur verið
auðveldara. Verkefnisstjórnir,
starfsfólk Byggðastofnunar og íbúar
hafa róið í sömu átt en stjórnsýslan
hreyfist ekkert. Þegar ég hitti
landbúnaðarráðherra í vor þá hafði
hann meiri áhuga á að ræða um
nafnið, brothætt byggð, en verkefnið
og þau mál sem þarfnast úrlausnar í
ráðuneyti og stofnunum þess.
Samgöngur, orkumál,
f jarskipti , hei lsugæsla,
sjúkraflutningar. Þetta eru mála-
flokkar sem brenna á íbúum
brothættra byggða. Þeir geta margt
en það er óeðlilegt að sveitarstjórnir,
líkt og í Svalbarðshreppi, þurfi
að grípa til þeirra örþrifaráða að
fjármagna vegabætur til að íbúar
komist til og frá vinnu. Af virðingu
við íbúa Skaftárhrepps sem búa
allflestir við malarvegi þá læt ég
vera að minnast á ástand veganna.
Víða er vegstæðið eitt eftir, allt
annað er löngu rokið í veður og vind.
Ef það er eitthvað sem ég hef lært
á rúmum tveimur árum þá er það
að stjórnsýslan, ríkið og stofnanir/
fyrirtæki þess, var engan veginn
búin undir þessa sértæku aðgerð.
Ég skrifa VAR og get fullyrt að hún
ER það ekki enn.
Eirný Vals
verkefnisstjóri Skaftárhrepps
til framtíðar
Kirkjubæjarklaustur. Mynd / HKr.
Orkugerðin endurvinnur aukaafurðir frá slátrun og kjöt-
er til eldneytisgerðar.
Orkugerðin ehf. óskar eftir framtíðarstarfsmanni í verk-
smiðju félagsins sem staðsett er í Heiðargerði í Flóa hreppi
(10 km austan við Selfoss).
Við leitum af dugmiklum og úrræðagóðum einstaklingi
til fjölbreyttra starfa.
og búnaði ásamt viðhaldi á tækjum.
Unnið er á tvískiptum vöktum og heildarlaun með vakta-
vinnukaup fyrir vinnu umfram vaktir.
Hæfniskröfur:
» Reynsla af vélaviðgerðum og rekstri véla er skilyrði.
»
er kostur.
» Sterk öryggis- og umgengnisvitund.
»
» Almenn tölvukunnátta og lyftarapróf er kostur.
» Sjálfstæð og öguð vinnubrögð.
Umsóknir ásamt ferilskrá sendist á orkugerdin@orkugerdin.is
~ Frekari upplýsingar veitir Ívar í síma 482 3553 ~
KANNT ÞÚ Á VÉLAR?