Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1989, Blaðsíða 30

Helgi Seljan:
í BRENNIDEPLI
Gnótt viðfangsefna vítt um þjóð-
félagið einkennir allt starf Öryrkja-
bandalagsins í dag, og þó er okkur sem
þar störfum fullljóst, að ekki náum við
svo sem við ætlum og ættum einmitt
þangað sem þörfin er mest.
Einstök tilfelli birtast í erli daganna
er sýna ótrúlega erfiðar aðstæður fólks
alltof víða. Þar koma fyrst og síðast til
hin beinu kjaramál
fólksins, þess sem
við tæpar trygg-
ingabætur einar
þarf að una, hús-
næðis vandinn,
sem vitanlega er
beintengdur hin-
um eiginlegu kjör-
um, kemur svo efst
einstakra mála og
alvegljóstaðalltof
víða er um neyðar-
tilvik að ræða,
hvað sem þeir
segja, erekki þykj-
ast vita betur.
Dæmi öryrkj-
ans, sem hefur í
tryggingabætur nokkuð innan við 40
þúsund, en leigir á 30 þúsund á mán-
uði, segir allt sem segja þarf. Og þann-
ig eru einmitt dæmin. Sumir eru á
götunni í eiginlegri merkingu. Það er
að vonum að þessu fólki þyki hart að
einmitt Öryrkjabandalag Islands, sem
er að byggja og kaupa hús fyrir lottó-
ágóðann, skuli ekki umsvifalaust leysa
vanda þess. En málið er því miður allt-
of einfalt, biðlistinn lengist stöðugt,
þrátt fyrir ágæta úrlausn til ærið
margra og hvergi nærri er unnt að hafa
undan, þó allur vilji og velvild sé til
staðar. I öllum umræðunum um félags-
legar lausnir húsnæðismála hjá því
opinbera hefur farið undrahljótt um
stórátak í þágu fatlaðra. Það læðist að
manni sá lúmski en ljóti grunur, að
stjórnvöld haldi að lottóféð hafi í eitt
skipti fyrir öll leyst allan húsnæðis-
vanda fatlaðra og það næstum að segja
fyrirfram.
Þegar athygli er vakin á alvarlegu
ástandi mála þá rjúka ýmsir aðilar sem
ættu að vita betur upp til handa og fóta
og koma af reginfjöllum. Húsnæðis-
vandi - neyðartilvik - brýn þörf ótal-
inna aðila - hvað er það nú fyrir nokk-
uð? Erum við ekki alltaf að veita fé til
þessara framkvæmda? Fenguð þið
ekki lottógróðann, sem er svo mikill að
okkur datt sísvona í hug á haustdögum
að skattleggja hann, svo ekki flyti útaf?
Máske er ekki spurt nákvæmlega
svona, en það er ljóst að mörgum,
alltof mörgum, finnst bara allt í
stakasta lagi - og leiðindi að þessu
naggi og nöldri, sem hagsmunasam-
tökin eru að viðhafa sýknt og heilagt.
Ekki skal öðru trúað en einhverjir taki
við sér og haldi merki félagslegra
lausna í húsnæðismálum fatlaðra á
lofti og komi þar í kring einhverri
lausn, sem fatlaðir megi ráða við. Það
þarf og á a.m.k. að vera morgunljóst
hverjum sem sjá vill að þó lottóið leysi
margra vanda, þá bíða enn fleiri fyrir
utan án lausna - án vonar. Og enn og
aftur til sanninda um þetta, að ekki er út
í bláinn blaðrað, skal þeim sem með
löggjafarvald fara og fjárveitingavald
um leið boðið að skoða biðlistana hjá
Öryrkjabandalaginu um húsnæði og í
leiðinni mætti þá líta á biðlista svæðis-
stjórnanna um heimili, svona til að
sannfærast enn frekar.
Mismunun - allt um of einkennir
þetta þjóðfélag okkar, sem raunar ber í
mennta- og heilbrigðismálum svo og
ýmsu öðru hin ágætustu einkenni
velferðar og jafnaðar.
Mismunun - misjöfn kjör og mis-
jöfn aðstaða fólks til að lifa lífinu eðli-
lega og áfallalaust - einkenna þetta
þjóðfélag í alltof ríkum mæli.
Þetta er og hefur lengi verið viður-
kennt, en viðurkenning vandans fleytir
því fólki, sem verst verður úti ekki yfir
sín vandamál.
Fjöldamargt
kemurtilaðhinn
fatlaði á erfiðari
leik en ýmsir
aðrirfullfærirþó
aðdáunarverð-
ur sé sá dugnað-
ur og mikil og
undraverð sú
harka er margir
fatlaðir sýna í
lífsbaráttunni.
En að öðru
jöfnu gefur auga
leið hversu
miklu verrbúinn
á margan hátt
hinn fatlaði er til
að takast á við
lífsbaráttuna - nema og það er
meginmálið - þjóðfélagið skapi hon-
um skilyrði til þess, svo jafnfætis megi
standa.
Ekki síst gildir þetta í dag í hinu
tryllta kapphlaupi um lífsgæðin -
meira og minna tilbúin að vísu - og skal
þar ekki ýmsu bót mælt, en einnig þar
þarf jafnræði og svipuð aðstaða að
gilda og lög segja hátíðlega til um að
svo skuli vera. Lög segja líka til um
sömu laun fyrir sömu vinnu, hvort sem
er karl eða kona, og lög segja líka að
allir skuli menntunar njóta og mega
starfa að hugðarefnum sínum svo sem
framast er kostur. Lög eru eitt - fram-
kvæmd annað og raunveruleikinn lítur
oft heldur betur öðruvísi út. Svo eru
það þessi undarlegu lögmál, sem
hvergi eru rituð, hvergi skráð, en eru
bara staðreynd, sem allir virðast verða
að lúta og enginn virðist fá rönd við
reist.
Eitt þessara lögmála er það að á
heildina litið skuli það eðlilegt og
sjálfsagt að öryrkjar, sem eiga
Ágústa Þorvalds og Helgi Páls halda höfundi félagsskap.
30