Fréttablaðið - 19.05.2020, Blaðsíða 12

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jóhanna Helga Viðarsdóttir RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is,
Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is FRÉTTABLAÐIÐ.IS: Kristjón Kormákur Guðjónsson kristjon@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Sighvatur
Arnmundsson
sighvatur@frettabladid.is

Hin afar
mikilvægu
skref sem
hafa verið
tekin með
ákvörðunum
um samein-
ingar sveitar-
félaga voru
tekin til þess
að búa til
öflugri
sveitarfélög
sem gætu
veitt íbúum
sínum meiri
og betri
þjónustu.

Helsta hættan
sem steðjar
að okkur
núna er að
við pökkum í
vörn.
Í síðustu viku kynnti ASÍ stefnu sína „Rétta leiðin – Frá kreppu til lífsgæða og öryggis fyrir okkur öll“. Rauði þráðurinn í þeirri stefnu er
framfærsluöryggi fyrir alla, hvort sem er utan
eða innan vinnumarkaðar og uppbygging nýrra
atvinnutækifæra. Heimurinn sem rís úr COVID-
kreppunni verður ekki sami heimur og við þekkt-
um áður. Og það er ekki endilega æskilegt að
leita í sama farið. Við vitum nú hvað það skiptir
miklu máli að vera með trausta innviði og sterkt
opinbert kerfi sem grípur okkur þegar heimurinn
umturnast. Við vitum líka hvað ferðaþjónustan
er viðkvæm fyrir utanaðkomandi áhrifum og
hvað atvinnulífið okkar er í raun eins leitt. Við
verðum því að byggja upp fjölbreyttara atvinnu-
líf. Nú er tími nýrra hugsana og stórra hugmynda.
Við höfum tekið stór stökk í tæknibreytingum en
vandinn sem loftslagsbreytingarnar hafa valdið
er ekki hlaupinn frá okkur. Allar aðgerðir sem
við þurfum að grípa til verða að taka mið af bæði
tæknibyltingu og sjálf bærni.
Helsta hættan er að við pökkum í vörn
Þau umskipti sem við vissum að væru væntanleg
á vinnumarkaði eru allt í einu orðin að veruleika
og þá skiptir öllu að þau séu réttlát og leiði af sér
góð og örugg störf. Til að svo megi verða þarf
að taka stórar ákvarðanir í samráði við launa-
fólk og bjóða upp á endurmenntun fyrir nýja
tíma. Við höfum alla möguleika á að byggja upp
gott og heilbrigt atvinnulíf með vel menntuðu
fólki, vinnumarkað sem býður upp á heilbrigt
umhverfi, styttri vinnutíma og trygga af komu.
Helsta hættan sem steðjar að okkur núna er
að við pökkum í vörn, drögum úr réttindum og
framfærsluöryggi, skerum niður í grunnþjónustu
og seljum frá okkur dýrmætar eignir. Við skulum
ekki falla í þá gryfju heldur hugsa stórt með hag
allra í huga. Þannig verðum við fyrirmynd ann-
arra í uppbyggingunni ekki síður en viðbrögðum
við veirunni.
Rétta leiðin til framtíðar
Drífa Snædal
forseti ASÍ.
Hvítþvottarhús
Deilur um eignaumsýslu
Lindarhvols voru háværar fyrir
nokkru. Efasemdir voru um
söluverð fyrir stöðugleikaeign-
irnar sem félagið seldi. Einnig
að bjóða hefði átt út lögfræði-
þjónustu við Lindarhvol, en lög-
mannsstofan sem vann verkið
fékk 80 milljónir króna fyrir
viðvikið. En gagnrýnistónninn
var falskur því í gær lauk Ríkis-
endurskoðun hvítþvætti á starf-
semi félagsins. Menn hljóta að
líta til þessarar framkvæmdar
í leit að fyrirmynd um hvernig
eigi að standa að svona eignaúr-
vinnslu. Verst að fyrirmyndar-
fyrirtækið Lindarhvoll skuli
hafa verið lagt niður.
Dugleg
Sóttvarnayfirvöld halda áfram
að útdeila gjöfum til þjóðarinn-
ar, fyrst fengum við að fara í bíó
og klippingu og nú megum við
fara í sund. Af því að við höfum
verið svo dugleg að þvo okkur
um hendurnar og standa langt
frá hvert öðru. Ef við höldum
áfram að vera dugleg fáum við
að fara í leikfimi og kannski
á tónleika. En þá þurfum við
líka að vera mjög dugleg. Við
vorum ekki mjög dugleg þegar
sundlaugarnar voru opnaðar.
Höfðum of lítið bil á milli okkar
í röðinni, sagði Víðir. Við
verðum að muna eftir því að
hlusta á Víði því annars fáum
við ekki lengur að fara í sund.
kristinnhaukur@frettabladid.is
Það verða ekki síður sveitarfélögin en ríkissjóður sem munu verða fyrir þungu fjárhagslegu höggi vegna COVID-19 faraldursins. Í minnisblaði Byggðastofnunar til samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra er gerð tilraun
til að meta áhrif hruns í ferðaþjónustu á sveitar-
félögin. Óvissan er auðvitað töluverð en ljóst er
að áhrifin verða gríðarleg þótt þau verði mismikil
milli landsvæða.
Samkvæmt nýjum tölum frá Hagstofunni nam
einkaneysla erlendra ferðamanna um 284 millj-
örðum króna á síðasta ári. Það er rúmur fimmt-
ungur mældrar einkaneyslu á síðasta ári og tæp
tíu prósent vergrar landsframleiðslu. Af þessari
fjárhæð fóru 109 milljarðar í kaup á veitinga- og
gistiþjónustu. Alls keyptu erlendir ferðamenn 87
prósent allra gistinótta á Íslandi á síðasta ári sem
sýnir hversu mikið er undir.
Þrátt fyrir átak og hvatningar til Íslendinga um
að ferðast innanlands í sumar verður samdráttur-
inn mikill. Af rúmlega 7,3 milljónum gistinótta
erlendra ferðamanna á síðasta ári voru um 40
prósent þeirra nýtt á tímabilinu frá júní til ágúst.
Erlendir ferðamenn kaupa þar að auki ýmsa aðra
þjónustu og afþreyingu þar sem samdrátturinn
verður að sama skapi mjög mikill.
Byggðastofnun dregur upp þrjár sviðsmyndir
varðandi atvinnuleysi næstu tólf mánuði. Miðað
við þær dragast útsvarstekjur sveitarfélaga samtals
saman um 10 til 26 milljarða króna á ársgrundvelli.
Til samanburðar gerðu fjárhagsáætlanir yfirstand-
andi árs ráð fyrir að sveitarfélögin yrðu rekin með
samtals 6,7 milljarða króna afgangi á árinu. Þau
sveitarfélög sem eru háðust ferðaþjónustu gætu
horft upp á tugprósenta lækkun útsvarstekna.
Sveitarfélögin eru í misgóðri stöðu til að takast
á við áföll af þessu tagi. Flest eru þau með útsvars-
prósentuna í hámarki en möguleikarnir til frekari
tekjuöflunar eru takmarkaðir. Að óbreyttu munu
þau þurfa að fjármagna tekjuskerðinguna með lán-
töku og skerðingu á þjónustu. Í nýlegri samantekt
Sambands íslenskra sveitarfélaga er það dregið
fram að tvö sveitarfélög séu með skuldahlutfall
yfir 150 prósent af tekjum. Samkvæmt lögum má
skuldahlutfallið ekki fara yfir það mark. Til við-
bótar eru tuttugu sveitarfélög með skuldahlutfall
upp á 100 til 150 prósent.
Staðan sem blasir við mörgum sveitarfélögum
er því ansi erfið. Á sama tíma vinna stjórnvöld að
eflingu sveitarstjórnarstigsins til að hægt sé að
færa þangað fleiri verkefni.
Hin afar mikilvægu skref sem hafa verið tekin
með ákvörðunum um sameiningar sveitarfélaga
voru tekin til þess að búa til öflugri sveitarfélög
sem gætu veitt íbúum sínum meiri og betri þjón-
ustu. Það væri afar slæmt ef mörg sveitarfélaganna
færu löskuð í þá vegferð. Nú þurfa stjórnvöld og
sveitarfélögin að finna leiðir til að koma í veg fyrir
það.
Erfið staða
1 9 . M A Í 2 0 2 0 Þ R I Ð J U D A G U R12 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN