Morgunblaðið - 04.01.2020, Síða 45

MENNING 45
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. JANÚAR 2020
Hugsum áður en við hendum!
www.gamafelagid.is 577 5757
„Roða slær á ránardætur“
Ljósmynd/Ingibjörg Fríða Helgadóttir
og Kristín Anna Valtýsdætur),
klassík/nútímatónlist (Anna S. Þor-
valdsdóttir, Umbra), tilrauna-
kenndu rappi (Reykjavíkurdætur,
Countess Malaise), kvikmynda-
tónlist (Hildur Guðnadóttir) og svo
má lengi telja. Það er þá eins og
ýmis uppgjör og listar séu farnir að
jafnast meira út. Þannig skipuðu
konur meirihluta nýlegs Kraums-
lista og fjöldi þeirra í Músíktilraun-
um verður sífellt meiri.
Umfjöllunarefnið hér, hljóm-
sveitin Hlökk, er gott dæmi um
þessa gerjun og hlaut plata hennar
Hulduljóð sjálf Kraumsverðlaunin
síðasta desember. Ingibjörg Ýr
Skarphéðinsdóttir, Lilja María Ás-
mundsdóttir og Ragnheiður Erla
Björnsdóttir skipa sveitina sem var
stofnuð árið 2015. Pistilritari nýtti
sér nútímatækni til að afla almenni-
legra upplýsinga og sló á þráðinn
til sveitarinnar, í gegnum fésbók-
arsetur hennar. Ragnheiður svar-
aði erindinu og tók svo að sér að
stefna hinum tveimur meðlimunum
saman í spjall sem fór fram netleið-
is, heimshluta á milli. Spurðar um
tildrög sveitarinnar segjast þær
hafa verið að læra saman í Listahá-
skólanum og Hlökk hafi verið leið
til þess að slappa af og hafa gaman
af sköpuninni. „Við tókum allar að
okkur hlutverk sem tengdust ekki
aðalnámsgreininni okkar (Ragn-
heiður og Ingibjörg lærðu tón-
smíðar, en í Hlökk söng Ragnheið-
ur og Ingibjörg spilaði á píanó.
Lilja var að læra á píanó en spilaði í
Hlökk á fiðlu). Til að byrja með vor-
um við að nýta okkur íslensk þjóð-
lög, en með tímanum varð hljóð-
heimurinn tilraunakenndari.“
Hlökk hefur einmitt verið að
þróast upp í listahóp sem vinnur
þvert á miðla; tónlist, hið ritaða
orð, sjónlist o.s.frv., þar sem þær
skoða „hvernig hægt er að miðla
tónlist á breiðari máta“.
Hulduhljóð, sem kom út á veg-
um Smekkleysu á síðasta ári, varð
til sumarið 2017. Ingibjörg samdi
það upphaflega fyrir Lilju Maríu og
sjálfa sig til flutnings á hátíðinni
Sælugaukur í Skálholti. „Ákveðið
var að gefa verkið út á plötu og
þannig þróaðist það eins og það er í
dag,“ segja þær. „Við bættust ljóð
Ragnheiðar og til varð myndræn
plata sem byggðist á ljósum Huldu,
sem er hljóð- og ljósskúlptúr Lilju
Maríu. Einnig lékum við okkur með
að taka upp spuna og hljóð ofan á
upprunalega verkið.“ Spjallið leið-
ist á endanum út í vangaveltur höf-
undar í upphafi. Er hann að fara
fram úr sér þar? Of rómantískur?
Eða er eitthvað að gerast?
„Já, við höldum að þetta sé að
gerast hægt og rólega,“ svara þær.
„Eins og hlutir séu að þokast í rétt-
mætari áttir. Því fleiri fyrirmyndir
sem eru sýnilegar, því auðveldara
er fyrir stelpur að sjá að þetta sé
möguleiki fyrir þær.“
Hulduljóð verður flutt sem tón-
leikainnsetning á Myrkum músík-
dögum. Platan verður leikin í heild
sinni nokkrum sinnum ásamt fimm
tónlistarmönnum og tveimur döns-
urum sem spinna ofan á plötuna.
»Hlökk hefur ein-mitt verið að þróast
upp í listahóp sem vinn-
ur þvert á miðla; tónlist,
hið ritaða orð, sjónlist
o.s.frv.
Hulduljóð er ný fram-
sækin plata eftir tón-
listarhópinn Hlökk en
hún var hiklaust með
merkilegri útgáfum síð-
asta tónlistarárs.
Töff Ingibjörg Ýr Skarphéðinsdóttir,
Lilja María Ásmundsdóttir og Ragn-
heiður Erla Björnsdóttir skipa Hlökk.
TÓNLIST
Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@arnareggert.is
Ámeðan listi Rolling Stone yf-ir 100 bestu trommuleikaraallra tíma er eingöngu skip-
aður karlmönnum (eða svo gott
sem) neyðumst við til að rýna í það
óréttlæti sem óneitanlega blasir við
okkur. Kvenmenn eru aðeins farnir
að kíkja inn á þessa lista en er það
vegna þess að þær urðu skyndilega
„betri“ eða er fólk (les: karlmenn)
að einhverju leyti farið að stíga frá
og skoða þessa hluti upp á nýtt? Í
öllu falli er skýrt að möguleikar
kvenna til að ná
fram sjálfsögðum
árangri innan tón-
listargeirans eru
samfélagslega
skilyrtir og skil-
greindir. Þeim í
óhag. Svo hefur
verið um aldir sem þýðir að því
miður mun taka langan tíma að
vinda ofan af ruglinu.
Eitt af tólunum sem hægt er að
brúka er einfaldlega að veita þess-
um hlutum athygli, setja þá í ljós
með því að tala um þá, hvort heldur
með pælingum eins og ég birti hér í
innganginum eða þá með „hefð-
bundinni“ umfjöllun eins og þeirri
sem hér fer. Hunsun er öflugt kúg-
unartæki en viðurkenning á að
hlutir séu yfirhöfuð til færir mál
strax í eðlilegri farveg.
Þegar maður horfir yfir sviðið
hér á landi eru glettilega margir
listamenn sem auka manni bjart-
sýni. Íslenskar konur eru í fremstu
víglínu þegar kemur að tilrauna-
kenndu poppi/rokki (Björk, Gyða
Kvikmyndin Cats, þ.e. Kettir, sem
byggð er á samnefndum söngleik,
er á góðri leið með að komast í
kvikmyndasögubækurnar hvað
varðar litla aðsókn og neikvæða
gagnrýni.
Universal-kvikmyndaverið fram-
leiddi myndina og segir á vef dag-
blaðsins Guardian að framleiðslu-
kostnaður við hana hafi verið um 95
milljónir bandaríkjadala, jafnvirði
um 11,8 milljarða króna. Myndin
skilaði aðeins 6,6 milljónum dala í
miðasölu yfir frumsýningarhelgi og
samkvæmt dagblaðinu LA Times er
talið að Universal muni tapa að
minnsta kosti 70 milljónum dala á
myndinni, um 8,6 milljörðum króna.
Kvikmyndavefurinn Deadline tel-
ur tapið ögn hærra, um 71 milljón
dala og Variety er enn svartsýnna
og segir tapið allt að 100 milljónir
dala, sem er hærri upphæð en
meintur framleiðslukostnaður.
Gangi þessar spár eftir verður
myndin ofarlega, ef ekki efst, á lista
yfir þær sem ollu framleiðendum
sínum mestu tapi á nýliðnu ári.
Tímaritið Forbes fjallar einnig
um ógöngur Katta á vef sínum og
segir myndina hafa skilað 18 millj-
ónum dala fyrstu tíu daga í sýn-
ingum, yfir jólahátíðina. Kvikmynd-
in er með meðaltalseinkunnina 32 af
100 á vefnum Metacritic og 19 af
100 á vefnum Rotten Tomatoes.
Í kattarlíki Hin virta leikkona Judi Dench í kattargervi sínu í kvikmyndinni
Cats. Myndin hefur hlotið afleita dóma á heildina litið og litla aðsókn.
Kettir í frjálsu falli