Morgunblaðið - 20.04.2020, Blaðsíða 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 20. APRÍL 2020
VIÐ
GERUM
VIÐ
allar tegundir
síma, spjaldtölva
og tölva
Bolholti 4, 105 • Reykjavík • S 534 1400 • www.smartfix.is
s n j a l l t æ k j a þ j ó n u s t a
Rafhitarar
í skip, hús og sumarhús
Ryðfríir
neysluvatnshitarar
með 12 ára ábyrgð
Hitöld (element), hitastillar,
hitastýringar og flest annað
til rafhitunar
Við erum sérfræðingar í öllu sem
Kaplahrauni 19 • Hafnarfirði
Sími: 565 3265
rafhitun@rafhitun.is • www.rafhitun.is
viðkemur rafhitun.
Hjúkrunarfræð-
ingar eru í lykilstöðu í
heilbrigðiskerfinu.
Þeir taka á móti sjúk-
lingum, sinna erindum
þeirra í heilsugæsl-
unni og á göngu- og
slysadeildum, stýra og
veita hjúkrun á legu-
deildum og annast að
öðru leyti samhæfingu
þeirrar heilbrigðis-
þjónustu sem sjúklingum er veitt.
Þeir eru auk þess kjölfesta í for-
varnar- og heilsueflingarstarfi heil-
brigðisþjónustunnar.
Þáttur hjúkrunarfræðinga í heil-
brigðisþjónustunni hefur orðið æ
ljósari með árunum. Fram er kom-
inn fjöldi erlendra skýrslna og vís-
indagreina sem benda ótvírætt til
að gæði hjúkrunar skipti sköpum
um líðan og afdrif sjúklinga. Og
gæðin ráðast af menntun, sérhæf-
ingu, mönnun og skipulagi hjúkr-
unar í heilbrigðisþjónustunni.
Ófullnægjandi menntun og sérhæf-
ing, ör mannaskipti og ófullnægj-
andi mönnun hjúkrunar helst í
hendur við aukin veikindi sjúk-
linga, hærri sýkingartíðni, auka-
verkanir eftir meðferðir, og hærri
dánartíðni (Aiken o.fl., 2002, 2003;
Cho o.fl., 2003). Þáttur hjúkrunar
verður jafnvel enn mikilvægari
þegar alvarlegir sjúkdómar eru til
meðhöndlunar sem engin lækning
er við, eins og í tilviki COVID-19-
fársins.
Þrátt fyrir þetta allt hafa ís-
lenskir hjúkrunarfræðingar búið
við starfs- og launakjör sem ekki
samræmast vinnuframlagi þeirra
og mikilvægi. Og þannig hefur það
verið allt of lengi. Kjör af því tagi
gera erfitt um vik að manna með
fullnægjandi hætti og skipuleggja
hjúkrunarþjónustu heilbrigð-
isstofnana og veita sjúklingum þá
góðu og öruggu þjónustu sem hægt
er að veita og gerð er
almenn krafa um
(Simoens o.fl., 2005).
Áhættuna af slíkri
stöðu eiga hvorki
stjórnvöld né heil-
brigðisstofnanir að
taka.
Nú er rúmt ár síðan
fjögurra ára gerð-
ardómur um kjör
hjúkrunarfræðinga
rann út. Sá dómur var
settur með lögum eftir
10 daga verkfall hjúkrunarfræð-
inga. Gerðardómurinn framlengdi í
aðalatriðum þau kjör hjúkr-
unarfræðinga sem áður eru nefnd.
Á því ári sem liðið er síðan hafa
fulltrúar hjúkrunarfræðinga setið
nálægt 35 fundi með samn-
inganefnd ríkisins. Loks náðust
samningar á föstudaginn langa. Sú
mótdrægni sem hjúkrunarfræð-
ingar hafa mætt í kjaramálum
stéttarinnar á undanförnum árum
segir því miður dapra sögu um að-
komu og afstöðu stjórnvalda. Von-
andi er nýundirritaður kjarasamn-
ingur áfangi á nýrri braut.
Mikilvægt er að komist á breið sátt
í samfélaginu til frambúðar um við-
unandi kjör hjúkrunarfræðinga.
Það varðar bæði laun, vinnuskyld-
ur, vinnufyrirkomulag og starfsum-
hverfi. Gæði heilbrigðiskerfisins
eru í húfi.
Heimildir:
Aiken, L.H. o.fl. (2002). Hospital nurse
staffing and patient mortality, nurse
burnout, and job dissatisfaction. JAMA,
288: 1987-1993.
Aiken, L.H. o.fl. (2003). Educational level
of hospital nurses and surgical patient
mortality. JAMA, 290: 1617-1623.
Cho, S.H. o.fl. (2003). The effects of nurse
staffing on adverse events, morbidity,
mortality, and medical costs. Nursing
Research, 52: 71-79.
Haegdorens, F. o.fl. (2019). The impact of
nurse staffing levels and nurse’s educa-
tion on patient mortality in medical and
surgical wards: An observational multi-
centre study. BHM Health Services
Research, 19: 864.
Simoens, S. o.fl. (2005). Tackling nurse
shortages in OECD countries. Paris:
OECD.
Kjör hjúkrunar-
fræðinga og heil-
brigðisþjónustan
Eftir Rúnar
Vilhjálmsson
»Mikilvægt er að
komist á breið
sátt í samfélaginu til
frambúðar um
viðunandi kjör
hjúkrunarfræðinga.
Rúnar Vilhjálmsson
Höfundur er doktor í heilsufélags-
fræði og prófessor á heilbrigðis-
vísindasviði Háskóla Íslands.
Á
hverju ári heimsækja fjölmörg börn og
ungmenni sumarbúðir KFUM og KFUK í
Vatnaskógi og taka þátt í sumardval-
arflokkum, fermingarnámskeiðum og fjöl-
skyldusamverum. Starfsemin í Vatna-
skógi hófst 1923 og hafa sumarbúðirnar allt frá upphafi
skipað mikilvægan sess í lífum þeirra sem hafa komið
að starfinu með einum eða öðrum hætti. Skálinn sem í
dag er þekktur sem Gamli skáli var vígður 1943 og er
hann eins konar andlit staðarins sem tekur á móti öllum
þeim sem koma í Vatnaskóg. Gamli skáli stendur á því
svæði sem nefnist Lindarrjóður, enda syngja Skóg-
armenn alltaf þegar komið er í Vatnaskóg söng sr.
Friðriks Friðrikssonar: „Ljómandi Lindarrjóður, loks
fæ ég þig að sjá…“ Í Vatnaskógi hafa mörg börn og
ungmenni öðlast ógleymanlega upplifun, skapað sér
góðar minningar, styrkt vinabönd og reynt fjölmörg
ævintýri.
Þegar ekið er eftir veginum í Vatnaskóg og horft í átt
að Eyrarvatni tekur, eins og áður segir, Gamli skáli á
móti gestum. Austur af Gamla skála stendur í Lind-
arrjóðri kapella sem orðin er órjúfanlegur hluti af upp-
lifun þeirra sem dvelja í Vatnaskógi. Hún var reist 1949
af ungum mönnum sem tóku þátt í uppbyggingarstarf-
inu í Vatnaskógi og stendur við lindina í
Lindarrjóðri. Í kapellu þessari er af-
steypa af hinni frægu Kristsmynd Ber-
tels Thorvaldsens sem stendur við altari
Vorrar frúar kirkju í Kaupmannahöfn.
Kristsmynd Thorvaldsens ætti að vera
okkur Íslendingum að góðu kunn, en
önnur eftirmynd hennar er við Foss-
vogskirkju. Á fótstall styttunnar er
áletrunin „Komið til mín“ og vísar hún
til orða Jesú Krists í 11. kafla Matteus-
arguðspjalls: „Komið til mín, öll þér sem
erfiðið og þunga eruð hlaðin, og ég mun
veita yður hvíld. Takið á yður mitt ok og
lærið af mér því að ég er hógvær og af
hjarta lítillátur og þá munuð þér finna
hvíld sálum yðar. Því að mitt ok er ljúft
og byrði mín létt.“
Afsteypur af Kristsmynd Thorvald-
sens eru víða til og hafa þær orðið fólki
mikill innblástur. Til er saga af manni
nokkrum sem heimsótti Frúarkirkjuna í
Kaupmannahöfn til að berja styttu
Thorvaldsens augum. Hann varð strax
fyrir vonbrigðum því honum þótti eins
og Kristur Thorvaldsens virti sig ekki
viðlits, því styttan væri svo niðurlút. En
maðurinn komst að raun um annað þeg-
ar hann kraup við altari kirkjunnar. Er
hann leit upp horfði hann í augu frels-
arans, sem laut höfði og horfði til hans
mildum augum með útréttar hendur. Það var eins og
frelsarinn segði við hann: „Komdu til mín, ég tek þig í
faðm minn, hjá mér áttu skjól, sjáðu sárin mín sem ég
ber fyrir þig, hjá mér er líf, hjá mér er hvíld.“
Jesús Kristur býður okkur að koma til sín og öðlast
frið og hvíld í amstri dagsins, hann býður okkur að
staldra við og fela sér áhyggjur okkar, kvíða okkar og
óróleika. Með þessum boðskap eru öll þau sem sækja
Vatnaskóg heim nestuð og skipar kapellan og Krists-
mynd Thorvaldsens mikilvægan sess í sjóði minning-
anna. Ég hitt oft fullorðið fólk sem dvaldi í Vatnaskógi á
æskuárum, jafnvel fyrir mörgum áratugum, sem allt til
þessa dags minnist sérstaklega stundanna í kapellunni.
Í ávarpi sínu til bresku þjóðarinnar
vegna heimsfaraldurs Covid-19 sagði El-
ísabet II að á tímum samkomu- og út-
göngubanns ásamt öðrum takmörkunum á
daglegt líf væri fjöldi fólks að fá ráðrúm til
bænar og íhugunar. Það eru orð að sönnu,
því vissulega hefur hægst verulega á dag-
legu lífi margra sem kjósa að vera meira
eða minna heima hjá sér á þessum tímum.
Þá er dýrmætt að uppgötva bænina á ný og
reyna það að við getum á flóknum og erf-
iðum tímum treyst því að frelsarinn Jesús
býður okkur til sín með útbreiddan faðm-
inn. En þótt hægst hafi verulega á daglegu
lífi margra standa aðrir, sérstaklega barna-
fjölskyldur, frammi fyrir annars konar
áskorun. Að skapa jafnvægi og ramma ut-
an um daglegt líf þegar vinnan fer fram
heima og skólastarf, íþróttastarf og frí-
stundastarf er takmarkað. Þá er ekki óeðli-
legt að finna til þreytu, kvíða og jafnvel
aukinnar streitu. Í slíkum aðstæðum er
ekki síður dýrmætt að heyra orð Jesú
Krists, sem standa á styttunni í kapellu
sumarbúðanna í Vatnaskógi: „Komið til
mín.“
Kæri lesandi, það er von mín að þú meg-
ir finna frið, styrk og huggun í bæninni og
samfélaginu við Guð á þessum umbrota-
tímum. Það er von mín að þegar þú lítur
aftur til þessara flóknu tíma sem við nú lif-
um megir þú minnast bæna- og íhugunarstundanna
með Jesú Kristi, sem þú gafst þér ýmist í hægagangi
Covid-19 hversdagsins eða í skarkala hans. Að þessar
stundir megi verða þér dýrmætar á sama hátt og
stundirnar í kapellu Vatnaskógar eru þeim sem þar
hafa dvalið ómetanlegar.
Kirkjan til fólksins
Ljósmynd/Ársæll Aðalbergsson
Kristsmynd Thorvaldsens í kapellunni í Vatnaskógi.
Komið til mín
Hugvekja
Eftir Jón Ómar Gunnarsson
Höfundur er prestur í Fella-og Hólakirkju.
jon.gunnarsson@kirkjan.is
Það er dýrmætt
að eiga athvarf í
bæninni. Í kap-
ellu sumarbúð-
anna í Vatna-
skógi er afsteypa
af Kristsmynd
Thorvaldsens
með áletruninni
„Komið til mín“.
Jón Ómar Gunnarsson
Fasteignir
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar greinar alla
útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota inn-
sendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í samskiptum milli
starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir ekki greinar sem einnig
eru sendar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu mbl.is.
Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn grein“ er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn í kerfið.
Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að viðkomandi hefur
skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að slá inn kennitölu notanda og lykilorð til að
opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma 569-1100
frá kl. 8-18.
Nú finnur þú það
sem þú leitar að
á FINNA.is