Morgunblaðið - 23.04.2020, Blaðsíða 60

Morgunblaðið - 23.04.2020, Blaðsíða 60
60 MENNING MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. APRÍL 2020 Musteri íslenskrar tungu 70 ára Þjóðleikhúsið var vígt sumardaginn fyrsta, 20. apríl 1950, 21 ári eftir að fyrsta skóflustungan var tekin. Í tilefni af 70 ára afmæli Þjóðleikhússins leitaði Silja Björk Huldudóttir til allra þeirra sem gegnt hafa stöðu þjóðleikhússtjóra og bað þau að svara því: 1. Hver hefði verið mesta áskorun þeirra í starfi? 2. Af hverju þau væru stoltust í leikhússtjóratíð sinni? 3. Hvert þau teldu mikil- vægi Þjóðleikhússins í samtímanum? Brot úr svörunum má lesa hér en þau eru birt í heild sinni á mbl.is ásamt fjölda ljósmynda. Guðlaugur Rósinkranz segir í ævisögu sinni Allt var það ind- ælt stríð sem út kom 1977: „Þegar ég var spurður hvernig mér líkaði þjóðleikhússtjóra- starfið: Er þetta ekki hræðilega erfitt? Þá svaraði ég hiklaust og geri enn: Það var oft erfitt, en þetta var svo fjölbreytt og skemmtilegt viðfangsefni að ekkert get ég hugsað mér jafn- skemmtilegt. Sérstaklega var ánægjulegt að vinna við upp- byggingu þessarar merkilegu stofnunar alveg frá byrjun. Starf þetta veitti mér, þó erfitt væri, og kannski einmitt vegna þess, mikla lífsgleði og fullnæg- ingu í lífinu sem ég vildi ekki hafa farið á mis við.“ Ráðning Guðlaugs kom nokk- uð á óvart á sínum tíma þar sem hann var ekki menntaður á sviði leiklistar, en hann reyndist engu að síður farsæll í starfi. Guðlaugur lést 74 ára 1977. „Veitti mikla lífsgleði“ Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon Guðlaugur Rósinkranz þjóðleikhússtjóri 1949-1972 1. „Það felst mikil áskorun í því að stýra leikhúsi, þannig að maður leggur sig allan fram við það. Á mín- um tíma urðu miklar breytingar í rekstri leikhússins; við fengum hús Jóns Þorsteinssonar til afnota og flutt- um hluta starfseminnar þangað, bæði skrifstofuna og litla sviðið. Tölvuvæðingin gekk í garð og við tölvu- væddum miðasöluna og allan rekstur leikhússins. Í þriðja lagi má geta þess að það þurfti, vegna vatns- skemmda, að gera við leikhúsið í lok míns tímabils og samhliða var áhorfendasvæðum stóra sviðsins ger- breytt í það form sem er í dag.“ 2. „Ég er stoltur af þeim fjölmörgu leikverkum sem voru sviðsett í minni tíð og ætti erfitt með að gera upp á milli sýninganna. Kannski má segja að ég sé stolt- astur af vali mínu á þeim leikstjórum sem störfuðu við leikhúsið, en þeir skiptu tugum. Eitt af því sem ég gerði var að ráða Ólaf Hauk Símonarson leikskáld og Þórhall Sigurðsson leikstjóra sem störfuðu saman alla mína leikhússtjóratíð og við settum upp mörg leikrit eftir þá við góðar viðtökur.“ 3. „Það er metnaður hverrar þjóðar að eiga gott þjóð- leikhús. Menningarverðmæti Þjóðleikhússins er ómetanlegt. Það hefur vakið heimsathygli að jafn fá- menn þjóð og við skulum eiga þjóðleikhús. Það var ótrúlegt afrek hjá svo fámennri þjóð, sem var þá ekki nema brot af því sem hún er í dag, að byggja sér þjóð- leikhús upp úr 1930 og til marks um mikla framsýni.“ „Mikil áskorun að stýra leikhúsi“ Morgunblaðið/Jim Smart Gísli Alfreðsson þjóðleikhússtjóri 1983-1991 1. „Sjálft upphafið: að hrinda nýj- um hlutum í framkvæmd, ég vildi strax gera miklar breytingar. Mér fannst nauðsynlegt að hrista upp í málunum. Vekja aukinn áhuga ungs fólks á Þjóðleikhúsinu, yngja upp í leikarahópnum og ráða nýja leikstjóra. Ég ákvað að fjölga leik- sviðum, opna nýtt svið á gamla smíðaverkstæði leikhússins, þar sem rýmið væri breytilegt eftir verkefnum. Ég fastréði sex unga leikara sem voru falin kröfuhörð verkefni og urðu strax hluti af ásýnd leikhússins. Fleiri bættust í hópinn á næstu árum og allt er þetta fólk meðal burðarása íslensks leikhúss í dag.“ 2. „Að hafa auðnast að hafa í kringum mig úrvalsfólk alla tíð. Árangur í leikhúsi byggist á sam- heldni og ástríðu. Við gerðum kröfur til áhorfenda og þeir urðu kröfuharðari á móti. Margar af vinsælustu sýningunum voru háalvarleg dramatísk verk en ekki einvörðungu léttari verkefni. Við fórum aftur að senda bestu leik- sýningarnar á erlendar leiklistar- hátíðir, að jafnaði eina á ári. Réð- um Rimas Tuminas og hans samstarfsmenn sem höfðu gríðar- leg áhrif með nýstárlegum sýn- ingum og nýjum vinnuaðferðum. Áhugaleiksýning ársins var valin og sýnd í Þjóðleikhúsinu, sem enn er gert ár hvert. Og auðvitað fylgir mikið stolt þeim fjölmörgu sýningum sem tókust hvað best og lifa með áhorfendum til fram- búðar.“ 3. „Þjóðleikhúsið er flaggskip íslenskrar leiklistar, ein mikilvæg- asta menningarstofnun þjóðar- innar. Það á að flytja ögrandi leik- list í hæsta gæðaflokki, vera í sífelldri endurnýjun án þess að segja skilið við hefðir. Og standa áfram vörð um íslenska tungu!“ „Flaggskip íslenskrar leiklistar“ Morgunblaðið/Eggert Stefán Baldursson þjóðleikhússtjóri 1991-2004 1. „Mín þjóðleikhúsár voru kalda- stríðsár og tímar óðaverðbólgu, og umræðan um lýðræði í listum þótti stundum andstofnanaleg. En okk- ur tókst að halda sjó og gott betur, settum aðsóknarmet ár eftir ár með fjölbreyttri og oft framsæk- inni verkefnaskrá. Ég furða mig á því hvernig okkur tókst að útbúa í þessu árferði fjárhagsáætlun í apríl hvert ár, áætlun sem tók gildi níu mánuðum síðar og lauk 21 mánuði enn síðar.“ 2. „Þar er margs að minnast: Við ýttum úr vör Íslenska dans- flokknum, hófum óperustarfið aft- ur til vegs, meðal annars tveimur fyrstu íslensku óperuverkunum, fitjuðum upp á mörgu nýmæli, m.a. í leiklist fyrir börn og ung- linga, frumsýndum verk úti á landi og fórum í leikferðir til annarra landa. En stoltastur er ég af því, að íslensk leikritun blómstraði og hafði ekki náð þeim hæðum síðan verk Jóhanns Sigurjónssonar og Guðmundar Kambans birtust. Á þessum ellefu árum voru flutt ný verk eftir 33 þálifandi höfunda, auk eldri höfunda, óperuhöfund- anna og fjölmargra innlendra dansverka. Iðulega var einhver þessara sjónleikja hryggjar- stykkið í verkefnavali hverrar ver- tíðar og ekki óalgengt að þau næðu 50-60 sýningum. Þetta var leikhús sem fjallaði um sitt eigið sam- félag.“ 3. „Hlutverk Þjóðleikhússins hef- ur ekkert breyst í tímans rás, og er þess þó meiri þörf í dag en nokkru sinni fyrr, á dögum alþjóðlegrar fjölmiðlunar. Ég var mjög heppinn með listræna áhöfn og óska leik- húsinu þess sama, enda er þar grunnurinn, sem og góðra áhorf- enda, þeirra þáttur er ómetan- legur. Þá verður framtíðin glæst.“ „Íslensk leikritun blómstraði“ Morgunblaðið/Þorkell Sveinn Einarsson þjóðleikhússtjóri 1972-1983 Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon Nýársnóttin (1950) Fyrsta leikritið sem sýnt var á sviði Þjóðleikhússins, á sjálfu vígslukvöldinu, var Nýársnóttin eftir Indriða Einarsson í leikstjórn Indriða Waage. Sýningin var sýnd 28 sinnum fyrir samtals 16.600 áhorfendur.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.