Rit Búvísindadeildar - 15.10.1996, Síða 46

þurrara. Tæting heysins hefur því magnað gerjun þess og þannig stuðlað að heldur
öruggari verkun.
Meltanleiki heila heysins var hins vegar heldur meiri en hins tætta. Nam munurinn
1,3-1,7 prósentustigum í fyrri tilrauninni. f seinni tilrauninni var hann lítill framan af
vetri en meiri er kom fram á.
Efnarannsókn á sýnum úr mælibðggum var notuð til þess að kanna breytingar á
meltanleika og hrápróteinhlutfalli heysins frá hirðingu til gjafa, sjá 5. töflu. Tölurnar
undir brotastriki tákna fóðurgildi heysins við bindingu en þær undirstrikuðu fóðurgildi
þess við gjafir:
5. tafla. Gæði hcys í mæliböggum og breytingar á þeim
Gerð vélar Gerð heys Þurrejhi % Sýrustig pH Meltanleiki % Hráprótein % afþe.
Tilraun I
WELGER Heilt 46,0 5,60 70.4/70.6 16.3/15.9
ORKEL Tætt 47,7 5,70 68.3/70.2 I2JZ 15,7
Tilraun II
KRONE Heilt 52,7 5,82 72.7/70.5 17.6/17.2
MF Heilt 52,7 5,74 76.0/72.4 18.5/18.2
ORKEL Tætt 53,1 5,59 69.7/67.2 16.4/15.1
Á bak við hverja meðaltölu eru mælingar úr fjórum rúlluböggum. Hvað sýrustig snerti
var liðamunur í fyrri tilrauninni nær enginn sé jafnhliða gætt að áhrifum þuirkstigs
heysins. í seinni tilrauninni var heyið súrast í ORKEL-böggunum. Þar hefur munað um
tætinguna. Sýrustigsmunurinn á KRONE- og MF-böggum bendir til þess að
þéttleikamunur á þeim (sjá 2. töflu) hafi skilað sér í betri verkun heysins. Við gjafir mátu
fjármenn heyið úr MF-böggunum betur verkað en KRONE-heyið.
f fyrri tilrauninni féll meltanleiki á geymslutíma um nær 3% í tætta heyinu en hélst
óbreyttur í því heila. í seinni tilrauninni steig meltanleiki í öllum baggaflokkunum á sama
tíma. Hækkunin er það mikil að tilviljun ein dugir vart til þess að skýra hana. í báðum
tilraununum steig hrápróteinprósentan eins og oft gerist við geymslu heys. Bæði árin var
hækkunin mest í tætta heyinu en það bendir til þess að meira haFi horfið úr því af öðrum
efnum.
Lág meltanleikatala ORKEL-heysins í seinni tilrauninni vakti grun um að við
bindingu hafi rusl úr sverði sópast upp í vélina með heyinu, jafnvel jarðvegur. Öskumagn
heysins var því rannsakað en hækkun þess gæti gefið moldarfblöndun til kynna.
Niðurstöðumar bentu ekki til að svo hafi orðið.
Vert er að nefna meltanleikabreytinguna sem varð við forþuirkun heysins. í báðum
tilraununum tók forþurrkun heysins um það bil einn sólarhring. Mælingum bar vel saman
og bæði árin féll meltanleikinn um 6%. (13: við sláttinn var meltanleiki þurrefnis 74,5% en
40