Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1975, Síða 6

4 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
sjö vetra 21
átta vetra 19
níu vetra 11
tíu vetra 6
Nautgripunum var öllum slátrað á árinu
1962, og skiptust þeir þannig á mánuði:
janúar 13
febrúar 10
marz 32
apríl 52
maí 25
júní 31
júlí 15
Lungu.
Alls voru lungu athuguð úr 39 gripum.
Lungu úr 19 gripum vom skoluð og síðan
skorin upp og leitað skemmda, en úr 20
vom lungu aðeins skoluð. Enginn lungna-
ormur fannst í þessum lungum, og ekki varð
vart neinna skemmda. Allt bendir því til
þess, að lungnaormar séu mjög fátíðir í
nautgripum hérlendis, en þó hefur lungna-
ormsins Dictyocaulus viviparus, sem hrjáir
nautgripi víða erlendis, orðið vart hér
(Sigurður Sigurðarson, munnl. uppl.).
Vinstrar.
Athuganir voru gerðar á vinstrum 174 naut-
gripa. Tiltölulega nákvæm skoðun var þó að-
eins gerð á 16 gripum. Var þá allt innihald
vinstrar skolað úr henni og síað í fínni síu
(möskvastærð um 175 micron) og síðan leitað
vandlega í ákveðnum hluta (1/100) af því,
sem eftir varð í síunni. Enn fremur var slím-
húðin öll skafin með skeið, skafið melt í
sérstökum meltingarvökva (2 gr. pepsín, 4
ml conc. HCI í 240 ml vatni) í um 24 tíma
við 37 °C og síðan leitað í ákveðnum hluta
(venjulega 1/10—1/100) af upplausninni.
I 16 gripum til viðbótar var vinstrin skoluð,
en ekki skafin, og í 36 öðrum var vinstrin
skafin, en ekki skoluð. Að lokum var í 106
gripum aðeins skolað á þann hátt, að hluti
vinstrar (pylorus) var skafinn. Að meðaltali
voru rúmlega 30 sinnum fleiri ormar af
ættkvíslinni Ostertagia og um 10 sinnum
fleiri Trichostrongylus axei í skolinu en í
skafinu, þar sem báðum aðferðum var beitt,
en sambandið milli ormafjölda í skafi og
skoli nálgast það að vera línulegt. Lirfur
voru að meðaltali um 20 sinnum fleiri í
skoli en í skafi, en þetta hlutfall byggist á
ónógum gögnum. Þar sem bæði var skafið
úr pylorus-hluta vinstrar og einnig úr
fundus-hluta hennar, voru að meðaltali um
tvöfalt til þrefalt fleiri Ostertagia í fundus
en í pylorus, en nægileg gögn skorti um T
axei og lirfur. Af þessu má ætla, að allýtar-
lega könnun á vinstrarormum nautgripa
mætti gera með skoli eingöngu, en í tíma-
hraki má fá einhverja bendingu um ástandið
með því að skafa vinstrina og jafnvel aðeins
hluta hennar.
Hér verður fjallað um þær niðurstöður,
sem fengust við skolun á vinstrum, nema
annars sé getið. Alls var skolað úr 32 vinstr-
um (gripum öllum slátrað í júní og júlí),
og fundust ormar í öllum nema einni. Var
um þrjár eftirfarandi tegundir af fuílvaxta
ormum að ræða:
Trichostrongylus axei. Þessi tegund fannst
í 14 gripum eða í um 44%. Að meðaltali
voru um 1140 ormar í þessum 14 naut-
gripum, en mesti fjöldi, sem fannst, var
6200, en næsthæsta tala var aðeins 2900.
T. axei er algengur í vinstrum sauðfjár, og
hér á landi virðist hann vera í mun ríkara
mæli í sauðfé en í nautgripum. Þannig má
til samanburðar geta þess, að T. axei fannst
í 34 af 42 kindum (76%), sem athugaðar
voru á tímabilinu janúar til júlí 1962.
Meðalfjöldi orma í þessum 34 kindum var
um 8520. Þessi tala er um átta sinnum hærri
en meðaltal í nautgripum þrátt fyrir mikinn
stærðarmun á vinstrum. Að vísu verður að