Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1975, Blaðsíða 30

28 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
Undirbúningur kornastærðarákvörðunar.
1. Sýnin þurrkuð við stofuhita.
2. Kekkir brotnir í sundur með höndum.
Ekki þurfti að beita meira afli við að losa
kornin í sundur.
3. Sýninu var síðan biandað vel saman og
skipt þannig, að um 100 g fengjust til
rannsóknarinnar.
4. Lífræn efni fjarlægð. Soil Sc. Proc. 14, bls.
77—81. Sýnið var sett í 400 ml bikar-
glas og um 100 ml af 6% H2O2 hellt
hægt út í glasið, jafnframt hrært í með
glerstaf. Sýnið var síðan sett á rafmagns-
plötu og hitað upp í um 40° C. Þar sem
mikið af lífrænum leifum var í sýnunum,
reyndist nauðsynlegt að bæta meira af
H2O2 út í sýnið. Hellt var þá 30% H2O2
hægt út í sýnið og hrært í, þar til hætti
að freyða, síðan hitað í um 40°C á raf-
magnsplötu í u. þ. b. 10 mín., en þá tekið
af til að koma í veg fyrir, að upp úr
freyddi. Látið var gufa upp að mestu, en
þó ekki svo mikið, að sýnið þornaði. Þá
var bætt út í um 30 ml af 30% H2O2,
þakið með úr-gleri og látið malla (hitna
upp) í 40 °—60 0 hita á rafmagnsplötunni
í nokkrar klst. (1 —12). Þetta var endur-
tekið, þar til allt lífrænt efni hafði verið
fjarlægt. Loks var látið sjóða smástund til
að losna við umframmagn af H2O2.
5. Sýnið var þessu næst þurrkað við stofu-
hita.
6. Sýnið vegið, svo að ekki skeikaði meira en
0,01 g. Þessi þungi var notaður til að
reikna út hundraðstölu við kornastærðar-
ákvörðun.
7. Losun samkorna — (dispersal).
100 ml af 5% calgon (natríum-hexameta-
fosfat) var sett út í 100 g af jarðvegi,
blandað vel saman og látið standa í 15
—20 klst. Því næst var sýnið hrist í 25
mín.
Sýnið var þessu næst sett í 1000 ml mæli-
glas, bætt við eimuðu vatni og látið standa
í því eina nótt. Síðan var tekinn dropi af
sýninu og settur á smásjárgler og skoðað
undir smásjá, hvort nokkur samkornun
(flocculation) ætti sér stað. Svo reyndist
ekki, enda ekkert um leir-mínerala í sýn-
inu (sjá síðar).
Síun.
Sýnin voru blautsíuð í röð sía, sem höfðu
möskvastærðina:
0,5 mm
0,250 mm
0,125 mm
0,063 mm
16 mm
8 mm
4 mm
2 mm
1 mm
Síunum var komið fyrir í röð (súlu) þann-
ig, að hin grófasta var höfð efst og því næst
sú, sem hafði næstgrófasta netið, og svo koll
af kolli. Fyrir neðan síurnar var komið fyrir
skál, sem tók við því, er fór gegnum fínusm
síuna, mélan og vökvinn. Þvegið var með
vatni í gegnum hverja síu um sig til þess að
tryggja, að í síunum yrði aðeins eftir við-
komandi kornaflokkur.
Því næst var sandurinn þurrkaður í síun-
um í ofni við um 100°C. Eftir þurrkun voru
síurnar tæmdar á stífa pappírsörk og burst-
aðar varlega með mjúkum bursta til að ná
úr þeim öllum sandkornum.
Þessu næst vom kornaflokkar vegnir með
nákvæmni upp á 0,01 g.
Það, sem eftir varð í skál, og vökvinn var
allt sett í þriggja lítra plastfötu, látið setjast
til í nokkra daga, síðan hellt varlega ofan af
fömnum til að losna við sem mest af vökv-
anum.