Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1975, Síða 48

ÍSL. LANDBÚN.
J. AGR. RES. ICEL. 1975 7, 1-2: 46-54
Sáðtími grasfræs
Niðurstöður tveggja tilrauna gerðra á Hvanneyri 1970-1974
JÓNATAN HERMANNSSON
Tilraunastöðinni á Hvanneyri
YFIRLIT
Hlutverk greinar þessarar er að birta niðurstöður tveggja tilrauna með sáðtíma grasfræsblöndu, sem
gerðar voru á tilraunastöðinni að Hvanneyri í Borgarfirði á árunum 1970 til 1974. Bornir voru
saman sex sáðtímar með mánaðar millibili í hvorri tilraun. Fyrsti sáðtími var 10. maí og hinn síðasti
25. okt. Fram komu vandkvæði á samanburði haust- og vorsáinna liða. Uppskerumunur milli liða var
marktækur í 99% tilvika á fyrsta og öðru ári, en var horfinn hið þriðja. Reitir sánir að hausti og
síðari hluta sumars reyndust öll uppskeruminni en aðrir, einkum septembersánir reitir. Miseldri reita
skekkir niðurstöður og gerir dóm örðugan. Á þriðja ári gáfu allir sáðtímar fuligott tún. Við íslenzkar
aðstæður, þar sem sáðskipti eru lítt notuð, koma því allir þessir sáðtímar til greina. Þó benda líkur til
þess, að sáning milli miðs ágústs og októberbyrjunar geti verið varhugaverð.
INNGANGUR
Sáning grasfræs í unnin fiög til túnræktar
er tiltölulega nýr ræktunarháttur hérlendis.
A þessari öld er fyrst sáð grasfræi að ein-
hverju marki, og þá taka sáðsléttur við af
græðislétmm og þaksléttum.
Þegar jurtir af grasætt fjölga sér með fræi
við eðlilegar aðstæður, fellur fræið í jörðu
að hausti. Fræið gerir síðan annað tveggja,
að spíra og vaxa sama haust eða liggja óspír-
að til vors. Með vorsáningu er þessum ferli
breytt. Fræið er skorið upp að hausti og
geymt til sáningar að vori. Frá upphafi hef-
ur því verið ljóst, að til greina kom að sá
grasfræi hvort 'heldur vor eða haust.
Fyrsta tilraun með sáðtíma grasfræs hér-
iendis er gerð á Akureyri 1912 —1913. Þar
er borin saman haust- og vorsáning. Næstu
tilraunir eru gerðar á fjórða áratugi aldar-
innar, bæði á Akureyri og Sámsstöðum. Síð-
an hafa ekki verið gerðar tilraunir á þessu
sviði fyrr en árið 1970. Þá var sáð til slíkrar
tilraunar og til annarrar tveimur árum síðar.
Erfitt gemr reynzt að meta og gera upp
niðurstöður slíkra tilrauna. Iðulega er verið
að bera saman uppskeru tilraunaliða sem
fengið hafa mismikinn áburð og em í raun
misgamalt tún. Ekki er Ijóst, hvort bera á
haustsáningu saman við vorsáningu vorið á
undan eða vorið á eftir. Niðurstaða fer oft
eftir því, hvor samanburðurinn er valinn.
Mat verður að leggja á niðurstöður með
tilliti til mismunandi nýtingar rækmnar-
lands. Ekki gegnir einu máli, hvort verið er
að sá í nýbrotið land eða sáning er þátmr í
nýtingu unnin lands. Einnig er ólíkt, hvort
sáðslétm er ætlað að verða áramgagamali
töðuvöllur eða þátmr í tíðum sáðskiptum,
eins og tíðkast í grannlöndum vomm.