Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.03.1977, Síða 6

4 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
þurrefnismagns á flatareiningu eftir sláttinn
(Kosmos og Chestnutt, 1967). Þrjár
ástæður eru einkum fyrir efnatapi við þurrk-
un:
a) öndun jurtafrumna og starfsemi smávera,
b) útskdlun vegna úrkomu,
c) molnun þlönmhluta vegna meðhöndlunar.
Ondun jurtafmmnanna stendur í réttu
hlutfalli við rakastig plönmnnar og stöðv-
ast, er rakinn fer niður fyrir 27—3396
(Banthien, 1970, Wood og Parker,
1971). Þurrefnistap vegna öndunar fer sjald-
an yfir 5%. Tap efna vegna útskolunar er
því meira sem heyið er þurrara, er í það
rignir (Land Jensen, 1967). Enn fremur
virðist svo sem tíðar smáskúrir valdi meira
tjóni en mikil rigning í takmarkaðan tíma
(Watson og Nash, 1960). Ýmsir hafa
bent á, að notkun snúningsvéla valdi moln-
un viðkvæmra plöntuhluta (blaða). Mest er
hættan við meðhöndlun belgjurta (Tou-
gaard Pedersen, 1962), en mikill munur
er einnig á milli véla og vinnubragða, að
því er varðar molnun plöntuhluta (Anonym,
1963) og heildartap efna (Banthien, 1970,
Klinner, 1969, Frennberg, 1973).
RANNSÓKNAREFNI OG AÐFERÐ
Rannsóknir fóru fram á Hvanneyri á ára-
bilinu 1969—1973, og mun hér verða stuðzt
við niðurstöður tíu tilrauna. Þær voru gerð-
ar á túnspildum, þar sem Engmovallarfox-
gras var ríkjandi gróður (>90%). Túnin
eru á framræstu mýrlendi og til þeirra sáð
á árunum 1962—65. Túnin eru í ágætri
rækt, og á þau hafa jafnan verið borin 100—
120 kg N, 30 kg P og 83 kg K á hektara
árlega.
Tap efna úr vallarfoxgrasinu var mælt með
eftirfarandi aðferð:
Eftir að grasið hafði verið slegið, voru
afmarkaðir 5X20 m2 reitir, tveir fyrir hvern
lið tilraunarinnar. Grasinu af hverjum reit
var síðan safnað saman, það vegið, tekið
úr því eitt sýni (~!/2 kg) með grasbor og
heyið síðan breitt sem jafnast á reitinn á
ný. I flestum tilvikum lauk þessu innan
lþi klst. frá slætti. Síðan var heyið með-
höndlað með vélum á eðlilegan hátt, eftir
því sem tíðarfar og tilraunaáætlun sögðu
til um. I lok tilraunarinnar var heyið af
hverjum reit vegið á ný og tekin úr því
sýni til frekari rannsókna. Meðan á þurrkun
stóð, voru tekin sýni úr heyinu til þess að
fylgjast með þurrkuninni.
A Hvanneyri eru veðurathuganir gerðar
þrisvar á sólarhring, kl. 9, kl. 15 og kl. 21,
samkvæmt reglum Veðurstofu Islands. Veð-
urstöðin er í um 1,5 km fjarlægð frá til-
raunasvæðinu. Þær upplýsingar um veður,
sem hér á eftir verða notaðar, eru fengnar
úr dagbókum veðurstöðvarinnar, nema ann-
ars sé getið.
Heysýni úr tilraununum, þau er nota átti
til mælinga á þurrefni og fóðurgildi, voru
fryst þegar að töku lokinni, væri ekki unnt
að þurrka þau strax. Þau voru þurrkuð við
70°C í 24 klst. Sýni, sem tekin voru óreglu-
lega til athugunar á gangi þurrkunar, voru
þurrkuð í sérstökum rakamælingaofni (gerð
Jakobi S 55) við 120—140°C í 20 mín.
Þurrefnismælingar voru gerðar á rannsókna-
stofunni á Hvanneyri, en ákvarðanir á melt-
anleika þurrefnis (in vitro) unnar hjá Rann-
sóknastofnun landbúnaðarins á Keldnaholti.
Við snúning heysins var ætíð nomð hey-
þyrla, en heyinu rakað saman með hjól-
múgavél, stjörnumúgavél eða, sem sjaldnast
var, með hrífu. Reynt var eftir föngum að
láta alla meðhöndlun vera sem líkasta þeirri,
er verður í stórum heyflekk.
Hverjum lið tilraunar var haldið áfram,
þar til heyið á reitunum var orðið hæfilega
þurrt til hirðingar í súgþurrkunarhlöðu
(raki 30-45%).