Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.03.1977, Side 8

V
6 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
1. mynd. Samhengi blaðtaps og þurrefnistaps við
þurrkun vallarfoxgrass á velli.
Fig. 1. Tbe regression of the losses of leaves (y)
on the dry matter loss (x) during field drying of
Phleum pratense.
tjón, því að blöðin eni mjög lostætt fóður
og verðmætt (Laredo og Minson, 1975).
Hlut biaðanna í þurrefnisuppskeru vallarfox-
grass má ætla um Yi kringum skrið, en hann
fellur síðan niður fyrir 16, er líður á þroska-
feril grassins. Það fyrirbrigði, að efnatap er
minna við vallþurrkun síðslægju en snemm-
slægju, má því skýra með þeim staðreynd-
um, að þurrefnistapið er umfram allt blað-
tap, en að hlutur blaðanna fer tiltölulega
minnkandi með auknum þroska. Onnur skýr-
ing á minnkandi tapi með auknum þroska
grasanna gæti verið fólgin í mismunandi
veðrátm. Svo virtist sem samband væri á
milli úrkomu á hrakningsskeiði og þroska-
stigs grassins við slátt (r=0,34), en ekki
reyndist sú fylgni marktæk. Endurspeglast
þetta einnig í lengd hrakningsins, en hann
styttist nokkuð með auknum þroska gras-
anna við slátt (r=—0,2). Er því tæplega
ástæða til þess að ætla, að mismunandi
veðrátta skýri allan muninn, er fram kem-
ur á efnatapi heys, sem slegið er á ólíku
þroskastigi.
Þar sem hér er um að ræða mikilvægt
atriði varðandi heyhrakning og efnatap, skal
rakin smttlega ein tilraun, sem varpar ským
ljósi á efnatapið.
Tilraunin var gerð sumarið 1972. Stóð
hún í 14 daga og var gerð við mjög óhag-
stæð heyskaparskilyrði. Veður var hagstætt
fyrstu tvo dagana, en úr því rigndi nær
sífellt, álls 66 mm. Vallarfoxgrasið var að
skríða, er tilraunareitirnir voru slegnir 27.
júní. Niðurstöður tilraunarinnar má bezt
skýra með mynd:
Línunt 2-1 sýnir, hvernig hlutur biaðanna í
heildaruppskerunni breytist, er líður á hrakn-
inginn. Við sláttinn var hlutur blaðanna
31%, en eftir liðlega eins sólarhrings þurrk-
un í góðum þerri hafði hlutur þeirra minnk-
að niður í 28%. Eftir 14 daga hrakning var
hlutur blaðanna aðeins orðinn 21%. Rýrnun-
in virðist hafa orðið mest fyrst á hraknings-
skeiðinu, trúlega sökum meðhöndlunar heys-
ins í véium.
Línurit 2-11 sýnir þær breytingar, sem urðu
á meltanleika plöntuhlutanna við hrakning-
inn. Meltanleiki blaða og stöngla er mjög
áþekkur, enda grasið slegið snemma á þroska-
ferli þess. Athyglisvert er, að meltanleiki
stönglanna breytist sáralítið við hinn mikla
hrakning, og fyrst í stað virðist meltanleiki
stöng;lanna jafnvel aukast. Kann það að
stafa af efnflutningi frá blöðum til stöngla,
þótt nákvæmni mælingar á meltanleika þurr-
efnis sé vart nógu mikil til þess að tryggja
öryggi þeirrar tilgám. Meitanleiki blaðanna
rýrnaði hins vegar mjög ört, svo að nam
0,7—0,9 stigum á dag. Er rýrnunin línu-