Fréttablaðið - 16.12.2020, Blaðsíða 4

4
0
FERSK, FYNDIN
OG FORVITNILEG
Fyrstu þrjár ljóðabækur Einars Más Guðmunds-
sonar eru nú gefnar út að nýju, þrjár saman í
einni, í tilefni þess að fjörutíu ár eru liðin síðan
skáldið þusti fram á sjónarsviðið.
LANDSINS MESTA ÚRVAL BÓKA Bókabúð Forlagsins | Fiskislóð 39 | Opið 10–19 alla daga fram að jólum | www.forlagid.is
DÓMSMÁL Fyrrverandi skipverji á
togaranum Júlíusi Geirmundssyni
hefur stefnt útgerðinni Hraðfrysti-
húsinu Gunnvöru fyrir ólögmæta
uppsögn. Hafði hann starfað á
skipinu í tæp níu ár til ársins 2016
en býr nú í Noregi.
Jónas Þór Jónasson, lögmaður
mannsins og Félags vélstjóra og
málmtæknimanna, segir hann
hafa glímt við skammvinn andleg
veikindi og slitið hásin í bumbu-
bolta. Þá hafi hann verið látinn
fara. Krafan í málinu sé rúmar 5
milljónir króna vegna launa á upp-
sagnarfresti. „Hann er hörkudug-
legur, er á sjó í Noregi núna og í
góðum málum,“ segir Jónas.
Jóhannes Bjarni Björnsson, lög-
maður útgerðarinnar, vildi ekki tjá
sig um ástæður uppsagnarinnar.
Báðir lögmenn staðfestu að sættir
hefðu verið reyndar en ekki tekist.
Í haust blossaði upp hópsmit
af COVID-19 á togaranum og er
það mál nú til rannsóknar hjá lög-
reglunni á Vestfjörðum. Í sjóprófi
í lok nóvember vitnuðu skipverj-
arnir um þrýsting til að vinna þrátt
fyrir veikindi og ótta við að missa
vinnuna.
„Það kom fram í sjóprófunum,
og menn vita það, að ef þeir verða
veikir missa þeir vinnuna,“ segir
Jónas. „Þeir geta ekki haft sjálf-
stæða skoðun á einu eða neinu,
enda með fjölskyldur til að sjá
fyrir. Það er allt undir. Því miður er
þræls óttinn ríkjandi.“ – khg
Fyrrverandi skipverji á Júlíusi Geirmundssyni í mál við útgerðina
Togarinn ísfirski hefur verið mikið í fréttum í haust. MYND/GUÐM. SIG.
ORKUMÁL Orkuveita Reykjavíkur
segir að hagstætt gjald til Hitaveitu
Mosfellsbæjar, HM, sé endurgjald
fyrir nýtingu á jarðhitaauðlindum
í bæjarfélaginu.
Líkt og greint var frá í gær sagði
Eyþór Arnalds, stjórnarmaður í
Orkuveitunni, það sláandi að tals-
verður verðmunur væri á gjaldskrá
HM og Veitna þó að um sama vatn
væri að ræða.
Í tilkynningu frá OR segir að tveir
samningar hafi verið gerðir árið
1998, annars vegar um kaup HM
á heitu vatni á 40 prósentum smá-
söluverðs og hins vegar um kaup
á vatnsréttindum Mosfellsbæjar.
„Mosfellingar njóta þannig áfram
þeirra náttúrugæða sem þeir létu af
hendi og á sama tíma var styrkum
stoðum skotið undir vatnsöf lun
Hitaveitu Reykjavíkur fyrir höfuð-
borgarsvæðið til langrar framtíðar,“
segir í tilkynningunni. – ab
Endurgjald
fyrir nýtingu
SAMGÖNGUR Rafvæðing samgangna
í Reykjavík dugar skammt ef íbúar
vilja standa sína plikt gagnvart Par-
ísarsáttmálanum og ná markmiði
Reykjavíkurborgar um kolefnis-
lausar samgöngur árið 2040.
Til þess þarf að auki að draga úr
einkabílaeign, þétta byggð, minnka
ferðaþörf með fjarvinnu og stórauka
hlut almenningssamgangna, gang-
andi og hjólandi í umferðinni. Þetta
er ein meginniðurstaða nýrrar rann-
sóknar þar sem skoðað er hvaða leið
sé best að fara til að draga úr losun
gróðurhúsalofttegunda frá sam-
göngum í Reykjavík fram til ársins
2050. Höfundar hennar skoðuðu
sex mismunandi sviðsmyndir út frá
áhrifum á beina og óbeina losun frá
samgöngum.
Með beinni losun er hér átt við
útblástur frá farartækjum en óbeina
losunin verður einna helst til við
framleiðslu bifreiða. Þrátt fyrir að
áðurnefndar aðgerðir rími vel við
yfirlýsta stefnu borgarmeirihlutans
bendir rannsóknin til að núverandi
aðgerðir Reykjavíkurborgar dugi
ekki til þess að ná núverandi mark-
miðum fyrir árið 2040, jafnvel þó
einungis væri horft til beinnar los-
unar. Óbein losun hefur ekki áhrif
á skuldbindingar íslenskra stjórn-
valda gagnvart Parísarsáttmálanum.
Höfundar segja það þó ekki eiga að
leiða til þess að horft sé fram hjá
þeirri losun þar sem áhrif losunar-
innar séu ekki bundin landamærum.
Jukka Heinonen, prófessor við
verkfræði- og náttúruvísindasvið
Háskóla Íslands, er einn þeirra sjö
vísindamanna sem unnu að rann-
sókninni. Hann segir að sé einungis
horft til beinnar losunar frá sam-
göngum birtist sú tálsýn að raf-
væðing bílaflotans leiði ein og sér til
góðrar niðurstöðu fyrir Íslendinga.
„En þegar þú horfir til heildarlos-
unar á heimsvísu þá blasir önnur
mynd við.“ Hann segir misræmið
vera sérstaklega skarpt í ljósi þess
að framleiðsla rafbíla sé auðlindaf-
rekari en framleiðsla annarra bíla.
Þá þyrfti mikinn fjölda rafbíla til að
endurnýja flotann ef ekki yrði líka
dregið úr einkabílaeign í Reykjavík
þar sem hún sé nú hlutfallslega mest
í Evrópu.
„Ef rafvæðingu fylgir enginn sam-
dráttur í einkabílaeign eða breyt-
ingar á ferðavenjum þá munum við
einungis sjá tiltölulega vægan sam-
drátt í heildarlosun gróðurhúsaloft-
tegunda á heimsvísu.“ Sú niðurstaða
myndi ekki duga til að efna mark-
mið Parísarsáttmálans.
Jukka segir að ein meginniður-
staða rannsóknarinnar sé að stjórn-
völd þurfi ekki síður að horfa til
óbeinnar losunar gróðurhúsaloft-
tegunda í loftslagsaðgerðum sínum.
„Ef við viljum breyta núverandi
þróun í loftslagsmálum með skjót-
um hætti þá dugar ekki að falla fyrir
tálsýn og færa losunina bara eitt-
hvert annað.“
eidur@frettabladid.is
Rafbílar eru auðlindafrekari
en hinn venjulegi bensínbíll
Ný rannsókn segir að til að Reykjavíkurborg nái markmiðum um Parísarsáttmálann þurfi að draga úr
einkabílaeign, þétta byggð, minnka ferðaþörf með fjarvinnu og auka hlut almenningssamgangna. Ein
niðurstaða rannsóknarinnar er að stjórnvöld þurfi að horfa til óbeinnar losunar gróðurhúsalofttegunda.
Einkabílaeign í Reykjavík er hlutfallslega sú mesta í Evrópu. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
Jukka Heinonen,
prófessor við HÍ
DÓMSMÁL Tveir þýskir karlmenn á
fertugsaldri hafa verið dæmdir fyrir
að nauðga nítján ára íslenskri
stúlku á eyjunni Krít í júní á síðasta
ári. Mennirnir fengu fjögurra og
fjögurra og hálfs árs fangelsisdóma
fyrir brotið. The Sun greinir frá
dómnum á vef sínum.
Stúlkan var á skólaferðalagi  og
var að labba heim þegar mennirnir
tveir drógu hana inn í húsasund þar
sem þeir nauðguðu henni til skiptis
og skildu hana síðan eftir. „Takk
fyrir mig,“ sagði annar maðurinn.
Stúlkunni tókst að koma sér upp á
hótelið, þrátt fyrir töluverða áverka,
þar sem hún tilkynnti of beldið.
Réttarhöld voru haldin vegna máls-
ins í Grikklandi og ferðaðist stúlkan
þangað ásamt móður sinni til að
bera vitni. Mennirnir tveir neituðu
báðir sök og kváðust aldrei hafa hitt
stúlkuna. – kdi
Dæmdir fyrir
nauðgun á Krít
1 6 . D E S E M B E R 2 0 2 0 M I Ð V I K U D A G U R4 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð