Fréttablaðið - 16.12.2020, Blaðsíða 24

Þorsteinn Friðrik
Halldórsson
tfh@frettabladid.is
Land Tíu ára vextir Land Tíu ára vextir
Þýskaland -0,62%
Slóvakía -0,55%
Sviss -0,54%
Holland -0,54%
Danmörk -0,50%
Austurríki -0,47%
Finnland -0,43%
Belgía -0,43%
Frakkland -0,38%
Írland -0,32%
Slóvenía -0,24%
Svíþjóð -0,05%
Portúgal -0,04%
Spánn 0,00%
Japan 0,01%
Litháen 0,07%
Kýpur 0,11%
Malta 0,21%
Bretland 0,23%
Taívan 0,28%
Ítalía 0,51%
Lettland 0,55%
Grikkland 0,59%
Kanada 0,74%
Nýja-Sjáland 0,86%
Ísrael 0,86%
Noregur 0,87%
Singapúr 0,91%
Bandaríkin 0,92%
Ástralía 0,98%
Tékkland 1,26%
Suður-Kórea 1,67%
Ísland 3,29%
✿ Vextir á tíu ára ríkisskuldabréfum
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
-8%
-10%
-12%
2021 2022 2023 2024 2025
n Ísland
n Noregur
n Danmörk
n Svíþjóð
n Finnland
✿ Halli/afgangur hins opinbera sem hlutfall af landsframleiðslu
Hækkun langtíma-vaxta á markaði ve ldu r þv í að íslenska ríkið er verr í stakk búið til að rétta úr kútnum
en ella, í samanburði við önnur
vestræn ríki sem búa við betri
vaxtakjör og sjá fram á hlutfalls-
lega minni skuldasöfnun vegna
kórónakreppunnar.
„Það er ekki bara skuldahlutfallið
sem við þurfum að huga að heldur
einnig vaxtakjörin, sem eru lakari
en í mörgum samanburðarríkjum.
Aukning skulda leggst því þyngra á
íslenska ríkið sem þarf meiri skatt-
heimtu, niðurskurð eða hagvöxt
til að grynnka á skuldum í fram-
tíðinni,“ segir Ingólfur Bender, aðal-
hagfræðingur Samtaka iðnaðarins.
„Við þurfum að fara mjög varlega í
þessu.“
Ávöxtunarkrafa lengri ríkis-
skuldabréfa hefur hækkað verulega
á síðustu mánuðum, meðal annars
vegna söluþrýstings frá erlendum
sjóðum, lítillar eftirspurnar lífeyris-
sjóða eftir ríkisbréfum og mikillar
óvissu um það hvernig ríkissjóður
ætlar að fjármagna gífurlegan fjár-
lagahalla á næstu árum.
Til að mynda hefur ávöxtunar-
krafa óverðtryggðra ríkisbréfa til 10
ára, sem stendur nú í 3,3 prósentum,
hækkað um rúma prósentu frá því
um miðjan ágúst. Krafan er nú á
svipuðu reki og hún var um miðjan
janúar þrátt fyrir að Seðlabanki
Hagkerfið krafið um meiri fórnir
Útlit er fyrir að vaxtabyrði ríkissjóðs verði mun hærri en í samanburðarríkjum vegna hækkunar langtímavaxta. Ríkið þarf hærri
skatta, meiri niðurskurð eða meiri hagvöxt til að grynnka á skuldum. Pattstaða á skuldabréfamarkaði er sögð vera til trafala.
Vaxtabyrði ríkissjóðs Íslands gæri orðið um 2,14 prósent af landsframleiðslu samanborið við tæplega eitt prósent hjá gríska ríkinu. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Íslands hafi lækkað stýrivexti um
2,25 prósent á árinu og efnahags-
horfur hafi snarversnað.
„Flest ríki eru að auka við skuldir
sínar í faraldrinum en við erum að
sjá töluvert ýktari hreyfingar á inn-
anlandsmarkaði heldur en erlendis.
Ef við horfum á Norðurlöndin hefur
ávöxtunarkrafan einungis hækkað
á Íslandi og í Noregi á síðustu sex
mánuðum og mest á Íslandi,“ segir
Ingólfur Snorri Kristjánsson, for-
stöðumaður skuldabréfastýringar
hjá Íslandssjóðum. „Þetta gerist á
sama tíma og við horfum fram á að
lengri tíma taki fyrir90 hagkerfið
að jafna sig af veirufaraldrinum en
áður var talið.“
Fjármálaáætlun ríkisstjórnar-
innar frá því í byrjun október gerir
ráð fyrir að skuldir hins opinbera,
það er bæði ríkis og sveitarfélaga,
sem námu tæplega 28 prósentum
af vergri landsframleiðslu í árslok
2019, geti hækkað upp í 65 prósent
fyrir lok árs 2025. Síðan þá hefur
fjárlaganefnd Alþingis gert breyt-
ingartillögu við fjárlagafrumvarp,
sem hækkar fjárlög næsta árs um
55 milljarða króna miðað við fyrri
áætlanir. Fjárlagahalli næsta árs
verður því 320 milljarðar króna,
eða um 10,4 prósent af landsfram-
leiðslu.
„Vaxtabyrðin verður óvíða þyngri
þannig að ekki er hægt að benda á
önnur ríki og þeirra skuldahlutfall,
og tala um að við höfum nægt svig-
rúm til aukinnar skuldsetningar,“
segir Anna Hrefna Ingimundar-
dóttir, forstöðumaður efnahags-
sviðs Samtaka atvinnulífsins.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn gaf
í október út spá um þróun skulda-
hlutfalls ríkja á næstu árum. Spáin
varpar ljósi á að hallarekstur hins
opinbera hér á landi verði mun
meiri en í nágrannalöndum, svo
sem Norðurlöndunum.
Ef gert er ráð fyrir að skuldir rík-
issjóðs árið 2025, um 65 prósent af
landsframleiðslu samkvæmt fjár-
málaáætlun, verði á þeim vöxtum
sem ríkið fjármagnar sig á til tíu
ára eins og staðan er í dag, um 3,3
prósent, þá verður vaxtabyrði rík-
issjóðs 2,14 prósent af landsfram-
leiðslu.
Til samanburðar verður vaxta-
byrði Grikklands um 0,98 prósent
af landsframleiðslu, en Alþjóða-
gjaldeyrissjóðurinn gerir ráð fyrir
að skuldahlutfall hins opinbera í
Grikklandi verði um 166 prósent
Flest ríki eru að
auka við skuldir
sínar í faraldrinum en við
erum að sjá töluvert ýktari
hreyfingar á innanlands-
markaði heldur en erlendis.
Ingólfur Snorri Krist-
jánsson, forstöðu-
maður skulda-
bréfastýringar hjá
Íslandssjóðum
1 6 . D E S E M B E R 2 0 2 0 M I Ð V I K U D A G U R6 MARKAÐURINN