Morgunblaðið - 18.09.2020, Blaðsíða 37

MENNING 37
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. SEPTEMBER 2020
Nánari upplýsingar um sýningartíma á sambio.is
SÝND MEÐ ÍSLENSKU
OG ENSKU TALI
AÐRAR MYNDIR Í
SÝNINGU:
* Harry Potter
* Tröll 2 (ísl. tal)
* Hvolpasveitin (ísl. tal)
* The Secret :
Dare to dream
* The New Mutants
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALI
Frábær ný teiknimynd fyrir
alla fjölskylduna.
FYRSTA STÓRMYND ÁRSINS
Nýjasta Meistaraverk
Christopher Nolan
★★★★★
★★★★★
★★★★★
The Guardian
The Times
The Telegraph
Kristín Heiða Kristinsdóttir
khk@mbl.is
„Mér finnst skemmtilegast þegar
verk bjóða upp á vítt litróf í tilfinn-
ingaskalanum. Þetta er allt saman
svolítið vandræðalegt og fyndið, en
þarna er líka tregi og einmanaleiki
sem svífur yfir. Eftir því sem verk-
inu vindur fram
og við kynnumst
þessu fólki betur,
því lengra köfum
við inn í sálar-
tetur þess og þar
með opnast á
kvikuna. Við
sjáum inn í sál-
ina, sem er bæði
fallegt, sorglegt
og stundum svo-
lítið kómískt,“ segir María Reyndal
um leikritið Upphaf, sem hún leik-
stýrir og frumsýnt verður í Kass-
anum í Þjóðleikhúsinu á morgun,
laugardag 19. september.
„Í þessu verki erum við stödd á
miðnætti heima hjá Guðrúnu fram-
kvæmdastjóra að nýloknu innflutn-
ingspartíi í glæsilegri íbúð hennar í
Vesturbænum. Hún er um fertugt,
einhleyp kona, og einn af gestunum
hefur orðið eftir, Daníel, maður á
svipuðu reki. Hann er fráskilinn fað-
ir sem býr tímabundið hjá móður
sinni. Þau eru ókunnug en það liggur
í loftinu að þau hafa áhuga hvort á
öðru og eru að reyna að ná saman
þessa nótt, en það gengur á ýmsu.
Þetta er létt og skemmtilegt leikrit,
en undirtónninn er alvarlegur,“ seg-
ir María og bætir við að hlutverkin
tvö séu í höndum þeirra Kristínar
Þóru Haraldsdóttur og Hilmars
Guðjónssonar.
Hefðu gefist upp á Tinder
Upphaf er nýtt verk eftir David
Eldridge sem frumsýnt var í Lond-
on fyrir þremur árum. Fyrir vikið er
í verkinu komið þó nokkuð inn á
samskipti fólks í netheimum, á sam-
félagsmiðlunum þar sem fólk upp-
lifir allskonar tilfinningar út frá því
hvernig einhver bregst eða bregst
ekki við skilaboðum á þeim vett-
vangi.
„Mér finnst skemmtilegt núna á
covid-tímum að vera með verk þar
sem einhleypt fólk er að reyna að
nálgast hvort annað í stofunni heima
hjá öðrum aðilanum. Það gengur
nokkuð brösuglega, kannski vegna
þess að fólk er vanara því að vera í
samskiptum eða viðreynslum á
Tinder eða öðrum netmiðlum, þar
sem það getur verið í einhverjum
hlutverkum. Þegar Guðrún og Daní-
el eru tvö ein eftir í rýminu, augliti
til auglitis, þá reyna þau til þrautar.
Þau hefðu eflaust ekki gert það á
samfélagsmiðlum, þar hefðu þau
örugglega gefist fljótt upp. Þau
hefðu ekki reynt svona lengi í net-
heimum, því þau eru með mjög ólík-
an bakgrunn og eru í ólíkri stöðu í
lífinu. Í verkinu er dregin upp mynd
af Guðrúnu sem sterkum fram-
kvæmdastjóra, sjálfstæðri konu með
flotta nýja íbúð og í góðri stöðu. Hún
þarf í rauninni ekkert á manni að
halda í sínu lífi, eins og hún segir
sjálf. Hann er aftur á móti fráskilinn
og brenndur með forsögu, þannig að
þau eru ekki tvítugir krakkar að
hoppa upp í rúm, heldur er miklu
meira í húfi hjá þessu fólki. Þau eru
á miðjum aldri og með heilmikinn
pakka sem gerir þeim erfitt fyrir,
hvort þau eigi að hrökkva eða
stökkva. Óttinn við nánd og skuld-
bindingu þvælist fyrir þeim sem og
óttinn við að vera berskjaldaður. Svo
er það efinn og hugrekkið, hvort eigi
að þora að sýna veikleika, þrátt fyrir
að verða mögulega hafnað. Við
sjáum í gegnum verkið mismunandi
hliðar á þessu fólki, í lok verks sjáum
við allt aðra mynd af þeim en í upp-
hafi verks.“
Þekktir Íslendingar nefndir
Hvernig gekk að staðfæra breskt
leikrit að íslenskum samtíma?
„Þýðandinn Auður Jónsdóttir hef-
ur unnið frábært verk í staðfæringu,
en við leggjum líka í púkkið á æfing-
um. Mér finnst spennandi að gera
verkið að okkar íslensku sögu og
margir þjóðþekktir Íslendingar
koma fyrir í samtölum Guðrúnar og
Daníels. Þannig leyfum við áhorf-
endum að nálgast verkið eins mikið
og hægt er tilfinningalega.“
Eruð þið ekkert hrædd um að
þetta nafngreinda fólk í litla íslenska
samfélaginu fyrtist við að vera sett
inn í leikritatexta? „Nei, ég held að
það sé engin hætta á því, ekkert af
því sem þau segja um þetta fólk er
illkvittnislegt.“
Æfðu fyrst á skæpinu
Á einum stað í verkinu er covid
nefnt á nafn, var það meðvitað gert
til að færa verkið til dagsins í dag?
„Heimurinn er svo breyttur að
það er í raun ekki hægt að fjalla um
nútímann án þess að taka covid inn í
myndina. Vissulega er það pínu snú-
ið og við reynum að hafa þetta tíma-
lausan nútíma. Verkið fjallar um
tvær einhleypar manneskjur sem
eru að nálgast hvor aðra, en með
covid-kröfu um eins metra fjarlægð
milli ókunnra er harla erfitt fyrir
einhleypa að athafna sig. Þráin eftir
nánd og löngunin til að tengjast ann-
arri manneskju verður einmitt enn
sterkari á covid-tímum. Þessi veira
hefur ýtt undir einmanaleika og ein-
angrun fólks, svo verkið er eins og
skrifað inn í samtímann, þótt það
hafi fyrst komið fram áður en veiran
breytti heiminum. Verkið á fyrir vik-
ið ótrúlega vel við núna,“ segir
María og bætir við að sér finnist
mjög viðeigandi að fá að opna Þjóð-
leikhúsið aftur með þessu verki, eftir
að húsið hefur verið lokað í rúmlega
hálft ár.
„Okkur finnst virkilega gaman að
fara aftur af stað og það er spenn-
ingur í fólki. Þetta er líka þannig
leikrit að nánd við áhorfendur er
mikil, sem er skemmtilegt. Við höf-
um verið að æfa þetta verk frá því í
vor á skæpinu, með myndsímtölum,
af því við máttum ekki hittast vegna
covid. Okkur fannst mjög erfitt til
lengdar að æfa með þeim hætti og
kættumst þegar við máttum hittast
og æfðum þá með tveggja metra
millibili leikaranna. Við erum rosa-
lega glöð núna að mega loks snert-
ast.“
Hrökkva eða stökkva?
Ljósmynd/Hörður Sveinsson
Tvö eftir partí Kristín Þóra og Hilmar í hlutverkum sínum í Upphafi.
 Upphaf frumsýnt í Kassanum á morgun  Vandræðalegt og fyndið en líka
tregablandið  Óttinn við nánd og skuldbindingu þvælist fyrir persónum
María Reyndal
Ólöf Kristín Sig-
urðardóttir hefur
verið endurráðin
til fimm ára sem
forstöðumaður
Listasafns
Reykjavíkur.
„Undir hennar
stjórn hefur tek-
ist að styrkja
hlutverk Lista-
safns Reykjavíkur sem öflugan og
breiðan vettvang lista,“ er í tilkynn-
ingu um ráðninguna haft eftir Örnu
Schram, sviðsstjóra menningar- og
ferðamálasviðs borgarinnar, í rök-
stuðningi fyrir endurráðningunni.
Enn fremur hafi Ólöf á undan-
förnum árum byggt upp öflugt
teymi starfsmanna og saman hafi
þau óhikað farið nýjar og ótroðnar
slóðir. Undir hennar stjórn hafi
hvert aðsóknarmetið af öðru verið
slegið og hún hafi sérstaklega lagt
sig fram um að sinna nærsamfélag-
inu og höfða til íslenskra gesta.
Ólöf Kristín hóf störf haustið 2015
og var þá valin úr hópi níu umsækj-
enda.
Ólöf Kristín
Sigurðardóttir
Ólöf endurráðin
forstöðumaður
Mjöll Snæsdótt-
ir fornleifafræð-
ingur fer í svo-
kallaðri
„föstudagsfléttu
Borgarsögu-
safns“ í dag kl.
12.10 til 13 með
gesti um Land-
námssýninguna
í Aðalstræti.
Segir Mjöll frá rúst landnáms-
skálans frá 10. öld sem fannst árið
2001 og er varðveittur á sínum
upprunalega stað. Norðan við skál-
ann fannst veggjarbútur sem er
ennþá eldri, eða síðan fyrir 871 og
er hann meðal elstu mannvistar-
leifa sem fundist hafa á Íslandi.
Mun Mjöll segja frá uppgreftrinum
og fornleifarannsókninni í kring-
um hann.
Leiðsögnin er ókeypis og allir
eru velkomnir svo lengi sem hús-
rúm, fjarlægðarmörk og fjöldatak-
markanir leyfa.
Frá Landnáms-
sýningunni.
Segir frá rúst
landnámsskálans