Morgunblaðið - 23.11.2020, Blaðsíða 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 23. NÓVEMBER 2020
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALINánari upplýsingar um sýningartíma á sambio.is
71%
SPLÚNKUNÝ MYND FYRIR
ALLA FJÖLSKYLDUNA
SÝND MEÐ ÍSLENSKU TALI.
HÖRKUSPENNANDI MYND
BYGGÐI Á SANNRI SÖGU.
TRYGGÐU ÞÉR
MIÐA INNÁ
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALI
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Baggalútur sendi frá sér plötu í byrj-
un mánaðar og ber sú titilinn Kveðju
skilað. Platan inniheldur lög eftir
Braga Valdimar Skúlason við vísur
og kvæði vesturíslenska skáldsins
Káins sem fæddist árið 1860 og lést
1936. Platan kom út á streymis-
veitum og á geisladiski og verður fá-
anleg á vínil
eftir 10. des-
ember. Vínil-
útgáfan mun,
auk nýju lag-
anna, inni-
halda valin lög
af plötunni
Sólskinið í
Dakóta sem kom út á geisladiski árið
2009 og hafði að geyma frumsamin
lög við ljóð vesturíslenskra skálda og
þá flest eftir Káin.
Gjöf á hundraðsafmæli Stínu
Bragi rifjar upp að Baggalútur
hafi farið á Íslendingaslóðir árið 2008
og hitt þar afskaplega gott fólk, bæði
í Gimli og nágrenni og í Mountain í
Norður-Dakota.
Á síðarnefnda staðnum hitti
Baggalútur Christine Hall sem þá
var 99 ára og var af annarri kynslóð
Vestur-Íslendinga. „Við komumst að
því að hún hafði þekkt Káin þegar
hún var krakki, hann var vinnumað-
ur á bænum sem hún bjó á og hafði
meðal annars samið vísur um krakk-
ana í sveitinni og ein hét „Stína litla“
og var um hana,“ segir Bragi og að
Baggalútur hafi ákveðið að gefa
Christine lag við þessa vísu og fleiri
vísur. „Ég bara datt svolítið í Káin
við þetta og það varð þarna til fullt af
lögum og við settum þau á litla plötu,
Sólskinið í Dakóta, og gáfum henni í
100 ára afmælisgjöf. Hún varð nú 106
ára gömul á endanum sem er vel af
sér vikið.“
Bragi segir að síðan hafi liðið mörg
ár og hann áfram grúskað í Káin, hafi
ekki getað lagt hann frá sér. Fleiri
lög hafi verið samin og úr orðið heil
plata sem nú er komin út, sem fyrr
segir. „Þetta er nú stutta útgáfan af
þessu skrítna blæti okkar fyrir Ká-
in,“ segir Bragi en að gefnu tilefni
skal tekið fram að Káinn í þágufalli
getur bæði verið Káin og Káni.
Ekki endilega fyndið í dag
– Káinn hefur verið mjög
skemmtilegt ljóðskáld og það er mik-
ill húmor í þessum ljóðum hans. Er
ekki þarna kominn forfaðir Bagga-
lúts?
„Jú og það stendur á legsteininum
hans „kímniskáld“. Ég tengi mjög
mikið við það því ég held að ég sé ein-
mitt kímniskáld. En hann býr þarna
úti, yrkir á íslensku og slettir mikið.
„Karið“ er bíll og hann notar alls
konar skrítin orð og þetta er ekki
alltaf alveg rétt beygt. Það er oft eitt-
hvað skrítið í þessu hjá honum en það
er einhver hrynjandi í þessu, þetta er
eitthvað svo létt og gott að semja við
þetta, það er enginn rembingur, ein-
hvern veginn. Svo er kannski það
sem átti að vera fyndið og var fyndið
þá ekkert rosalega fyndið í dag en
þessar melankólísku litlu vísur eru
rosalega flottar og mikil sál í þeim.“
Vísnaplata
– Mér heyrist öll lögin á plötunni
vera angurvær …
„Já, þetta er ekki mikið stuð,“
svarar Bragi kíminn, „þetta eru ein-
faldar útsetningar og einföld lög.
Þetta er vísnaplata, í raun og veru.
Það er mikil munnharpa, við fengum
Þorleif Gauk til að vera með okkur og
svo okkar góðu menn, Guðmund Pét-
ursson og Steina í Hjálmum og
Sigga. Ég held að það sé bara svolítið
hjarta í þessu hjá okkur og fílingur,“
segir Bragi. Hann segir Káin hafa
samið margar stakar vísur og stök
erindi og því hafi hann þurft að raða
saman líkum vísum til að búa til texta
fyrir heilt lag, gripið viðlag hér og
vísu þar. „Þetta var svolítill búta-
saumur og sjaldnast alveg heil
kvæði,“ segir Bragi.
Kallast á við hrunjólalagið
Baggalútur hefur haft þann sið að
gefa árlega út jólalag og er jólalag
ársins 2020 komið út og nefnist „Það
koma samt jól“. „Það kallast aðeins á
við jólalagið sem við gerðum eftir
hrun sem hét „Það koma vonandi
jól“,“ segir kímniskáldið kímið. „Við
náðum að koma þarna inn orðum eins
og heimkomusmitgát, spritti og
svona.“
Tenórinn Guðmundur Pálsson
syngur flest lögin og bassinn Karl
Sigurðsson er á kantinum og stuðn-
ingsaðili, eins og Bragi orðar það.
Óvíst var hvort Baggalútur næði
að halda sína árvissu jólatónleika
þegar viðtalið fór fram og var Bragi
ekki bjartsýnn á tónleikahaldið. Nú
hefur tónleikum verið aflýst en um að
gera að orna sér við jólalög Bagga-
lúts og auðvitað líka lögin við kveð-
skap Káins.
Pelsklæddir Karl Sigurðsson, Bragi Valdimar Skúlason, Guðmundur Kristinn Jónsson og Guðmundur Pálsson.
„Datt svolítið í Káin“
 Einfaldar útsetningar og einföld lög má finna við vísur Káins á nýjustu plötu Baggalúts, Kveðju
skilað  Bragi Valdimar Skúlason segir Baggalút með skrítið blæti fyrir kímniskáldinu góða
Á vef Árna-
stofnunar, þar
sem finna má
fjölda ljóða
eftir Káin, seg-
ir eftirfarandi
um skáldið:
„Káinn fædd-
ist á Akureyri
1860, sonur
Jóns Jóns-
sonar járnsmiðs og konu hans,
Þórunnar Kristjánsdóttur frá
Dvergstöðum. Á Akureyri ólst
hann upp til þess er hann missti
móður sína, 14 ára gamall, en
þá fór hann til móðurbróður
síns, Davíðs Kristjánssonar
bónda á Jódísarstöðum og var
hjá honum uns hann flutti til
Ameríku 18 ára gamall árið
1878. Þar vestra bjó hann lengst
af í Norður- Dakota. Hann var
þar jafnan í vinnumennsku og
ýmsu því er til féll. Hann var
skemmtinn og sá lífið og til-
veruna jafnan í kímilegu ljósi
eins og fjölmargar vísur hans
bera vott um og er hann án
nokkurs vafa þekktasta íslenskt
kímniskáld í Vesturheimi. Káinn
kvæntist aldrei og dó barnlaus.“
Kímniskáld í
Vesturheimi
HVER VAR KÁINN?
Kristján Níels
Jónsson/Káinn