Víðförli - 15.09.1993, Blaðsíða 19

Mifthjartans mál
Hér er rætt um mikla vinnu.
Skömmin hann sr. Sigvaldi gerir
mönnum grikk. Ekki er allt sem sýn-
ist því að í ljós kemur að Isafjörður er
stærri en Reykjavík. Eru prestar að
verða úrvinda ?
Mikil vinna, lág laun.
Á síðasta ári varð nokkur umræða
um launakjör presta. Enda þótt kjara-
málin séu mörgum prestinum hug-
leikin þá er það annað mál, reyndar
því náskylt, sem mæðir meira á
prestum. Það er hinn gríðarlangi
vinnudagur, sem mörg okkar búa við.
Þannig er ekki óalgengt að prestar
vinni 60 stundir og þaðan af meira í
viku hverri.
Þessar upplýsingar koma mörgum
á óvart. Því miður virðast margir
halda að prestar geri ekkert annað en
að messa og jarða. Og er í þessu
sambandi stundum vitnað til sr. Sig-
valda í „Manni og konu“, sem keypt
hafði ræður úr gömlu dánarbúi en
nennti samt sem áður varla að messa.
Kannski svíður okkur klerkum enn
frekar undan þessu skilningsleysi
fólks á vinnu okkar en auraleysinu,
því að það er auðveldara að njóta
skilnings fólks og samúðar þegar rætt
er um beinharða peninga heldur en
þegar talið berst að safnaðarstarfi.
Líka úti á landi.
Vinnuálag er ekki sérvandi presta á
stór-Reykjavíkursvæðinu. Þetta er
einnig vandi presta, sem þjóna stór-
um sóknum úti á landi. Sú goðsögn
hefur lengi verið við lýði að stærstu
prestaköll landsins væri að finna í
Reykjavík. Er þá gjarnan vísað til
þess að kirkjusóknirnar í Reykjavík
telji svo og svo mörg þúsund manns.
En hér er ekki allt sem sýnist.
í Reykjavík búa að sönnu eitt
hundrað þúsund manns. Að vísu er
þetta fólk ekki allt í þjóðkirkjunni en til
hægðarauka skulum við segja að svo
sé. Reykjavík skiptist í 15 kirkjusókn-
ir og í þessum sóknum eru starfandi
25 prestar samkvæmt Árbók kirkj-
unnar 1992. Það þýðir að það er rúm-
lega einn og hálfur prestur á hveija
sókn.Til samanburðar má nefna að
undirritaður þjónar þremur þéttbýlis-
sóknum. Að vísu eru tvær minni
sóknirnar lítil þorp og hálfsmánaðar-
leg messuskylda þar samkvæmt lög-
um. Ef til vill er því raunhæfara að
segja að undirritaður þjóni sem sam-
svari tveimur „heilkirkjum“.
Nú þykist ég vita að fingur starfs-
systkina minna fyrir sunnan sé kom-
inn á loft og fram á varnirnar spurn-
ingin um fjölda sóknarbarna. ísafjarð-
arprestakall telur 3700 manns. Þar
eru einnig stofnanir, sem njóta þjón-
ustu prestsins; svo sem Fjórðungs-
sjúkrahúsið, dvalarheimili aldraðra og
heimili fyrir þroskahefta.
Á þessar stofnanir kemur fólk víða
að úr fjórðunginum. Svipað ástand er í
Reykjavík. Þar eru ýmsar stofnanir,
sem fólk víða að sækir til .
Eins og áður sagði búa í Reykjavík
hundrað þúsund manns. Auk þeirra
25 presta, sem þjóna í sóknunum 15
eru starfandi í Reykjavík 7 sérþjón-
ustuprestar og einn og hálfur héraðs-
prestur. Við þessa tölu mætti einnig
bæta tveimur fríkirkjuprestum — en
þess gerist ekki þörf, því að niður-
staðan er engu að síður sláandi: í
Reykjavík er einn prestur á hverja
3000 íbúa.
Víða pottur brotinn.
Hér hefur verið gerður leikur að
tölum og ísafjörður borinn saman við
Reykjavík. Niðurstaðan sýnir að „ísa-
fjarðarbrauð“ er stærra heldur en
„normal-brauð“ í Reykjavík. Þó er
ísafjörður ekki stærsta prestakall
landsins. Stærri prestaköll er til að
mynda að frnna á Eyjafjarðarsvæðinu
og á suðvesturhomi landsins.
Það er athyglisvert að skoða fjölg-
un prestsembætta innan kirkjunnar á
seinustu árum. Fjölgun presta hefur
hvergi verið meiri en í Reykjavík.
Aðrir hafa reynt að knýja á um fjölgun
embætta en sá söngur hefur ekki náð
eyrum ráðamanna í Reykjavík.
Þannig hlutu Vestfirðingar stuðn-
ing kirkjuþings haustið 1991 við þá
ályktun að brýnt væri að setja annan
prest til þjónustu í ísafjarðarpresta-
kalli.
Þrátt fyrir samþykki bólar ekkert á
presti hingað vestur. En í millitíðinni
hefur fjölgað um tvö stöðugildi hjá
Reykjavíkurprófastdæmi.
Vinnuálag og streita.
Grein þessa hef ég skrifað til að
vekja athygli á miklu vinnuálagi
presta. Það eru ekki einvörðungu
prestar í stórum prestaköllum, sem
eru undir miklu álagi. Eðli prestsþjón-
ustunnar, samfara auknum kröfum
um safnaðarstarf, veldur oft streitu
hjá prestum. Þá má og minna á þann
sérvanda presta í litlum brauðum, að
þurfa að vinna fullan starfsdag í ann-
arri launaðri vinnu jafnhliða prest-
þjónustunni.
Þessi mál hafa verið hálfgert feimn-
ismál allt til þessa og lítið rædd opin-
berlega. En eftir að hafa horft upp á
þrjá þjóna kirkjunnar ofgera sér í
starfi á seinasta ári get ég ekki orða
bundist. Andleg þreyta og ofkeyrsla
er vandamál sem við verðum að tak-
ast á við. Mér eru minnisstæð orð
herra Ólafs biskups, sem hann sagði
við mig daginn áður en ég vígðist,
þegar hann bað mig að gæta þess að
vinna ekki um of og ætla mér ekki of
mikið. Þetta var skynsamlegt heil-
ræði en um leið sorglegur vitnisburð-
ur um ástandið í kirkju okkar.
„Uppskeran er mikil, en verka-
mennirnir fáir. Biðjið því herra upp-
skerunnar að senda verkamenn til
uppskeru sinnar“ (Lúk. 10:2).
Með kveðju að vestan,
Magnús Erlingsson.
19