Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 2015, Page 52

51RÚNARISTURNAR Á MARMARALJÓNINU FRÁ PÍREUS, NÚ Í FENEYJUM
Alla 11. öld, og raunar bæði fyrr og síðar, sigldu galeiðurnar á gríska
Eyjahafinu, oft á leið frá Miklagarði til Suður-Ítalíu eða Sikileyjar, en þar
varð Býsans að heyja stöðug stríð til að halda a.m.k. einhverjum yfirráðum.
Auk þess varð að halda Aröbum frá norðurströnd Afríku í skefjum en þeir
gerðu stöðugar árásir á grísku eyjarnar.25 Árið 1025 gjörsigruðu Grikkir
Araba frá Sikiley í mikilli sjóorrustu en þeir höfðu þá gert usla m.a. á Krít.26
Mjög sennilega hafa væringjar verið í þeirri orrustu og ekki er ósennilegt
að herdeildir, væringja og annarra, hafi leitað hafnar í Píreus eftir orrustuna
til að jafna sig, hlúa að særðum, gera við skipin, taka vistir og auðvitað
skipta herfangi á milli sín. Hugsanlega hefur Haursi fallið, eða farist í þessari
orrustu, en um það verður ekkert fullyrt.27 1031 réðust Arabar á Illiríu í
núverandi Albaníu og Kerkíu (nú Korfú) við norðvesturströnd Grikklands.
Væringjar gætu einnig hafa dvalið um tíma í Píreus í tengslum við þessar
orrustur.28
Eins og kunnugt er kom Haraldur harðráði til Miklagarðs 1043 eða
1044 og dvaldi þar í 10 ár. Um komu hans þangað og fyrstu ár segir í 3.
kaf la sögu hans í Heimskringlu:
En er Haraldr hafði litla hríð verit í herinum, áðr en Væringjar þýddusk
mjǫk til hans, ok fóru þeir allir saman, þegar bardagar váru. Kom þá svá, at
Haraldr gerðisk hǫfðingi yfir ǫllum Væringjum. Fóru þeir Gyrgir víða um
Griklandseyjar, unnu þar herskap mikinn á kussurum.29
Eins og víða kemur fram í heimildum hagnaðist Haraldur vel í Miklagarði
og kemur það vel heim við það sem sagt er í rúnaristunum sænsku um þá
sem skiptu gulli í Grikklandi, þótt þeir sem hlutu sömu örlög og Haursi
og áttu ekki afturkvæmt til heimalandsins hafi sennilega verið miklu f leiri,
enda margir rúnasteinar reistir eftir þá sem féllu suður þar. Minningarorðin
um Haursa gætu að vísu verið frá dögum Haralds í Miklagarði, en það
sannar að sjálfsögðu ekki að hann og félagar hans hafi verið undir stjórn
Haraldar. Sennilegt er þó að margir Svíar hafi slegist í för með honum til
Miklagarðs þar sem hann hafði dvalist í Svíþjóð um skeið áður en hann
hélt austur og suður á bóginn. Einnig má telja víst að einhverjir Svíar
25 Sigfús Blöndal 1954, bls. 102.
26 Sigfús Blöndal 1954, bls. 115-116.
27 Sigfús Blöndal (1954, bls. 319) segir að Víga-Barði Guðmundsson, sem samkvæmt Heiðarvíga sögu
„var á galeiðum við her“ eigi að hafa fallið í sjóorrustu 1025.
28 Sigfús Blöndal 1954, bls. 105.
29 Heimskringla III, bls. 71-72.