Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 2015, Qupperneq 79

ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS78
síðar sem stór vatnshjól til að knýja þar til gerða hamra komu til sögunnar.34
Engar vísbendingar um vatnshjól af nokkru tagi fundust þó í Skógum.
Önnur hugsanleg not fyrir rennandi vatn við rauðablásturinn komu
í ljós þegar farið var að rannsaka gjallhauginn. Stór hluti haugsins var
grafinn upp í lögum og stór sýni úr hverju lagi voru sigtuð og gjall og kol
aðskilin til að fá sem besta mynd af innihaldi haugsins og samsetningu.
Við þá vinnu varð rannsakendum f ljótlega ljóst að einfaldasta leiðin til að
skilja gjallið frá kolunum var að nota til þess vatn, þar sem kolin f ljóta en
f lest annað sekkur til botns. Hugsanlega hafa járngerðarmenn í Skógum
nýtt sér þetta með svipuðum hætti þótt tilgangurinn hafi verið annar og
kann vatnsrásin að hafa nýst til hreinsunar á mýrarrauða og endurnýtingar
á rauða og kolum sem ekki hafa bráðnað eða brunnið eins og til var ætlast
í ofnunum.
Umhverfis eldri rauðasmiðjuna voru umfangsmikil misjafnlega kolarík
lög, þykkust næst byggingunni en þynntust út frá henni. Yfir þeim var
ljóst fokmoldarlag með H-1104 óhreyfðri. Gjóskan kom þó ekki fram í
sniðinu í suðurvegg A7 en var mjög greinileg í þessum lögum 4 m sunnan
34 Tylecote 1992, bls. 76.
Mynd 12. Horft til suðvesturs yfir byggingu A7, inngangur og vatnsrás ekki að fullu grafin.