Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 2015, Page 82

81RANNSÓKN RAUÐABLÁSTURSMINJA Í SKÓGUM Í FNJÓSKADAL
Í suðurgaf li hússins var hringlaga mannvirki eða útskot og ljóst af
uppsöfnuðum lögum af kolum og rauða innan þess, sem og endurbyggðum
torfveggjum umhverfis, að þar hafa farið fram endurteknar athafnir til
lengri tíma. Hugsanlega er þar um að ræða leifar ofns til rauðablásturs þótt
hann sé með nokkuð öðru sniði en botnar hinna ofnanna sem varðveittust
en einnig má vera að þarna hafi rauði verið ristaður yfir eldi áður en hann
var settur í ofnana. Framan við þetta útskot voru lög af kolamolum með
smáræði af mold á milli sem teygðu sig til norðurs inn á gólf smiðjunnar.
Í framhaldi af hringlaga mannvirkinu til suðurs var stór af langur
niðurgröftur utan við veggi byggingarinnar. Þessi niðurgröftur var skorinn
í gegnum mitt gólfið á eldri rauðasmiðjunni og kann upphaf lega að hafa
orðið til meðan hún var í notkun en hefur áfram verið notaður með
einhverjum hætti í sambandi við hringlaga mannvirkið, þar sem efstu lögin
í niðurgreftrinum sköruðust við rauða og kolalög í jöðrum þess. Syðst í
þessum niðurgreftri var sérkennilegt lítið eldstæði eða af l (sjá mynd 27)
myndaður úr þremur uppreistum gjallhlemmum.
Gólf lögin í rauðasmiðjunni skiptust nokkurn veginn við miðja byggingu,
sunnan miðju var grafið um 40-50 cm dýpra niður fyrir gólfunum og þar
voru þau fremur einsleit, svört kolarík lög blönduð sindri og smáu gjalli.
Við útskotið í suðurgaf linum voru þó eins og fram hefur komið lög af
kolum og mold á milli. Norðan miðju og uppi á stallinum sem ofnarnir
voru grafnir inn í tóku við annars konar gólf, lög af muldum mýrarrauða
og kolum til skiptis meðfram langveggjunum og þjappað, kolablandað lag
í miðju.
Líklega hafa bæði rauði og kol verið geymd í norðurhluta byggingarinnar
Mynd 15. Þjappað sindur- og kolalag var í
botni ofns/ofnstæðis [25], en á botninum fannst
lítið handverkfæri, hugsanlega síll (Þjms. 2011-
75-12).
Mynd 16. Pytturinn sunnan við ofn/ofnstæði [25] næsta
fullgrafinn.