Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 2017, Síða 141

ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS140
þessu tilfelli hefur án efa aukið á skekkjuna að túnið er í hvammi þannig að
útihúsin voru f lest í brekkum í túnjaðri en bærinn stóð neðar.
Sumir þeirra sem notað hafa túnakortin til að staðsetja fornleifar töldu
sig hafa merkt meiri ónákvæmni í fjarlægðum þegar túnin voru mjög
stór og var túnakort fyrir Möðruvelli í Hörgárdal nefnt sem dæmi um
slíkt. Einnig voru nefnd nokkur dæmi um mikla skekkju þar sem stök
útihús voru í jaðri túns, langt frá öðrum mannvirkjum. Í þessum tilfellum
virðast mælingarnar á þeim húsum sem stóðu þétt saman í miðju túni vera
sæmilega áreiðanlegar en meiri ónákvæmni gætti þar sem mæld voru stök
hús lengra frá þungamiðju túnanna. Þetta kemur ekki á óvart í ljósi þeirra
mælingaaðferða sem notaðar voru. Túnamælingamennirnir strengdu línur
yfir túnið á sem miðlægastan hátt (oft næst sem f lestum af húsunum sem
mæla þurfti inn) og væru notaðar f leiri en ein grunnlína var oftast leitast
við að hafa þær þannig að sem best mæling næðist á sem stærstum hluta
húsa og túns. Sem dæmi um skekkju sem stafar af þessari aðferð má nefna
tún á Efstabæ í Skorradal.
Á Efstabæ endurspeglar túnakortið lögun túns og staðsetningu útihúsa
ágætlega og fjarlægðir á milli bæjar og þeirra húsa sem næst honum stóðu
eru áreiðanlegar. Þegar fjarlægð að útihúsi sem var í norð vestur jaðri túns er
skoðuð á túnakorti virðist húsið eiga að vera um 180 m frá bæ. Þegar túnið
var skoðað á vettvangi kom í ljós að umrætt hús var aðeins um 80 m frá bæ
Tún á Efstabæ í Skorradal. Á myndinni sést vel hvernig túnakortið nær of langt til vesturs miðað við túnjaðar.
Lengst til vinstri er merkt með rauðu lega kálgarðs (neðar) og útihúss (ofar) samkvæmt korti Páls en austar eru
rauðmerktir punktar þar sem þessi mannvirki voru í raun. Myndin birtist áður í skýrslu Fornleifastofnunar Íslands.
Elín Ósk Hreiðarsdóttir 2012.