Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 2017, Page 144

143SVIPMYND AF MENNINGARLANDSLAGI – ÍSLENSK TÚNAKORT
Bæjarteikning fyrir Kvísker í Hofshreppi A-Skaftafellssýslu frá 1904 (til vinstri) og túnakort af sama túni frá
1919 (til hægri – Sigurður Þorsteinsson teiknaði). Samanburður sýnir ýmsar breytingar sem hafa átt sér stað á
þeim fimmtán árum sem liðu á milli mælinganna. Sem dæmi má nefna að heimreið niður frá bænum var aflögð.
Á danska kortinu eru einnig sýndar tvær eða þrjár tóftir efst í túninu sem ekki eru merktar á yngra túnakortið og
að auki hús austarlega í túni sem vantar á yngra kortið. Á túnakortið er hins vegar teiknað hús vestarlega í túninu
sem ekki er á danska kortinu og var líklega byggt á árunum 1904-1919. Eftirtektarvert er hvernig túnjaðarinn
er teiknaður með ólíkum hætti á kortunum tveimur. Ljósmyndir: Þjóðskjalasafn Íslands og Landmælingar Íslands.
Bæjarteikning af Gröf í Skaftártungu frá 1904 (til vinstri) en túnakort af sama túni frá 1920 (til hægri). Eins og
sjá má er góð samsvörun á milli kortanna, bæði hvað varðar stærð og lögun túnanna og staðsetningu húsa. Helsti
munurinn er að tvö hús og kálgarður hafa bæst við á yngra kortið og hafa væntanlega verið byggð á þeim tíma sem
leið milli uppmælinga en athygli vekur einnig að tvö af húsunum sem Danirnir teikna eru ekki á túnakortinu.
Annað þeirra er gamla bæjarstæðið á jörðinni (austur af bæjarhúsunum milli þeirra og Grafarlækjar) en hitt eru
Efstuhús, fjárhús við austurjaðar túns sem voru í notkun allt fram til 1970 en virðast hafa gleymst á túnakortinu.
Ljósmyndir: Þjóðskjalasafn Íslands og Landmælingar Íslands.