Vinnan - 01.05.1948, Blaðsíða 21

WILLIAM SAROYAN:
Eg var bara að stríða
Hann gekk inn ganginn. raulaði lagið Sumar eftir
Gershwin, sveiflaði handleggjunum, steig dansspor, var
kátur og hnarrreistur. Þetta var ungur maður af fá-
tæku fólki kominn, en hefði átt að vera borinn til auð-
æfa. Hann hefði aldrei átt að þurfa að vinna fyrir sér.
Nítján ára gamall. Bókari.
Sumarið var að koma, og þegar hann gekk inn gang-
inn þennan morgun, var hann í sólskinsskapi, lék á als
oddi og réð ekki við sig. Hann gekk inn í skrifstofuna,
og frú Montaigne, aðalbókarinn, sem var löngu orðin
ónæm á töfra sumarsins, vissi ekki, hvaðan á sig stóð
veðrið.
Hann gekk dansandi skrefum að skápnum í horninu
og fleygði frá sér hattinum sínum og frakkanum.
Gamla konan stóð á fætur, nærri því titrandi.
— Hvað gengur að yður? spurði hún.
Hann sneri sér að henni, glaðlegur á svip og stríðn-
islegur í senn.
— Emilía, sagði hann. — Þér eruð yndisleg.
Það lá við, að gamla konan ræki upp óp, því að hún
hét raunar Emilía, en enginn hafði nokkru sinni ávarp-
að hana með skírnarnefni hennar, ekki einu sinni þegar
hún var ung stúlka, jafnvel ekki á þeim árum, þegar
sumarkoman hafði kveikt í henni. Og nú var það
heimskulegt, þegar hún var orðin gömul, líkaminn hrör-
legur og hjartað kalið. En hún gat ekki æpt. Hún gat
ekki einu sinni stunið, þegar hún minntist tómleika
liðinna ára.
Bros færðist yfir varir henni, en þá áttaði hún sig
á því, að þessi athugasemd var mjög ruddaleg, ókurt-
eisleg og fjarri því að vera viðeigandi.
— Ég vil ekki, að þér ávarpið mig á þennan hátt,
sagði hún.
En hún sagði þetta þannig, að auðheyrt var, að hún
var ekki reið. Ungi maðurinn lagði annað hnéð á
hjólastól, ók honum fram og aftur um gólfið og við-
hafði hræðilegan munnsöfnuð.
— Þér eruð genginn af göflunum! hrópaði gamla
konan. — Þér eruð örvita. Hvað haldið þér, að herra
Douglas segi, þegar hann kemur? Þér ættuð að fara
heim. Viljið þér láta reka yður úr vinnunni?
Hann hætti að aka stólnum um gólfið og varð mjög
hátíðlegur á svipinn. — Frú Montaigne, sagði hann.
— Við erum hér saman komin til að fagna komu frels-
arans.
— Þér eruð veikur, Jón Jakob, sagði hin aldna heið-
ursfrú.
Hann brosti góðlátlega, og á augnaráði hans sá hún,
að hann var hvorki veikur né geðbilaður. Hún vissi, að
hann var heilbrigður og með fullu ráði. Hún varð of-
urlítið sorgbitin. Nú var allt fallið í sinn gamla farveg.
Engin tilbreyting. Það hefði þó verið dálítil upplyfting
að hafa geggjaðan mann í skrifstofunni.
Hann baðaði út höndunum eins og mælskusnillingur
á ræðupalli. — Ég vildi að guð gæfi að ég væri kom-
inn út í sveit að veiða og synda, sagði hann.
Hann settist á stól og varð sorgbitinn á svipinn.
Gamla konan varð sorgbitin á svipinn líka.
— Þetta góðviðri stendur ekki lengi, sagði hún.
— Ég veit það, sagði hann. — Það er meinið. Það
verða eklci margir dagar svona, og þegar þeir koma,
getum við ekki notið þeirra. Ef ég ætti bíl, mundi ég
aka út á þjóðveginn, á áttatíu mílna hraða á klukku-
stund. fara út í hólana, snara mér úr öllum fötunum,
stinga mér í ána og hafa kvenmann með mér. Og hún
ætti að vera allsber líka.
— Hvað segið þér, Jón Jakob? sagði gamla konan.
— Ég mundi hafa Elsu með mér, sagði hann.
— Elsa mundi ekki vilja fara með yður, sagði gamla
konan. — Hún mundi áreiðanlega ekki fara úr fötun-
um úti í sveit.
— Hvernig vitið þér það? spurði ungi maðurinn.
— Ég veit svei mér ekki nema hún fengist til þess.
— Jæja, sagði gamla konan. -— Þó svo væri, þá
áttu hvorki bíl né peninga.
— Veit ég það, sagði ungi maðurinn.
Hann gekk út að glugganum og horfði niður í göt-
una af sjötugustu hæð, og því næst upp í himinninn.
Það var heiðskírt og hlýtt í veðri, og það var bein-
línis hlægilegt að vera bókari í skrifstofu og eiga ekki
bíl og ekki peninga.
Símastúlkan kom inn í skrifstofuna, prúð og hæ-
verskleg í framgöngu og gekk svo hljóðlega um, að
hún var búin að hengja upp kápuna sína og hattinn,
VINNAN
79