Vinnan - 01.05.1948, Blaðsíða 23

SOLVI BLONDAL:
Rússar leysa dýrtíðarvandamál sín
í desember 1947 var vöruskömmtun afnumin í Ráð-
tjórnarríkjunum og samtímis því var kaupmáttur rúbl-
unnar stórum aukinn með innköllun gamalla seðla og
útgáfu nýrra og lækkun vöruverðs.
í tilefni af þessu hafa blöð afturhaldsins í auðvalds-
löndunum grátið krókódílstárum yfir því, hve þrengt
væri að kosti almennings í Ráðstjórnarríkjunum, og
notað þessar ráðstafanir til árása á sovétstjórnina.
Borgarablöðin á fslandi hafa auðvitað vilja vera með í
þessum kór, enda ekki smátt skammtað smjörið á íslandi
af þeirri stjórn, sem þau eru málpípa fyrir.
Ráðstafanir þær, sem sovétstjórnin gerði í desember
1947 voru til þess gerðar að ráða bót á verðbólgunni,
sem stríðið hafði í för með sér. A stríðsárunum hafði
að vísu tekizt að halda niðri verðlaginu á þeim vörum,
sem skammtaðar voru og taldar voru til brýnustu nauð-
synja almennings, en mikil verðhækkun varð á öðrum
vörum, þar sem vinnuafl og framleiðslutæki voru fyrst
<§bg fremst notuð í þágu stríðsins en ekki til friðsam-
legrar neyzluvöruframleiðslu. Eftirspurnin eftir vörum
varð meiri en hægt var að fullnægja og þær vörur, sem
ekki voru skammtaðar hækkuðu því mikið í verði. Þær
gífurlegu fúlgur af fölskum peningaseðlum, sem Þjóð-
verjar gáfu út meðan á hernáminu stóð áttu sinn mikla
þátt í þessu. Braskarar og annað úrþvætti notaði svo
þetta ástand til þess að verzla með vörurnar á svörtum
markaði eins og víða annars staðar, og drógu þannig til
sín stórfé, sem þeir geymdu í „kistuhandraðanum“.
Seðlaveltan var af þessum ástæðum óeðlilega mikil og
ekki í samræmi við framléiðsluna.
Hvernig fór sovétstjórnin að því að leysa þetta vanda-
mál? Eins og áður er sagt voru allir gamlir seðlar inn-
kallaðir og gefnir út nýir seðlar. Um reiðufé gillti að
1 ný rúbla var greidd fyrir hverjar 10 gamlar. Þetta
kom fyrst og fremst niður á bröskurum, sem safnað
höfðu fé með svartamarkaðsviðskiptum og geymt í
.,handraðanum“. Sparisjóðsinnstæður, sem ekki námu
meira en 3000 rúblum, en það var meginhluti allra inn-
stæðna, voru að engur skertar, en því hærri sem inn-
stæðurnar voru því meir var af þeim tekið. Fyrri ríkis-
lánum var breytt í eitt nýtt lán, þannig að 1 ný rúbla
kom fyrir hverjar 3 gamlar. Með þessu var að því stefnt
að skerða sem minnst sparifé manna, sem þeir höfðu
lánað ríkinu, og ekki lagt í „handraðann“ í því skyni
að braska með það. Þess ber að gæta, að mikill hluti
ríkisskuldanna stafaði frá stríðsárunum, þegar kaup-
máttur rúblunnar hafði minnkað, og að í stað gömlu
rúblanna fengu menn nýjar rúblur er höfðu meiri
kaupmátt.
Samtímis því sem gömlu seðlarnir voru ínnkallaðir
var vöruskömmtunin afnumin og vöruverð mikið lækk-
að. Allir Iaunþegar fengu hins vegar sömu laun og áður
og bændur fengu sömu greiðslur fyrir afurðir sínar og
áður. Þannig hefur kaupmáttur launanna aukizt til
hagsbóta fyrir allan almenning. Hitt er svo annað mál
að þeir, sem notað hafa sér erfiðleika stríðsáranna til
þess að hagnast á þeim „eiga um sárt að binda“. Það
er líka sennilegra, að afturhaldið beri þeirra hagsmuni
fyrir brjósti fremur en almennings. „Lausn“ verðbólg-
unnar á Islandi bendir ótvírætt til þess.
r----------------------------------------------
Til áskrifenda og útsölumanna
VINNAN vill minna áskrifendur sína og útsölu-
menn á, að gjalddagi ritsins var 1. marz s.l. —
Áskrifendur eru þvi vinsamlegast beðnir að
greiða ritið hið allra fyrsta og útsölumenn
hvattir til þess að hefja nú þegar innheimtu yf-
irstandandi árgangs af fullum krafti. Einstakir
kaupendur í dreifbýlinu, sem fá ritið sent beint
frá afgreiðslunni eru minntir á að greiða póst-
kröfu frá ritinu, strax og þeir fá tilkynningu um
hana frá viðkomandi póstafgreiðslu.
VINNAN er ódýrt rit þegar tekið er tillit til
þess lesmáls, sem hún flytur. En möguleikarnir
til þess að halda ritinu í þessu lága verði byggj-
ast á skilvísi kaupenda. Vinnan hefur undan-
tekningalítið mætt einstakri skilvísi af kaup-
endum sínum og væntir að svo verði einnig nú
og framvegis.
_______________________________________________/
VINNAN
81