Vinnan - 01.05.1948, Blaðsíða 13

JÓN RAFNSSON:
GALDUR
Fornar sagnir segja frá göldrum og gjörningum með
tilheyrandi feiknum og skelfingum, á leiö þeirra, er
hugðust sækja gull í greipar haugbúa.
Herskarar drauga risu upp gegn þeim, hræðilegir
óvættir í allra kvikinda líki sóttu að þeim, Himin, jörð
og haf fóru úr skorðum, eldar geisuðu þar sem sízt
skyldi o. s. frv. o. s. frv.
Og því nær sem sóttist að markinu, að sama skapi
magnaðist galdurinn, en náði fyrst hámarki er leiks-
lokin nálguðust í tuskinu við draugsa.
Enda fór eigi sjaldan svo, að ýmsir stóðust eigi gald-
urinn. Þeir litu við þegar sízt gegndi, ljós þeirra
slokknaði, þeir misstu hver af öðrum, sundruðust og
trylltust, sumir beinlínis ærðust í lið með andstæðing-
unum.
En með einbeitingu viljans og vaxandi mannviti
tókst öðrum að standast ásókn skynvillunnar og belli-
bragða haugbúans.
Þeir höfðu frá því fyrsta er ferðin var ráðin gert
ráð fyrir brögðum andstæðingsins. Þeir höfðu tileink-
að sér ný sannindi og aukna þekkingu, sem gerðu þá
ónæma fyrir hindurvitnum deyjandi aldarfars og þess
umkomna að heimta rétt lífsins úr klóm dauðans og
bera út í ljósið og lífið verðmæti úr salarkvnnum
myrkursins og forneskjunnar.
*
Barátta mannanna fyrir rétti sínum til að njóta í
friði jarðarinnar og afraksturs vinnu sinnar hefur frá
öndverðu hlotið að beinast gegn þeim, sem orpið hafa
hauga um ránsfeng sinn, þeim, sem lagst hafa á gullið
og magnað seið gegn hverjum þeim er dirfst hefur að
róta við haug þeirra.
Það er sameiginlegt með haugbúum allra landa og
allra tíma að galdurinn er þeirra meginstyrkur og að
við hvert unnið fótmál lífsins í sókn sinni magnast
galdurinn og kemst í algleyming um það er lýkur.
Haugbúi nútímans hefur sannarlega fulla ástæðu til
ugga um hag sinn og magna seið.
Þegar þjóðir Rússaveldis, 1917, brutu hauginn og
stofnuðu fyrstar allra þjóða alþýðuríki, tapaði haug-
búi tuttugustu aldarinnar sjötta hlutanum af ríki sínu.
Óttinn við að aðrar þjóðir drægu hagnýta lærdóma
af því sem skeð hafði þar eystra knúði hann til að
magna seið meiri en dæmi voru til áður.
í 30 ár hefur verið brugðið upp fyrir oss hinum fer-
legustu myndum úr ríki verkamanna og bænda þar
eystra. í gegnum margfalt járntjald hefur heiminum
verið sýnt svo greinilega, hvernig allir prestar þessa
ríkis hafa verið brytjaðir í spað hvað eftir annað,
fyrir trú sína. sömuleiðis börnin, ef þeim varð á að
nefna guð.
I 30 ár hafa þar verið brenndar kirkjur af hinu mesta
kappi, og ógnarstjórn Stalíns gamnað sér við að drepa
úr hungri og hor hvern einasta sovétþegn nokkrum
sinnum o. m. fl. með tilheyrandi álvktunum frá höf-
undi.
I trúnni á galdurinn réðust 14 auðvaldsríki með ófriði
á hendur hinu unga alþýðuríki í sárum en allt kom
fyrir ekki. Og verkalýðssamtök heimsins færðust í auk-
ana.
Galdurinn hefur því beinzt gegn hvoru tveggja í
senn: ríki alþýðunnar og hinum vaxandi samtökum
vinnandi fólks í auðvaldslöndunum.
Því verður ekki neitað, að í hinum magnaða auð-
valdsgaldri tuttugustu aldarinnar hefur lífið og mál-
staður þess oft goldið afhroð.
Mörgum hefur orðið það á að líta til baka, mörgum
fallist hugur, gloprað niður ljósi skynseminnar, séð of-
sjónir, látið ginnast og jafnvel ærst í lið með andstæð-
ingunum.
Átakanlegasta dæmi þess, hvernig heilar þjóðir geta
orðið galdrinum að bráð, er Þýzkaland nazismans. —
í fárviðri blekkinganna tókst auðstéttinni þar að trylla
mikinn hluta þjóðarinnar, þar með stóran hluta alþýð-
unnar, og beinlínis ýmist strádrepa eða lama þann
hlutann er hélt vitinu. Þetta var undirbúningur að ann-
arri heimsstyrjöldinni, sem leiddi þó til annars en auð-
valdið ætlaðist til.
í stríðslokin varð ríki alþýðunnar í rauninni sterk-
ara en nokkurn tíma fyrr, sem lá einkum í því, að í
styrjöldinni fékk heimurinn sannari mynd af þessu
ríki en áður. Og mörg þjóðlönd, sem áður lutu fas-
isma auðvaldsins, losuðu sig við vfirráð hans, en stofn-
uðu sín alþýðlegu lýðveldi.
V I N N A N
71