Vinnan - 01.12.1976, Síða 14

starfsemi landsmanna, þar sfcap-
ast hinn efnalegi grundvöUur
undir menningartækin og þæg-
indin, sem vér njótum. Maturinn
sem vér neytum, gatan, sem vér
göngum, vegurinn, sem vér ök-
um, húsið, sem vór búum og
störfum í, hvert áhald til dag-
legra nota og lífsþæginda — allt
er þetta unnið og oss til nota
lagt af þúsundum óþekktra
manna, karla og kvenna, sem
hörðum höndum vinna undir-
stöðustörfin í mannfélagjnu".
(Sigurbjöm Einarsson núverandi
biskup í hugvekju i Ríkisútvarpið
1. mai 1942).
Nýsköpun og skýjaborgir!
„Vér sósíalistar álítum, að
íslenska þjóðin hafi nú tækifæri
til að tryggja framtíð sína bet-
ur en hún gat nokkru sinni von-
að, tækifæri sem kemur ekki aft-
ur, ef því nú er sleppt. .. Og
þetta tækifæri er því aðeins hægt
að nota, að saman standi að
því framfaraöflin úr öllum höf-
uðstéttum landsins, — verkalýð,
bændum og atvinnurekendum,
er myndi sterka stjóm . . .
Islenska þjóðin á nú yfir 500
miljónir króna í innistæðum er-
lendis. Ef við notum þetta fé
rétt, getum við með því ger-
breytt atvinnuvegum voram og
lagt öraggan grundvöll að blóm-
legasta atvinnulífi sem hér hef-
ur þekkst. Ef allt þetta fé væri
notað á næstu 4—5 áram til
þess einvörðungu að kaupa fyrir
það framleiðslutæki og efni til
varanlegra bygginga og mann-
virkja, allt samkvæmt fyrirfram
gerðri áætiun um þjóðarbúskap
vom, þá getum við tryggt hverj-
um einasta Islendingi vinnu með
tækjum sem hann afkastar með
margfalt meira, en nokkra sinni
fyrr og getur því um leið tryggt
sér miklu betri og öraggari Iífs-
afkomu en áður.
. . . . En ef vér hinsvegar
förum nú að berjast af öll-
um mætti innbyrðis, ef allt
á að loga í deilum miMi
verkamanna og atvinnurekenda,
ar verkamannaf jölskyldur að kenna á.
Hér skulu tilgreind tvö dæmi úr sam-
tímaheimild:
„Gamall maður situr grátandi á
rúmstokk sínum í Reykjavík. Hann er
heimtaður nauðugur fluttur sveita-
f lutningi til ísaf jarðar á „sinn hrepp“.
Hann vill ekki fara og sveitaflutning-
urinn hefur hangiö yfir höfði hans
sem Damoklesarsverð dögum og vik-
um saman. Það hefur tekið svo á taug-
ar hans að við frásögnina af meðferð-
inni getur hann ekki tára bundist.“13)
I þessu tilviki tókst atvimiuleysisnefnd
verkalýðsins í Reykjavík að hindra
sveitaflutninginn, en verkalýðssinnar
skipulögðu einmitt aðgerðir á þess-
um áram til að hindra framkvæmd
hinna ómannúðlegu laga.
Annað dæmi úr sömu heimild seg-
jr: „Ung kona komin fast að því að
eiga bam kemur inn á skrifstofu hins
alþekkta guðsmanns, borgarstjórans í
Reykjavík (Knud Zimsen) og hittir
hina landsþekktu guðskonu Guðrúnu
Lámsdóttur, og biður um nokkrar
krónur til að fá sér herbergi og hjálp
meðan hún ali bamið. Maðurinn
hennar sem hún býr með, hefir verið
atvinnulaus, aðeins haft vinnu í þrjár
vikur í hálft ár. Þau em húsnæðislaus
og á vonarvöl. Guðskonan huggar
hana með þvi, að hún geti enga pen-
inga fengið, nema „skoðað“ verði hjá
þeim fyrst og tilkynnir jafnframt að
taka eigi frá henni dóttur hennar 7
ára gamla þvi faðir stúlkunnar, sem
búi úti á landi, sé hættur að gefa með
henni, svo sveitin borgi meðlagið.
Sveitin heimti því stúlkuna til sín.“19)
Þannig var háttað bróðurkærieiknum
á íslandi fyrir 44 árum. Fjöldi manns
varð fyrir því að vera sviptur per-
sónulegu valdi yfir lífi sínu og athöfn-
um sökum fátæktar er atvinnuleysið
olli og fólkið meðhöndlað eins og
þrælar. En sárust varð þessi meðferð,
þegar heilar verkamannafjölskyldur
vora fyrirvaralaust teknar og yfirvöld-
in létu flytja dót þeirra á skipsfjöl,
foreldrar og böm aðskilin og flutt sitt
í hvora áttina eftir því sem yfirvöld-
um og sveitarfélögum þóknaðist.
Verkalýðshreyfingin hlaut að bregð-
ast hart við þessari aðför að alþýðu-
heimilunum. Þess vora dæmi að sveit-
14 VINNAN