Blik - 22.04.1947, Blaðsíða 9

B L I K
Um híbýli og háttu forfeðranna
Um það leyti að ísland byggð-
ist hefir nærfelt allsstaðar á
Norðurlöndum verið áþekk
húsaskipun að laginu til. Það
var ekki fyr en á seinustu öld-
um, að hún verður hagfelld og
smekkleg. Hér á landi tók hún
minnstum framförum og var
jafnvel fram að síðustu alda-
mótum víða á landi Iiér svipuð
ar voru borðaðir harðir hausar
eða harðfiskur og flatkökur.
Kaffi á eftir. Fékk karlmaðurinn
heila flatköku en kvenmaðurinn
hálfa. Þannig voru hlutföllin
oftast líka um annan mat.
Til kvöldverðar var borðuð
fýlasúpa með rófum; heill fýll í
aski karlmanns en hálfur hjá
kvenmanni. Á sunnudögum var
kjötsúpa. Til morgunverðar
fékk fólkið líka oft saltaðan og
útvatnaðan lunda. Þá var alltaf
skammtað í öskum, þegar súpa
eða grautur var á borðum, en
glerdiskar eða járndiskar notaðir
undir annan mat.
Á hátíðum, einkum jólum,
var skammtað svo mikið af hangi
kjöti og fleira góðgæti, að menn
áttu eftir af því fram á nýár eða
jafnvel þrettánda. En þetta átti
sér aðeins stað á betri bæjum, og
á þeim bæjum var líka talsvert af
því, sem hún var um öll Norður-
lönd fyrir um það bil þúsund ár-
um. Má jafnvel segja, að enn fyr-
irfinnist híbýli, sem líkjast mjög
húsagerð og kosti 11. og 12. ald-
arinnar. En óðum er þetta að
hverfa.
Fyrir um það bil 1000 árum
voru húsin byggð eingöngu af
viði víðast hvar á Norðurlöndum
smjöri aflögum, sem menn fengu
í skiptum fyrir fýl og lunda.
Maturinn hefur óefað verið
slæmur, vegna þess að allt var
soðið á hlóðum og flest eldhús
mjög kafsæl, og lagði reykinn
um allan bæinn. Auk þess var
eldhúsið fullt af sóti, og lak það
stundum niður í matarílátin og
sjálfan matinn. En þátíðarmað-
urinn þekkti ekki annað betra.
Þess má geta, að þá borðaði hver
með sínum spæni og sínum sjálf-
skeiðing á sínu rúmi með sínum
eigin tönnum. Fólkið klæddist
nær eingöngu fötum úr íslenzkri
ull yzt se minnst. Allan klæðnað
fékk fólkið hjá húsbændunum
os hafði að auki 8—16 ríkisdali í
o
árskaup, karlmaðurinn, og 4 rík-
isdali kvenmaðurinn.
Þarna á Vesturhúsum voru
húsakynni með þeim betri hér á
Eyju og óvíða betra að vera.