Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1890, Side 15

13
1881
9. læknishérað. Um haustið bar óvenjumikið á fingurmeinum og phlegmone.
Mörg tilfelli voru af phlegmone diffusa, og skar ég 20 sinnum í á einum sjúklingi.
Hann nær sér, en fær staurliði á tveimur fingrum. Einn sjúlkingur dó, þar sem ég
kom of seint til að skera í meinið.
17. læknishérað. Phlegmone diffusa 5 tilfelli. Af þeim eru 3 orðnir heilbrigðir,
en 2 eru enn undir læknishendi.
18. læknishérað. Phlegmone 9.
20. læknishérað. Phlegmone 3 tilfelli, 1 á brjósti, 1 á síðu og 1 á fótlegg. Miklar
ígerðir mynduðust í öllum tilfellum.
Slagæðargúlpur (aneurysma a. femoralis).
11. læknishérað. Upptök sjúkdómsins voru, að hann (þ. e. sjúklingurinn) fyrir
~ árum síðan stakk sig með hnífi. Hafði honum þá blætt mjög mikið, en blóðrásin
varð stöðvuð á endanum með kompression. Skömmu seinna fór að bera á bólgu-
eitli á þessum stað. Fór hann smávaxandi öll þessi ár, án þess að sjúklingurinn
hirti um að leita sér lækninga við honum, því að hann kvað hann hefði ekkert bagað
sig fyrr en í fyrra vor. Fór hann þá að sýna hann nærfærnum mönnum, sem ráðlögðu
honum sitt hver. Sumt voru áburðir, er áttu að eyða bólgu, þvi að flestir voru á því,
að það væri bólguígerð. Einn þessara manna fann, að vökvi mundi vera í meinsemd
þessari, og hjó tvisvar í með bíldi sínum, en hafði ekki inn úr. En er hann ætlaði að
gera það í þriðja skipti, kvaðst sjúklingur hafa tekið fyrir hendur honum og beðið
hann að hætta. Skömmu síðar kom hann hér norður. (Hann var úr Skagafjarðarsýslu).
Var þessi „tumor“ þá á stærð við barnshöfuð, sýnilega og finnanlega púlserandi, og
heyrðist við „auskultation“ hið einkennilega hljóð, sem heyrist við „aneurysma". Það
gat þess vegna enginn vafi leikið á því, hver sjúkdómurinn var. Árni læknir Jónsson
(héraðslæknir í Skagafirði) vildi helzt ráða til að fara með þetta „aneurysma“ eftir
„Antyllusar“-aðferð og eventuelt gera amputatio femoris. Ég gat ekki fallizt á þessa
aðferð, því að ég gerði mér litla von um, að exstirpatio eftir undirbindingu fyrir ofan
og neðan mundi duga á svo stóru aneurysma, og hefði þá rekið að því, að gera hefði
orðið amputatio femoris. Hefði hún þá orðið að gerast fyrir ofan mitt læri, en slíkar
amputationir eru mjög hættulegar. Réð ég þá af að gera undirbindingu ofan á a.
femoralis eftir aðferð I. Huriters, vegna þess að ég hélt, að það mundi duga, enda
var það minna „indgreb“, og sjúklingurinn hélt fæti sínum óskertum. Bundum við
svo þannig fyrir a. femoralis í sameiningu, Árni læknir og ég. Kom þá mikil „paren-
chymatös“ blóðrás, sem ekki stöðvaðist til fulls fyrr en eftir hálft dægur. Annars
gekk undirbindingin vel. Hætti þá undir eins allur æðasláttur og hið suðandi hljóð í
aneurysmanu. Leit nú út fyrir, að allt mundi ætla að ganga vel, bólgan fór að smá-
minnka og verða linari, og sjúklingur fór að smáhressast eftir blóðmissinn. En það
stóð því miður ekki lengi, því að eftir svo sem vikutíma frá undirbindingunni fór
að koma merki upp á pyaemia, og svo fór að suða dálítið í aneurysma-bólgunni. Sá
ég þá, að ekki mundi annað duga en skera upp aneurysmasekkinn og undirbinda
æðar þær, sem kynni að blæða úr. Skar ég svo upp sekkinn og hafði mér til aðstoðar
við það herra cand. med. et chir. Þórð Thoroddsen á Möðruvöllum. Sekkurinn sást
þá að vera fullur af blóðlifrum og dálitlum grefti. Hreinsaði ég hann svo fyrir þessu.