Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1936, Page 105

103
fóðri, -— þeir gætu elt lambskinn og kiippt, gert þau fín og haft í milli-
fóður, og áliti ég þeim þá vel borgið. Enn heldur gúmmískófatnaður-
inn velli, en þó er farinn að sjást stöku maður með gömlu íslenzku
skóna i ferðalögum og heima fyrir. Innlendu verksmiðjudúkarnir eru
nú mest notaðir í ytri föt, og prjónanærföt úr ullarbandi munu vera
algeng. íslenzki iðnaðurinn er að ryðja sór til rúms í klæðaburði
fólksins, sem vera ber, en enginn er samt klæðskeri í héraði mínu.
Með því að engin útgerð er héðan, á fólk erfitt með að ná í nýjan
fisk, einkum á sumrin, en nýtt kjöt fæst hér oft og svo laxinn á
sumrin. Menn hafa lítt vanizt á síldarát, og væri nauðsyn á, að gerðar
væru ráðstafanir til þess, að allar sveitir gætu birgt sig með þá vöru á
sumrin, t. d. ef byrjað væri að salta nokkrum dögum fyrr en rétt
þætti vegna útflutnings, og það, sem saltað væri þá dagana, sett á
innlenda markaðinn.
Dnla. Vinnufatnaður dýr og óhentugur og of lítill munur gerður á
vetrar- og sumarfatnaði. Sparibúningur hinn sundurleitasti, og ólík-
ustu spjörum ægir þar saman, einkum á kvenfólkinu. Mataræði er
víðast eklti nógu heilsusamlegt og sumsstaðar ónógt, nema þá að vöxt-
unum, einkum fyrir ungviðið. Heid, að maturinn sé almennt of fjör-
efnasnauður, sérstaklega síðari hluta vetrar og framan af sumri. Ekk-
ert nýmeti þá nema mjólk og dálítill harðfiskur. Mér virðist líka
mest um ýmsa kvilla síðari hluta vetrar og fram á vorið, svo sem
ýmiskonar slappleika, þreytu, lystarleysi, blóðleysi o. fl. þess háttar.
Nýting og geymslu búsafurða til heimilsnotkunar er mjög ábótavant.
Skyrgerð minni en vera ætti og garðrækt allt of lítil, og gengur illa að
geyma garðmat til ársins. Alíar sláturafurðir saltaðar, reyktar eða
súrsaðar, en mikið af þeim mætti auðveldlega og með mjög litlum
tilkostnaði geyma í ís allt árið. Hefi sjálfur dálitla reynslu fyrir því.
Hænsn eru orðin víða, en gera ekki rnikið gagn, og það sem fæst af
eggjum, er notað í bakkelsi eða selt í burtu. Harðfiskur of lítið keypt-
ur og það, sem það er, aðallega steinbítur, sem hættir við að þrána.
Saltfiskur talsvert notaður, en mest úrgangsfiskur, varla mannainat-
ur og þó dýr. Langmest er lifað á mjölmat (blóðmör, grautum, brauði
etc.). Loks þegar gera á líkamanum sérstakleg'a gott og hressa vel
upp á hann, kemur sætt kaffi og sætar og skrautlegar kökur í fjöl-
mörgum útgáfum. Tizkan heimtar þetta, þó að allir kjósi heldur með
sjálfum sér kjötbita og kartöflur eða smjör, egg og mjólk. Yfirleitt
er mataræðið svo slæmt og óviturlegt sem hugsazt getur og það al-
gerlega að óþörfu.
Hesteyrar. Viðurværi er gott. Börnum gefið lýsi. Heimilsiðnaður,
sem almennt er stundaður hér, vex ár frá ári. Fólk yfirleitt vel til fara.
Reykjarff. Fatnaður svipaður og annarsstaðar. Mataræði fremur fá-
breytt. Lítið um nýrneti mikinn hluta ársins. Óþarflega mikið um
notkun sykurs og útlendrar matvöru. En aðra eins ágætisfæðu og síld
vill eða kann enginn að éta, þó að haígt sé að fá nóg af henni hér
fyrir lítið eða ekkert verð. Sjósókn til að afla sér fiskjar rekin mjög
slælega. Dálítið étið af saltketi sumsstaðar og eggjum. Ræktun matjurta
er yfirleitt rnjög skammt á veg lcomin. Ég er sannfærður um, að C-
vitamínskortur er hér talsvert útbreiddur. Ávextir, jafnvel þurrkaðir,