Morgunblaðið - 04.03.2021, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. MARS 2021
holar@holabok.is — www.holabok.is
Ljóðasafn
Hjálmars Freysteinssonar
Í maí næstkomandi mun Bókaútgáfan
Hólar gefa út úrval ljóða og lausavísna eftir
Mývetninginn Hjálmar heitinn Freysteinsson
sem starfaði lengst af sem heimilislæknir
á Akureyri. Hann var landsþekktur fyrir
snjallar vísur; allra manna fundvísastur á
þær hliðar á málum sem vöktu kátínu, gat
alltaf séð það spaugilega, var aldrei rætinn
eða klúr, bara skemmtilegur.
Í bókinni verður Tabula Memorialis og þar
verða nöfn þeirra sem vilja votta lækninum
og hagyrðingnum, Hjálmari Freysteinssyni,
virðingu sína, skráð (nema viðkomandi
kjósi ekki nafnbirtingu), en forkaupsverð
hennar verður kr. 6.980-. Áhugasamir
kaupendur eru beðnir að senda nafn sitt,
heimilisfang og kennitölu á netfangið
holar@holabok.is (eða hringja í síma
692-8508 eftir klukkan 16 á daginn).
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 569 1100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Andrés Magnússon andres@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson
menning@mbl.is Viðskipti Stefán E. Stefánsson vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
„Það tók Dani svolítinn tíma að
stökkva á Ragnars-vagninn en það
er þeim mun gleðilegra að sjá hvað
þeir taka honum opnum örmum. Það
er stórkostlegt að fá fimm stjörnur í
hinu virðulega blaði Politiken,“ segir
Pétur Már Ólafsson, útgefandi hjá
Bjarti/Veröld.
Velgengni spennusagnahöfund-
arins Ragnars Jónassonar á erlendri
grundu heldur áfram og nú eru það
Danir sem hafa fallið fyrir verkum
hans. Bók Ragnars, Dimma, hefur
fengið hvern fimm stjörnu dóminn á
fætur öðrum þar í landi. Á dögunum
fékk bókin fimm stjörnur í Politiken,
í síðustu viku fékk hún fimm stjörnu
dóm í Magasinet Søndag og viku áð-
ur birtist fimm
stjörnu dómur í
Jótlandspóstin-
um. Gagnrýni í
dönskum miðlum
er eftir sex
stjörnu kerfi.
„Stíllinn og
málfarið er fram-
úrskarandi,
stemningin í bók-
inni einstök. Ró-
legur og melódískur andblær eins og
hægt er að finna í verkum Hermans
Bangs. Síðan er skyndilega myrkur
og örlagaríkur snúningur á spenn-
unni sem er í senn sár og svívirðileg-
ur,“ skrifar gagnrýnandinn Bo Tao
Michaëlis í Politiken, yfir sig hrifinn.
Dönsku gagnrýnendunum verður
tíðrætt um velgengni Dimmu í öðr-
um löndum og vísa til dæmis til þess
að Sunday Times valdi hana sem
eina af 100 bestu glæpasögum sem
skrifaðar hafa verið frá stríðslokum.
CBS undirbýr nú gerð sjónvarps-
seríu eftir bókinni.
„Því er ekki að neita að Danir eiga
marga prýðilega glæpasagnahöf-
unda sjálfir og kannski fannst þeim
óþarfi að sækja vatnið yfir lækinn en
þeir voru fljótir að stökkva til þegar
fréttir tóku að berast af gríðarlegri
velgengni Ragnars á meginlandi
Evrópu og á Norðurlöndunum,“ seg-
ir Pétur Már. hdm@mbl.is
Ragnar rakar inn fimm
stjörnu dómum í Danmörku
 Mikill áhugi á íslenskum krimma  Framúrskarandi stíll
Ragnar
Jónasson
Skjálftahrina á Reykjanesskaga
Freyr Bjarnason
Jón Sigurðsson Nordal
Víðir Reynisson, yfirlögregluþjónn
almannavarnadeildar ríkislögreglu-
stjóra, segir að engar hamfarir séu
að fara að hefjast á Reykjanes-
skaga. Enginn er í hættu. Hann
hvetur fólk til að vera ekki á ferli á
svæðinu. Kristín Jónsdóttir, nátt-
úruvársérfræðingur hjá Veðurstofu
Íslands, tekur undir þetta.
Þetta kom fram á upplýsinga-
fundi almannavarnadeildar ríkislög-
reglustjóra og Veðurstofu Íslands,
sem haldinn var síðdegis í gær.
Þar sagði Kristín að jarðskjálfta-
virknin undanfarið teikni upp línu
sem nær á milli Litla-Hrúts og Keil-
is. Hugsanlegt sé að kvika sé að
færast upp á yfirborðið og segir
Kristín að myndast hafi sigdæld án
þess að myndast hafi sprungur á yf-
irborði. Eftir að virknin fór að áger-
ast í gær fór þyrla í loftið til að at-
huga hvort eitthvað væri að. Ekkert
sást í þeirri ferð. Kristín sagði að
fólk þyrfti ekki að hafa miklar
áhyggjur af gasmengun sem fylgdi
gosinu. Metur hún stöðuna þannig
að á meðan hrinan og þessi umbrot
eru í gangi sé spenna að safnast upp
á svæðinu og þá aukist líkur á
stærri skjálftum á svæðinu og svæð-
um í kring. Gætu þeir orðið af
stærðinni 6 á þessu svæði eða 6,5 á
Bláfjallasvæðinu.
Í takti við spár
Víðir sagði þróunina núna smell-
passa inn í þær sviðsmyndir sem
teiknaðar hafa verið upp að und-
anförnu. Raflínur eru norðan megin
á Reykjanesskaganum. Þær eru
ekki í hættu miðað við þau líkön sem
hafa verið teiknuð upp, að sögn Víð-
is. Viðbragðsáætlun Isavia gengur
út á að flugumferð verði lokað í 40
mínútur ef af gosi verður. Afar ólík-
legt, að sögn Kristínar, er að gosið
myndi hafa áhrif á flugumferð er-
lendis.
Krítísk staða
Freysteinn Sigmundsson, forseti
jarðvísindadeildar Háskóla Íslands,
var einnig viðstaddur fund almanna-
varna og veðurstofu. Hann segir
jarðhræringarnar á Reykjanes-
skaga óvenjulegar í samanburði við
fyrri eldgos. „Það sem er sérstakt
við þetta er að á Reykjanesskag-
anum virðist vera enn sterkara sam-
spil á milli jarðskjálfta vegna fleka-
hreyfinga og kvikuhreyfinga, og það
veldur enn meiri óvissu hvað varðar
mat á framhaldi atburðarásarinn-
ar,“ sagði Freysteinn í samtali við
blaðamann í gær.
Hann segir Reykjanesskagagos-
belti nokkuð ólíkt öðrum gosbeltum
landsins, og því sé óróinn þar nú
nokkuð óvenjulegur miðað við önnur
belti sem vísindamenn hafa fylgst
með. „Þess vegna höfum við ekki
fylgst með svona umbrotum áður í
þessu belti. Við höfum verið að
horfa á þetta í öðrum eldgosabelt-
um; Eyjafjallajökli, Grímsvötnum,
Holuhrauni og Kröflu, það eru allt
hefðbundin gosbelti. En á Reykja-
nesskaga er flekarekið öðruvísi.“
Minni hætta en af sprengigosi
Á upplýsingafundinum í gær kom
fram að ef gjósa myndi á svæðinu
yrði ekki sprengigos, heldur myndi
gosið renna sem hraun. Freysteinn
segir miklu minni hættu vera af
rennandi hrauni en sprengigosi.
„Bæði eru miklu minni áhrif á
flugumferð og líf og athafnir fólks,
því þetta hraungos yrði í óbyggðum
ef það kæmi upp þar sem þessi
virkni hefur verið.“
Hann segir afar ólíklegt að hraun-
ið muni renna yfir innviði, þegar lit-
ið er til líkansreikninga.
„En það fer eftir því hvar gosið
mun koma upp, ef það þróast yfir í
eldgos. Og það er óvissa um það, en
líklegasta svæðið er þannig að þetta
verði ekki til trafala hvað innviði
varðar.“
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Upplýsingafundur Víðir Reynisson yfirlögregluþjónn, Kristín Jónsdóttir náttúruvársérfræðingur og Freysteinn Sigmundsson jarðeðlisfræðingur svöruðu spurningum blaðamanna í gær.
Ekkert hamfaragos í vændum
 Vísindamenn eru sammála um að gos á Reykjanesskaga verði ekki stórt  Hraungos er mun líklegra
en sprengigos  Atburðarásin er í takti við spár almannavarna  Upplýsingafundur var haldinn í gær
Morgunblaðið/Eggert
Lokun Afleggjara af Reykjanesbraut í átt að rótum Keilis var lokað tímabundið í gær. Vegurinn er torfær.
Magnús Tumi Guðmundsson,
prófessor í jarðeðlisfræði, sagði í
samtali við blaðamann í gær að
svokallaður óróapúls sem mæld-
ist í gær, og hringdi öllum viðvör-
unarbjöllum almannavarna, hafi
síðan fjarað út stuttu síðar. Órói
er það sem jarðvísindamenn
kalla röð margra lítilla skjálfta á
afmörkuðu svæði og er það eitt-
hvað sem auðvelt er að mæla.
Hins vegar er greining slíkra
skjálftahrina erfiðari og því snú-
ið að ráða í hvað óróinn merkir.
Að þessu sinni var talið að óró-
inn gæfi vísbendingar um að
kvika væri á hreyfingu nokkra
kílómetra undir yfirborðinu.
Óróapúlsinn
fjaraði út
ELDGOSAVAKTIN