Fréttablaðið - 19.06.2021, Qupperneq 18

Andlátið
var rann-
sakað sem
morð og lá
eigin-
maður
hennar
undir grun.
Ragga Holm á aðeins eina
minningu af blóðmóður sinni
á lífi. Fíknivandi móður-
innar erfðist milli kynslóða
og glímdi Ragga við marga
drauga áður en líf hennar
komst á réttan kjöl.
Tónlistarkonan og plötu-snúðurinn Ragnhildur Jónasdóttir, ætíð kölluð Ragga Holm, átti óhefð-bundna æsku. „Þegar ég
fæddist voru foreldrar mínir ekki á
þeim stað að geta hugsað um lítið
barn,“ útskýrir Ragga. Föðuramma
og -afi Röggu tóku hana í fóstur
þegar hún var nokkurra mánaða
gömul og ólu hana upp þar til hún
byrjaði í grunnskóla.
Sex ára gömul flutti hún til föður
síns og Ellu, konu hans, sem hún
hefur kallað mömmu frá því hún
var þriggja ára.
„Ég kynntist aldrei blóðmóður
minni og hitti ekki móðurfjölskyld-
una fyrr en í jarðarförinni hennar,“
segir Ragga. Móðir Röggu barðist
alla tíð við mikla fíkn og lifði f lest
sín ár á útjaðri samfélagsins.
Blóðmóðir Röggu var aldrei í
stakk búin til að geta alið upp barn,
en áður en Ragga kom í heiminn
eignaðist hún strák sem var einnig
sendur í fóstur. „Hann var ekki jafn
heppinn og ég. Hann fór í fóstur til
annarrar fjölskyldu og var á milli
fjölskyldna í einhvern tíma.“ Móðir
hennar eignaðist síðar tvo aðra
stráka sem ólust upp annars staðar.
Einn dagur lifir í minningunni
„Ég kynntist þessari mömmu aldrei
en ég man að ég fékk að hitta hana
þegar ég var sjö ára.“ Það er eina
minningin sem Ragga á af móður
sinni á lífi. „Ég hafði séð einhverjar
myndir af okkur saman þegar hún
lá inni á meðferðarheimili en var of
lítil til að muna eftir því.“
Þessi eini dagur sem mæðgurnar
eyddu saman er enn ljóslifandi
í minningunni. „Við bökuðum
saman skúffuköku og ég fékk að
vera hjá henni í smá tíma,“ segir
Ragga. Heimsóknin átti að vera
upphaf að reglulegum mömmu-
helgum en aldrei varð af því. „Ég
fór heim eftir þennan dag og hitti
hana síðan aldrei aftur.“
Tenging Röggu við móður sína
hvarf þó ekki alfarið þennan dag,
þar sem hún fékk árlega jólagjafir
frá móðurfjölskyldu sinni á Höfn í
Hornafirði. „Ég fékk gjafir frá þeim
þar til ég var þrettán ára, en skildi í
raun ekkert í því þar sem ég þekkti
þetta fólk ekki neitt.“
Ragga kveðst aldrei hafa upplifað
löngun til að hitta blóðmóður sína
eða móðurfjölskylduna í æsku.
„Ég var að einhverju leyti búin
að gleyma að ég ætti blóðmóður
einhvers staðar annars staðar,
enda rosalega heppin með Ellu
mömmu.“
Vinabeiðni frá mömmu
Þegar Ragga var 24 ára reyndi blóð-
móðir hennar að komast í samband
við hana. „Árið 2011 fékk ég vina-
beiðni á Facebook og þá var það
hún.“ Geðshræring yfirtók Röggu
þegar hún sá nafn móður sinnar og
kveðst hún ekki hafa vitað hvernig
hún ætti að bregðast við. Vina-
beiðnin var því aldrei samþykkt.
Tveimur vikum síðar gifti móðir
hennar sig. „Ég sé fyrir mér að hún
hafi verið að reyna að glæða lífi í
samband okkar með því að bjóða
mér í giftinguna.“
Skömmu eftir brúðkaupið fékk
Ragga símtal frá hálfbróður sínum,
sem greindi henni frá því að móðir
þeirra væri í dái á gjörgæsludeild.
„Ég man að ég spurði ekki hvað hefði
komið fyrir og fann engar tilfinn-
ingar þegar ég fékk þessar fréttir.“
Ótal spurningar hafi þó vaknað
við símtalið. „Ég vissi ekkert hvað
ég ætti að gera eða hvað myndi
taka við, hvort þetta væri tækifæri
til að kveðja hana á spítalanum eða
hefja samtal á ný.“ Að lokum treysti
Ragga sér ekki til að taka skrefið.
Andlát móðurinnar
rannsakað sem morðmál
Ragga Holm átti óhefðbunda æsku og einkenndist lífið seinna af neyslu og geðhvarfasýki. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
Daginn eftir fékk hún símtal um
að móðir hennar væri látin, aðeins
43 ára að aldri.
Rannsakað sem morð
Andlátið var rannsakað sem morð
og lá eiginmaður hennar undir
grun. Fjallað var um málið í öllum
fjölmiðlum og í kjölfarið voru fleiri
ástríðuglæpir sem framdir hafa verið
á landinu rifjaðir upp á forsíðum
blaðanna. „Eiginmaður hennar var
í þannig ástandi að hann gat ekki
með góðu móti gefið skýrslu um
málið. Ég veit ekki hvort hann hafi
verið í sjokki eða hvort hann hafi
ekki munað hvað hafði gerst.“
Hjónin voru bæði fíklar en Ragga
kveðst ekki vita á hvaða braut þau
voru á þessu stigi lífs síns. „Við krufn-
ingu kom síðan í ljós að hún hefði
látist af höfuðhöggi sem væri ekki af
völdum barsmíða.“
Í seinni tíð fór Ragga að grennslast
fyrir um æviskeið blóðmóður sinnar
á netinu. „Þar sá ég að þegar hún var
á mínum aldri, rúmlega þrítug, bjó
hún í stórskemmdri Mözdu.“ Það
hafi verið átakanlegt að sjá svart á
hvítu hversu erfið ævi blóðmóður
hennar hafi verið.
Fyrirfór sér þegar æskuástin fór
Blóðmóður Röggu var fylgt til grafar
á Höfn og þáði Ragga boð í jarðar-
förina. „Ég fór með mömmu Ellu og
þar hitti ég móðurfjölskyldu mína í
fyrsta skipti svo ég muni eftir.“
Í jarðarförinni tók Ragga eftir að
eiginmaður blóðmóður hennar var
hvergi sjáanlegur. „Ég spyr mig hvort
það hafi verið af skömm eða of mik-
illi sorg.“ Enn hafi verið mikill hiti
yfir því hvort andlátið hefði átt sér
stað með saknæmum hætti.
Rúmum mánuði eftir jarðarför-
ina fyrirfór eiginmaður blóðmóður
hennar sér. „Þetta hefur bara verið
of mikið fyrir hann. Þetta var æsku-
ástin og þau voru nýsameinuð aftur
en svo deyr hún og þá hafði hann
engan tilgang til að lifa lengur.“
Minnti á móður sína
Haldin var sérstök kistulagning
fyrir Röggu og hálfbróður hennar til
að þau gætu séð móður sína. „Þetta
var allt mjög óraunverulegt, ég var
að horfa á móður mína dána eftir
að hafa ekki séð hana í nærri tvo
áratugi.“ Það hafi komið á óvart hve
líkar mæðgurnar voru í útliti.
„Ég fór ekki að gráta og var mjög
yfirveguð og tilbúin í jarðarförina,“
lýsir Ragga. „Eða ég var það þar til
mamma hennar, eða amma mín,
labbar upp að mér og spyr hágrát-
andi hvort ég viti hver hún sé.“ Þá
hafi flóðgáttirnar opnast. „Ég fattaði
að hún hefði verið að missa dóttur
sína og sjá mig í fyrsta skipti síðan
ég var smábarn.“ Það hafi loksins
runnið upp fyrir henni hve tengd
hún væri fólkinu á staðnum.
„Það var svolítið yfirþyrmandi að
vera orðin svona mikil dóttir henn-
ar þegar hún dó.“ Fólk hafi leitað til
hennar og vottað samúð sína. „Mér
fannst ég eiginlega ekki eiga rétt
á því af því að ég hafði aldrei verið
tengd henni. En svo sá ég alveg hvað
fólk sá, þau sáu einu dóttur hennar,
hvað ég var lík henni og hversu
mikið hún átti í mér.“
Villtist í neyslu
Ragga erfði þó fleira en útlit móður
sinnar. „Það er alltaf sagt að maður
fái sitt lítið af hverju af genum for-
eldra sinna og ég kenndi alltaf
mömmu um hvernig áfengi og
annað hafði áhrif á mig.“
Á tímabili fór Ragga að drekka
mikið og illa. „Neyslan hafði ekki
mikil áhrif á mitt daglega amstur,
ég mætti enn þá í vinnuna og sinnti
mínum skyldum.“ Það fór þó að bera
á brestum og fljótt fór lífsstíllinn að
taka sinn toll.
Um vorið 2015 varð Ragga fyrir
alvarlegri líkamsárás af hendi
manns sem hún kannaðist við. „Ég
var heima hjá fyrrverandi kærustu
hans og hann ræðst á mig í öfund-
sýki vegna þess að hann grunar
að það sé eitthvað í gangi okkar á
milli.“
Árásarmaðurinn hrinti henni
á ofn og sparkaði í höfuð hennar
liggjandi. „Ég fékk í kjölfarið stórt ör
á andlitið, sem ég horfi á á hverjum
einasta degi í spegli og er minnt á
hvaðan það kom.“ Maðurinn neitaði
að hringja í sjúkrabíl svo leigubíll
keyrði Röggu og vinkonu hennar á
sjúkrahús.
Kæran felld niður
Á sjúkrahúsinu hringdi Ragga í
vinkonu sína og tilkynnti að botn-
inum hefði verið náð. „Vinkona
mín hringdi á Vog og degi seinna er
ég flutt til hennar og fór svo í með-
ferð.“ Dvölin á Vogi varði í tíu daga.
„Ég þurfti að átta mig á aðstæðum
og finna drifkraftinn til að hætta að
drekka.“
Þá þegar tók hún ákvörðun um að
lenda aldrei aftur í álíka aðstæðum.
„Ég náði að sjálfsögðu að kenna
sjálfri mér um að hafa orðið fyrir
líkamsárás og fannst ég vera veik-
burða.“
Eftir að hafa útskrifast af Vogi
kærði Ragga árásina, en kæran var
felld niður með þeirri útskýringu að
um væri að ræða orð gegn orði. „Það
skildi mig eftir í molum að hann
hefði ekki þurft að bera ábyrgð á
neinu og að vinkona mín hafi ekki
þorað að bera vitni gegn honum.“ Í
kjölfar árásarinnar var Ragga greind
með áfallastreituröskun sem hún
hefur unnið í síðan.
Endurskrifaði námsbækurnar
Þetta sama ár útskrifaðist Ragga úr
tómstunda- og félagsmálafræði frá
Háskóla Íslands með 9,8 í einkunn
fyrir lokaverkefni, þrátt fyrir að
skólaganga hafi ávallt verið henni
erfið. „Það hrjáði mig mikið að vera
ofvirk og með athyglisbrest í grunn-
skóla og menntaskóla,“ segir Ragga,
sem skildi ekki hvers vegna hún gat
hvorki lært né munað neitt.
„Ég get þakkað Ellu mömmu
fyrir að hafa dröslað mér í gegnum
þetta nám, annars hefði ég aldrei
orðið stúdent.“ Ella lagði blátt bann
við að Ragga hætti í menntaskóla
þegar hún var ári á eftir jafnöldrum
sínum. „Hún vildi ekki að ég gerði
sömu mistök og hún en mér fannst
þetta vera dauðadæmt.“
Ella lagði mikið á sig til að koma
Röggu í gegnum námið og las allar
námsbækurnar hennar og endur-
skrifaði þær á mannamáli í stíla-
Kristlín Dís
Ingilínardóttir
kristlin
@frettabladid.is
18 Helgin 19. júní 2021 LAUGARDAGUR