Ásgarður : blað starfsmanna ríkis og bæja - 01.05.1955, Síða 14

Ásgarður : blað starfsmanna ríkis og bæja - 01.05.1955, Síða 14
stæð áhrif það getur haft á hinar raun- verulegu þjóðartekjur. Sérstaklega virðist reynslan benda til þess, að fastlauna- menn beri skarðan hlut frá borði.. Upp- bóta- og styrkjakerfið hefur komið harðar niður á þeirn heldur en öðrum stéttum þjóðfélagsins vegna þess, hve skattálögur koma þungt niður á þeim. Með verðlags- eftirliti, niðurgreiðslum og öðrum ráðum er hægt að koma í veg fyrir, að verðhreyf- ingar í þjóðfélaginu hafi nema takmörkuð áhrif á vísitöluna og þar með á laun. Hins- vegar er ekki hægt að koma í veg fyrir, að peningaþensla eða aukinn kaupmáttur í þjóðfélaginu segi einhversstaðar til sín. Ef komið er í veg fyrir að hann valdi verðhækkunum á vísitöluvörum kemur hann fram annarsstaðar. Sé álagningu vissra vörutegunda haldið niðri hefur það í för með sér meiri álagningu á eitt- hvað annað. Reynslan sannar það ekki síður en almenn röksemdafærsla, að fast- launastéttirnar dragast alltaf aftur úr á verðþenslutímum, sérstaklega, þegar um dulda verðbólgu er að ræða. Til dæmis hafa þær lítið bætt kjör sín undanfarin tvö ár, þrátt fyrir stórauknar tekjur marga annarra stétta, sem notið hafa auk- innar álagningar, lengri vinnutíma og dul- inna kauphækkana og fríðinda, sem alltaf sigla í kjölfar ofþenslu í efnahagskerfinu. Við þetta bætist svo tekjurýrnun þjóðfé- lagsins í heild vegna rangrar skiptingar framleiðsluþáttanna og óhagstæð áhrif neyzluskatta og niðurgreiðslna á frjálst val neytendanna, sem ég ræddi um áðan. Þegar svona stendur á, er aðeins ein leið til, sem öruggt er, að mundi bæta hag launastéttanna, en hún er sú, að komið sé á raunverulegu jafnvægi á innanlandsmarkaði, verðbólgan stöðvuð og niðurgreiðslum og styrkjum og öðrum hliðstæðum ráðstöfunum hætt. Þrátt fyrir það, að vísitalan hefur nú verið svo að segja óbreytt í nærri tvö ár, er allmikil dulin verðþensla í efnahags- kerfinu, byggingarkostnaður og margs- kyns þjónusta hafa hækkað og álagning aukizt. Það alvarlegasta er þó, að menn óttast nýja verðbólguöldu. Slíkur ótti gerir allar aðgerðir til að draga úr þensl- unni erfiðari. Eg ætla ekki að reyna að setja fram við þetta tækifæri neina áætlun um lausn vandamálanna. En þau mál, sem fyrst og fremst þarf að leysa, eru jafnvægisleysið gagnvart útlöndum og þenslan innanlands. Ég vil þó að lokum lýsa yfir þeirri skoðun minni, að nauðsynlegur þáttur í því að koma hér á jafnvægi, sé að afnema vísi- tölukerfið með öllu, enda séu grunnlaun endurskoðuð um leið. Afleiðing þessa kerfis hefur verið að skapa óvissu og verðbólguótta. Ef ein vörutegund hækkar í verði er jafnvíst og að nótt fylgir degi, að hún dregur á eftir sér langan slóða annarra verðhækkana. Allt verðlagskerfið verður því miklu óstöðugra en ella, og hætt er við, að á meðan svo er, yfirgefi verðbólguóttinn og vantrúin á peningana okkur aldrei til fulls. Afnám vísitölukerf- isins mundi vera tákn þess, að menn vildu leggja allt kapp á að koma á jafn- vægi í landinu og endurreisa trúna á gjaldmiðilinn. Til að tryggja hag launastéttanna væri athugandi að koma í stað þess á fót sér- stakri yfirstjórn launamála, sem ákveðið gæti almenna launahækkun, þegar ytri aðstæður eru hagkvæmar og framleiðsla fer vaxandi. Það er því miður ekki hægt að ræða þá hugmynd frekar að þessu sinni, en sú skoðun verður ekki hrakin, að án aukinnar framleiðslu er ekki hægt að hækka raunverulegar tekjur þeirra, sem í landinu búa. 12 ÁSGARÐUR

x

Ásgarður : blað starfsmanna ríkis og bæja

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ásgarður : blað starfsmanna ríkis og bæja
https://timarit.is/publication/1581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.