Morgunblaðið - 18.06.2021, Qupperneq 13

FRÉTTIR 13Erlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. JÚNÍ 2021
Hólshraun 3 · 220Hafnarfjörður · Símar: 555-1810, 565-1810 · Netfang: veislulist@veislulist.is · www.veislulist.is
Skútan
Sjá verð og verðdæmi
á heimasíðu okkar
www.veislulist.is
Fagnaðir
Næst þegar þið þurfið pinnamat, smurt brauð eða tertur
fyrir útskriftina eða annan mannfagnað, hafðu þá
samband og fáðu tilboð í sal okkar og veitingarnar þínar.
PINNAMATUR
Veislur eru
okkar list!
Bjóðum uppá fjölda tegundapinnamats og tapasrétta
Pinna- og tapasréttir
eru afgreiddir á
einnota fötum,
klárt fyrir veisluborðið.
Guðmundur Sv. Hermannsson
gummi@mbl.is
Lokið var við það í vikunni að tengja
lengsta særafstreng heims sem ligg-
ur um Norðursjó á milli Kvilldal í
Noregi og Blyth á Englandi. Streng-
urinn er 720 km langur og kostaði
verkefnið 1,5 til 2 milljarða evra, jafn-
virði 220 til 295 milljarða íslenskra
króna.
Raforka, sem framleidd er með
vindmyllum í Bretlandi, verður flutt
til Noregs um strenginn og Norð-
menn flytja á móti orku, sem fram-
leidd er í norskum fallvatnsvirkjun-
um, til Bretlands. Gert er ráð fyrir að
prófanir á raforkuflutningum um
strenginn hefjist í október. Nord
Pool-raforkumarkaðurinn hefur jafn-
framt fengið leyfi til að halda dagleg
upppboð á raforku, sem flutt verður
um strenginn.
„Þegar blæs á Englandi og mikil
framleiðsla er á vindorku getum við í
Noregi keypt ódýra orku frá Bret-
landi og sparað vatnið í uppistöðulón-
unum okkar,“ sagði Thor Anders
Nummedal, verkefnsstjóri norska
ríkisorkufyrirtækisins Statnett, í til-
kynningu. „En þegar vinda lægir á
Englandi geta þeir á móti keypt raf-
magn framleitt með vatnsorku af
okkur.“
Strengurinn var lagður samtímis
frá Englandi og Noregi og tengdur
saman síðdegis sl. mánudag. Lagning
strengsins var ekki einföld, m.a.
þurfti að grafa 2,3 km löng jarðgöng
og smíða sérstakan pramma til að
draga strenginn í gegnum stöðuvatn í
Noregi.
„Þetta er mikilvæg samvinna Bret-
lands og Noregs til að nýta sem best
endurnýjanlegar orkulindir okkar,“
sagði Nigel Williams, verkefnastjóri
hjá breska ríkisorkufyrirtækinu Nat-
ional Grid, við AFP-fréttastofuna en
fyrirtækin tvö eiga strenginn að
jöfnu.
Sæstrengurinn er lengri en Nord-
link, sem var tekinn í notkun í maí og
var þá lengsti sæstrengur heims, 623
km, en hann tengir Noreg og Þýska-
land. Áætlað er að hægt verði að nota
sæstrenginn næstu hálfu öldina eð
svo.
Grunnur að Ice-link?
„Þetta er eins og pylsa í sjónum,“
hefur Fincancial Times eftir Nigel
Williams. „Kapallinn er bara þarna.“
Financial Times segir einnig, að
Norðursjávarstrengurinn gæti lagt
grunn að mun stærri sæstrengsverk-
efnum í framtíðinni, svo sem Sun-
strengnum milli Ástralíu og Singa-
púr, og Ice-link, hugsanlegum sæ-
streng milli Íslands og Bretlands.
Bretland er þegar tengt við Frakk-
land, Belgíu, Holland og Írland með
sæstrengjum og áformar að leggja
fleiri strengi til landa á meginlandi
Evrópu, þar á meðal 765 km langan
streng, Viking-strenginn, til Dan-
merkur sem stefnt er að því að taka í
notkun árið 2024. Þá er áformað að
ljúka við ElecLink, sæstreng milli
Frakklands og Bretlands sem liggur
um Ermarsund, á næsta ári.
Um 8% af þeirri raforku, sem
Bretar nota, koma um sæstrengi og
er búist við að það hlutfall hækki í
19% á næstu fimm árum.
Bretar og Norðmenn
tengjast um sæstreng
Ljósmynd/northsealink.com
Sæstrengur Unnið að lagningu Norðursjávarsæstrengsins í Noregi.
Núverandi sæstrengir
Fyrirhugaðir sæstrengir
Sæstrengir fyrir raforkuflutning
til Bretlandseyja
Viking Link
NorthSeaLink
BRETLAND
NOREGUR
FRAKKLAND
ÞÝSKALAND
DANMÖRK
Blyth
Kvilldal
Heimild: offshore-energy.biz
og northsealink.com
- Norðursjávarstrengurinn tekinn í notkun í haust
Urður Egilsdóttir
urdur@mbl.is
Kínverjar sendu aðfaranótt fimmtu-
dags þrjá kínverska geimfara í kín-
versku geimstöðina Tiangong. Þetta
er í fyrsta sinn í fimm ár sem Kín-
verjar senda menn út í geim og er
ferðin jafnframt lengsta geimferð
þjóðarinnar hingað til. Þremenning-
arnir eru einnig fyrstu mennirnir
sem dvelja í geimstöðinni og ætlunin
er að þar verði þeir næstu þrjá mán-
uði.
Mennirnir þrír lögðu af stað úr
Góbí-eyðimörkinni og tókst geim-
skotið vel. Um það bil tíu mínútum
eftir geimskotið losnaði geimfarið
frá eldflauginni við mikil fagnaðar-
læti á jörðu niðri. Farið var þá kom-
ið á sporbaug um jörðina en það
tengist við meginhluta geimstöðv-
arinnar sem hefur verið á sporbaug
frá því í lok apríl. Ferðin í geimstöð-
ina átti að taka um sex og hálfan
tíma.
Þrjú geimför á næsta ári
Ætlunin er að geimfararnir þrír
reyni öll kerfi geimstöðvarinnar, fari
í geimgöngur og geri vísinda-
tilraunir meðan á dvölinni stendur.
Þrotlaus þjálfun er að baki ferð
geimfaranna þriggja, þeir hafa varið
um sex þúsund klukkustundum við
margvíslegar æfingar sem eiga að
gera þeim kleift að dvelja lang-
dvölum í geimstöðinni. Kínverjar
áætla að senda þrjú mönnuð geimför
á loft á næsta ári og ellefu samtals.
Kínverjar lögðu allt kapp á að
koma geimstöðinni upp eftir að
Bandaríkjamenn meinuðu þeim að-
gang að Alþjóðlegu geimstöðinni. Ji
Qiming, forstjóri geimrannsókna-
stofnunar Kína, kveðst þó tilbúinn
til samstarfs við öll þau ríki sem
hyggjast nýta geiminn í friðsam-
legum tilgangi.
Búa við fríðindi
Í geimstöðinni munu mennirnir
búa við nokkuð góðan aðbúnað.
Hver og einn hefur eigin klefa en
þeir deila baðherbergi og matar-
aðstöðu. Geimfararnir hafa úr 120
réttum að velja, geta stundað lík-
amsrækt, sent tölvupóst og haft
samskipti við stjórnstöð á jörðu
niðri. Leiðangursstjóri er herflug-
maðurinn Nie Haisheng sem hefur
þegar farið tvisvar út í geim en hinir
tveir hafa einnig bakgrunn í kín-
verska hernum .
AFP
Geimskot Þremenningarnir lögðu af stað frá Góbí-eyðimörkinni. Geimfar-
arnir munu sinna ýmsum störfum meðan á dvölinni í geimstöðinni stendur.
Lengsta mannaða
geimferð Kínverja
- Dvelja í þrjá mánuði í geimstöðinni
Hæstiréttur Bandaríkjanna hefur
staðfest lögmæti laga Baracks
Obama fyrrverandi Bandaríkja-
forseta um aðgengilega heilbrigð-
isþjónustu (e. Obamacare) sem tóku
gildi árið 2010.
Sjö dómarar við Hæstaréttinn
töldu að málshöfðendur hefðu engin
lagaleg rök að baki málinu en tveir
voru á öndverðum meiði. Ekki var
tekið á því hvort lögin stæðust
stjórnarskrá Bandaríkjanna.
Bæta heilbrigðisþjónustu
Tugir milljóna Bandaríkjamanna
munu því hafa óskertan aðgang að
heilbrigðistryggingum í ljósi niður-
stöðunnar. Lögunum er ætlað að
bæta heilbrigðisþjónustu í Banda-
ríkjunum, fækka ótryggðum
einstaklingum og herða eftirlit með
sjúkratryggingum fyrirtækja. Sam-
kvæmt lögunum mega trygginga-
félög ekki hafna viðskiptavinum
vegna undirliggjandi sjúkdóma.
Nú þegar er 31 milljón Banda-
ríkjamanna tryggð með lögunum að
sögn Hvíta hússins.
Stór sigur fyrir þjóðina
Málið fór til Hæstaréttar undir
forystu Texasríks en 17 önnur ríki
Bandaríkjanna þar sem ríkisstjórar
eru repúblikanar studdu einnig
málareksturinn. Donald Trump
fyrrverandi forseti studdi mála-
reksturinn einnig en hann hét því að
afnema lögin er hann var kjörinn
forseti árið 2016.
Joe Biden, núverandi forseti
Bandaríkjanna, sagði dómsúrskurð-
inn stóran sigur fyrir bandarísku
þjóðina en hann var varaforseti
Bandaríkjanna í ríkisstjórn Obama
þegar lögin voru lögfest.
Tvisvar áður hefur reynt á lög-
mæti laganna fyrir Hæstarétti
Bandaríkjanna, árið 2012 og 2015.
Stuðningur innan Hæstaréttar hef-
ur aukist í hvert sinn sem reynt hef-
ur á þau þar. urdur@mbl.is
Hæstiréttur stað-
festir Obamacare
- 31 milljón tryggð með lögunum
AFP
Mótmæli Löggjöfin hefur veitt um
31 milljón manns tryggingar.