Skólablaðið - 01.02.1975, Qupperneq 3

Því er þetta blað til orðið, að þörf hefur þótt á, að
til væri eitthvert það band, er tengt gæti þá sanian, sem
eru innan skðlans. Hefur nú um hríð ekki verið neinn sá
félagsskapur, er þetta markmið hefði, en margir hins vegar
saknað þess samhugar og þeirrar viðkynningar, er með skóla-
systkinum á að ríkja. Blaðstofnun álítum vér heppilega til
þess að vinna að markmiði þessu, og þó eigi þurfa að draga
krafta frá félögum þeim, sem fyrir eru. En auk þess ætti
blaðið að gefa nokkra mynd af skólalífinu og hugsjónum
þeim, sem í skóla bærast, og það vildum vér einnig láta
sjást, að þau merki, sem upp eru tekin, muni eigi skjótt
niður felld. Og með þeirri von útgefenda, að blaðið vinni
sér hylli bæöi kennara og nemenda, er því hér með hleypt
af stokkunum. Útgefendurnir.
Þannig fylgdu útgefendur fyrsta skólablaðinu úr hlaði.
Tilgangurinn var að sameina nemendur og veita þeim tækifæri
á að koma skoðunum sínum á framfæri opinberlega og stofna
til umræðna. Þegar litið er yfir þessa 50 árganga Skóla-
blaðsins, sem út eru komnir verður þó að draga í efa að upp-
haflegum tilgangi hafi verið náð. Miklu fremur virðist það
svo, að það sé alltaf fámennur hóþur sem stendur að blaðinu
og skrifar það. Þannig hafa margir núverandi forystumenn
í íslenzku þjóðlífi fengið sína fyrstu reynslu við skriftir
og án efa hefur sú þjálfun átt sinn þátt í að móta feril
þeirra. Menn geta endalaust velt því fyrir sér hvers vegna
aðeins fámennur hópur í skólanum lætur í ljós skoðanir sína
í blaðinu. Skyldi það vera vegna þess að hinir (hinn þögli
meirihluti) hafi enga? Og þá má aftur spyrja til hvers er
haldið úti rándýru menntakerfi frá 6 ára aldri ef þeir sem
út úr því koma eru skoðanalausir ítroðslubelgir? Má vissu-
lega ætla að sökin liggi að mestu leyti hjá kennurunum, sem
aðeins hugsa um það eitt að komast sem fyrst inn í kennara-
stofu í kaffi og kjaftasögur. Þar að auki er
Þar að auki er börnum snemma innrætt að skoðun kenn-
arans sé hin eina rétta, og aðrar eigi ekki tilverurétt.
Leyfi einhver saklaus nemandi sér að segja sína skoöun, er
óðara þaggað niður í honum og honum gert skiljanlegt að
hér sé það kennarinn, sem hafi völdin og vitið. Fyrirbærið
frjálsarumræður þekkist ekki fyrr en hjá einum og einum
kennara á menntaskólastiginu og þá sitja nemendur þöglir
og stara bænaraugum á kennarann í þeirri von að hann miðli
einhverju af sinni miklu speki. Því er ekki nema eðlilegt
að hópurinn sé lítill, sem þorir að láta álit sitt í ljós
enda þótt hver tali í sínu horni.
Um lant skeið voru allar skreytingar Skólablaðsins
unnar af nemendum. Oftast voru það karakatúr myndir af
kennurum og nemendum eða kátlegum atburðum í skólalífinu.
Enda var þá kennd teikning í M.R. Nú er öldin önnur, og
þær tilraunir, sem gerðar hafa verið til myndlistarkennslu,
hafa verið skipulagðar af nemendum og aðeins unnar í frí-
stundum. Enda er svo komið að teiknarar finnast varla í
þessum skóla og þeir fáu, sem eru, hafa sig lítt í frammi.
Það sem ætíð hefur staðið í vegi fyrir eðlilegri
þróun Skólablaðsins og raunar félagslífsins alls er hve
það er slitið úr öllum tenglsum við kennsluna og námið.
Auðvelt ætti að vera að tengja t.d. íslenzku-, sögu-, félags-
fræðikennslu og væntanlega myndlistarkennslu við útgáfu
blaðsins. Með því að leggja verkefni þannig fyrir nemendur
að miðað sé við birtingu úrlausna í blaðinu. Með þessu væri
fundinn starfsgrundvöllur fyrir blaðið.
Það er löngum litið á það sem barnalegan frasa þegar
nemendur ásaka skólayfirvöld fyrir að vinna markvisst að
dauða félagslífsins. En því miður er þetta staðreynd.
Hvergi innan skólasn er almennileg starfsaðstaða fyrir einn
einasta þátt félagslífsins. Skólafélagið hefur að vísu til
umráða skrifstofuhúsnæði í hriplekum hjalli sem fullur er
af slaga. Sömu sögu má segja um önnur félög og klúbba. Því
hlýtur það að vera réttlætiskrafa á þessum tímamótum að
þessu verði breytt og Skólablaðið fái hið fyrsta viðunandi
húsnæði til umráða. Skólablaðið hlýtur að lifa áfram, jafn-
vel þó harni á dalnum, en ánægjulegt væri ef skólayfirvöld
sýndu því þá virðingu á 50 ára afmælinu, að útvega því hús-
næði sem afmælisgjöf.
Inga Lára Baldvinsdóttir.
Skólablað Menntaskólans í Rcykjavík.
3. tbl. 50. árgangs.
Afmælisblað.
Ritstjóri: Inga Lára Baldvinsdóttir.
Ritnefnd: Gunnar Kristinsson
Gunnar Kvaran
Haraldur Johannessen.
Jón Bragi Gunnlaugsson.
Sigurður Sigurðarson.
Trausti Einarsson.
Ábyrgð: Héðinn Jónsson.
Efni: Tekið úr gömlum skólablöðum, að viðtö lum, kveðjum
og editor dicit undanskildu.
Sérstakar þakkir færum við Arna Bjömssyni, Benedikt
Gröndal, Geir Hallgrímssyni, Gesti Guðmundssyni, Gunnari
Thoroddsen, Jónasi Kristjánssyni, Páli Baldvinssyni og
Sverri Hólmarssyni, sem liðsinntu okkur þrátt fyrir annir.
Þvi miður tókst ekki öllum að senda inn greinar sínar á
tilsettum tíma, en við vonumst enn eftir að fá þær og
birtum þær í næsta blaði. Höfundum greina, ljóða og
smásagna, sem teknar eru upp úr gömlum blöðum, færum við
alúðarþakkir.
Efnisval: Ritnefnd.
Forsíða: Haus; Arngrímur Sigurðsson, notaður frá 28.-39. árg.
1. Róska 34.árg. l.tbl.
2. Halldór Haraldsson 33.árg. ó.tbl.
3. ölafur Gíslason 37.árg. 2.tbl.
4. Magnús Þór Jónsson 38.árg. 1 tbl.
Baksíða: 1. Island á alþjóðavettvangi,
Gunnlaugur S.E. Briem 43*á.rg. 2.tbl.
2. Draumur norðlendings,
Þórarinn Eldjárn 44.árg. 4*tbl.
3. Árvakur mikli,
ölafur H. Torfason 42.árg. 2.tbl.
4. Brautryðjandinn,
Ingólfur Margeirsson 43«árg. 5*tbl.
Vélritun: Ásdís Rósa Baldursdóttir.
Inga Lára Baldvinsdóttir.
Ölöf Einarsdóttir.
Gunnar Kristinsson.
Uppsetning: Inga Lára Baldvinsdóttir.
Trausti Einarsson.
Gunnar Kvaran.
Jón Bragi Gunnlaugsson.
Haraldur Johannessen.
Skapti Harðarson.
Prentun: Formprent.
Filmu- og plötugerð: Repró.
Ekkert mannlegt var þeim óviðkomandi, þessum eldheitu
áhugamönnum, sem stóðu að Skólablaðinu á hinum fyrst ævi—
dögum þess. Um allt var skrifað og skrafað milli himins og
jarðar, á himni og jörð: Annað líf og andatrú, dulræna og
draugasögur. Fullveldi Islands, tilkall okkar til Græn-
lands, þúsund ára afmæli Alþingis, þegnskylduvinna, stund-
vísi, kvenróttindi, bann og bindindi. En eíkum snerust skrif
í Skólablaðinu og umræður á fundum Framtíðarinnar og Fjölnis
um skólalífið sjálft. Bar þar margt á góma og ekkert undan
dregið' Bókakaup nemenda, skólagjöld, skólahúfur, einkunnir*
sem sumir töldu til stórskaða og vildu afnema, skák, skóla-
hlaup og aðrar íþróttir, dansæfingar og jólagleði, latína í
stærðfræðideild og stærðfræði í máladeild, svo og sambúð
kennara og nemenda.
En ljóðlistina bar þó einna hæst. Mörg voru skólaskáld-
in, sem brugðu sór á bak Pegasusi. Ljóðin birtust í Skóla-
blaðinu, en einkum þó í kvæðabókinni Huldu. Þar færðu menn
inn Ijóð sín með eigin hendi og lásu upp á næsta fundi í
Framtíðinni.
En gagnrýnendur lágu á fleti fyrir og hlífðust hvergi
við. Þeir rituðu dóma sína í bókina Skinfaxa og voru þeir
einnig upp lesnir á fundi. Átti þá margt viðkvæmt og róman-
tískt ástaskáldið um sárt að binda. Eitt sinn tók einn sig
til og samdi ritdóm í einu lagi um átján kvæði eftir eitt
snjallasta skólaskáldið. Taldi hann tæplega á borð berandi
leir þennanog mætti vart á milli sjá, hvort vesælla væri,
efnisval eða meðferð; maðurinn yrki vart annað en ástarvæl,
en út yfir tekur þó, sagði gagnrýnandinn, þegar hann fer að
yrkja um dansinn, þetta andstyggilega athæfi.
En ekki virtust skólapiltar fallast í verki á þessa
kenningu um dansinn. Alltaf voru dansæfingar í skólanum
jafnvinsælar og vel sóttar, svo og jólagleðin og skólaböllin.
Þar liðu menn fram í ljúfum dansi með fagra mey f faðmi og
fundu enga andstyggð í þeim unaði. Og þó að einhver hefði
lítið lært í dansmenntinni, þá var einsætt að fylgja þeirri
leiðbeiningu, sem vitur maður gaf óvönum dansmanni: Bara að
ganga beint áfram og snúa sór við í hornunum.
Gunnar Thoroddsen (var í ritnefnd 4-árgangs.')
RITÍKKTXIR
Þegar við undirritaðar fengum síðasta skólablað í
hendur, rákum við eðlilega fyrst augun í hina viðkunnanlegu
og e.t.v. táknrænu forsíðumynd. Sáum við ekki betur en þar
væri æruverðug ritstýra blaðsins ljóslifandi komin. Hver
ber ekki kennsl á þessa stúlku, sem klökk kreppir höndina
um illa sköpuð afkvæmi skáldagáfu nemenda og horfir dimmum
augum út í nóttina í leit að örlítilli ljósglætu.
Þegar blaðinu er flett áfram kemur í ljós, að vel hefur
tekizt um val annarra teikninga. Þær hæfa efninu og hitta
oft mætavel í mark. Nemendur þurfa ekki að veigra fyrir
sér að lesa umrætt blað vegna fráhrindandi útlits. Það er
að mestu leyti hreinlega upp sett og vandlega unnið hvað
það snertir. Oft vill þó bregða við að efnisþráður tapist
niður vegna óeðlilegra fjarlægða frá einni línu til annarrar.
övíst er, hvort þarna er um að ræða óvönduð vinnubrögð að-
standenda blaðsins eða lævíslegar tilraunir til að draga það
á langinní
Ljóð Gunnars B. Kvaran og N.N. úr 3-B þóttu okkur nokkuð
snoturlega ort og gefa ástæðu til bjartra vona um fleira
athyglisvert úr þeim áttum. Ljóð Sigurðar Grétarssonar
sýndist okkur hins vegar sannast sagna háll ís að hætta okkur
út á, þar eð okkur er fyrirmunað að skilja það til fullnustu.
Þó sýnist okkur, að höfundur hafi £ ljóði sínu fært ein-
falda og alkunna staðreynd (þ.e. skeytingarleysi fjöldans og
afskiptaleysi gagnvart einstaklingnum) í ófullnægjandi bún-
lng’ Editor dicit Ingu Láru hæfir vel efni blaðsins í heild.
Þar dregur hún fram í dagsljósið ákaflega fróðlegar stað—
reyndir, sem vert er að gefa gaum... Hún er reið að vanda og
að þessu sinnl beinist óánægja hennar að foreldrum nemenda,
scm hún telur með örfáum undantekningum þó, hafa svikizt un
undan þeirri skyldu að örva félagsþroska barna sinna. Könn-
un hennar á uppruna embættismanna og tengslum þeirra 1 milli
leiðir glögglega £ ljós réttmæti þessarar fullyrðingar.
Um frásögn af ævi Benedikts Jóhannessonar er fátt að
segja. Hún þjónar fyllilega þeim tilgangi höfundar, að
veita lesendum sinum lfflega og hnyttna lesningu. Fróðlegt
er að fá innsýn í fortfð þessa nafntogaða sveins, scm hver
nemandi ber augum næstum daglega, ýmist á göngum skólans
eða £ ræðustóli.
Lýsing busa á fyrsta degi £ nýjum skóla hljómar ákaf-
lega kunnuglega f eyrum þeirra, sem einhvern tima hafa staðið
f hans sporum.
Quid novi er með skemmtilegra móti í þetta sinn. Ein-
kum eru hugleiðingar um væntanleg inspectorsefni áhugaverð-
ar. Fróðlegt er og að sjá myndirnar, sem grein þeirri
fylgja. Ot úr andlitsdráttum ungmennanna skín einbeitni og
festa og gefa myndirnar vfsbendingu um, að forystuhæfileik-
arnir séu þeim í blóð bornir.
Þær staðhæ fingar sem fram koma í greinarkorni frá ein-
um nýafbusuðum cru að nokkru leyti sannar. A hinn bóginn má
draga í efa, að viðkomandi hafi þá reynslu af félagsstörfum
innan skólans að hún réttlæti þau stóryrði, sem hann á
stöku stað lætur sér um munn fara. Eigi að síður er alltaf
ánægjulegt en þvf miður fátftt að sjá þriðjubekking leggja
sitt af mörkum til skólablaðsins.
Viðtöl við þá kappana Jóhannes og Guðna eru eins og
búast mátti við. Spurningar eru vel valdar en þó hefði
mátt sleppa sumum þeirra að ósekju. Engin ástæða er til að
eyða plássi f spurningar, sem allir vita svörin við. Þó
má e.t.v. segja, að gæði spurninganna séu ekki svo ýkja
mikilvæg, því að viðmælendum hættir til að fara f kringum
þær eins og kettir í kringum heitan graut. Viðtöl þessi eru
þrátt fyrir allt skref í þá átt, að efla samband milli
nemenda og ráðandi manna f skólanum.
Um Kjarnstein bókmenntadeildar viljum við sem minnst
segja.
Hreppasögur dreifbýlifélagsins eru sæmileg afþreying,
ef fólk er uppiskroppa með lesefni og hefur ekkert annað við
tímann að gera. Heldur er þetta ómerkileg fyndni og hefði
pistillinn gert sama (ó)gagn, styttur um helming. Þó keyrði
fyrst um þverbak, þegar við rákum augun f niðurlegið, þar
sem lesendum eru gefin fyrirheit um fleiri hreppasögur f
næsta blaði.
I smásögunni Um draum meist.arans má finna nokkra ljósa
punkta, ef vel er leitað. Sagan er þó um flest hroðvirknis-
lega unnin. Höfundur virðist ekki hafa vald á þeim stfl-
brögðum, sem hann beitir við gerð sögunnar. Hætt er við að
lesandinn kafni f moldviðri orðagjálfurs og hismið beri þan
þannig kjarnann ofurliði, ef einhver er.
Ritdómur Nínu Leósdóttur er að okkar mati dálítið
yfirborðskenndur. Orð eins og Mgott" og MvontM eru útþvæld
og hafa svo margvíslega merkingu, að þau vilja missa marks
í ritmáli, ef ekki koma til frekari skýringar.
Anna H. Oddsdóttir 4-C.
Ebba Þóra Hvannberg 4-C.
Ragnheiður G. Jónsdóttir 4-C.
3