Þjóðmál - 01.06.2019, Qupperneq 92

90 ÞJÓÐMÁL Sumar 2019
Hvað kemur ekki fram
Það vakti talsverða athygli nánast allan þann
tíma sem WOW starfaði hversu örar manna-
breytingar voru í félaginu, ekki síst í lykil-
stöðum. Áhugavert hefði verið að fjalla um
þær, ekki síst vel auglýsta komu Ragnhildar
Geirsdóttur sem aðstoðarforstjóra og
hljóðlega brottför hennar eftir frekar
skamman tíma í starfi. Henni var ætlað að
koma skikki á versnandi rekstur.
WOW air seldi losunarheimildir vegna
út blásturs skömmu áður en félagið varð
gjaldþrota og mun félagið hafa fengið um
400 milljónir króna fyrir heimildirnar, en
greiðsluna átti að nota til að standa straum af
launagreiðslum marsmánaðar 2019.
Greiðslan barst þó ekki fyrr en nokkrum
dögum eftir að félagið var gefið upp til
gjaldþrotaskipta og rann því andvirði losunar-
heimildanna til þrotabúsins. Umhverfis stofnun
lagði síðan stjórnvaldssekt á þrotabú flug-
félagsins WOW air að upphæð 3,8 milljarðar
króna vegna vanrækslu flugrekanda á að
standa skil á losunarheimildum fyrir árið
2018. Um er að ræða langhæstu sekt sem
Umhverfisstofnun hefur lagt á. Margar
spurningar vakna í tengslum við þennan
gjörning, sem mun eins og margir aðrir
sjálfsagt rata fyrir dómstóla.
Hið dæmalausa samkomulag WOW air og
Isavia um að flugfélagið tryggði skuldir sínar
við Isavia með haldsrétti í einhverri af vélum
félagsins óháð eignarhaldi þeirrar vélar er
með ólíkindum. Það var sem sé slembilukka
sem réði því hvaða vél var á vellinum þegar
blaðran sprakk og hún var kyrrsett. Einmitt
ein af vélunum sem félag Steve Házy átti.
Þvælan í kringum málatilbúnaðinn hérlendis
nær engri átt en fyrr en síðar greiðist úr og nú
þegar þetta er skrifað liggur fyrir úrskurður
um að eigandi megi fljúga vélinni á brott.
Fyrir það fyrsta stenst það varla að menn setji
að veði hlut sem þeir eiga ekki. Það getur
varla virkað þannig að leigusali á vél, í góðri
trú, fái í hausinn heildarskuld WOW air við
Isavia eins og flugrekstraraðilinn heldur fram
og vísar í lög.
Aðkoma Isavia að skuldauppsöfnun WOW
air við sig er líka sér mál sem hefði mátt fara
betur ofan í við bókarskrifin. Fyrir utan hið
dæmalausa samkomulag um kyrrsetningar-
heimildir vekur athygli að í ársreikningi
Isavia fyrir árið 2018 er með engu móti gerð
grein fyrir áhættunni sem felst í stórri kröfu
á hendur WOW air. Stærð kröfunnar er slík
í samhengi við heildarútistandandi kröfur
að nánast óhugsandi er að stjórnin hafi ekki
verið vel upplýst og jafnvel eigandinn.
Spurningar vakna um ábyrgð stjórnenda
og stjórnarmanna sem hljóta að koma til
skoðunar. Það á augljóslega við um WOW
air en einnig stjórnendur Isavia, í tengslum
við hið dæmalausa samkomulag. Standist
samkomulagið á milli WOW air og Isavia mun
það hafa ugglaust hafa neikvæð áhrif fyrir
flugrekendur sem leið eiga um Keflavíkur-
flugvöll, þurfi þeir að fá staðfesta vitneskju
fyrir fram um skuldastöðu flugrekstraraðilans
við Isavia. Í bókina vantar að mínu mati betri
greiningu á lokatilraunum eigandans við að
afla félaginu fjár með vel auglýstu skulda-
bréfaútboði og tengdum aðgerðum. Það má
þó skilja frásögnina þannig að ýmsar skuld-
breytingar hafi nánast verið sýndargjörningar
sem skiluðu félaginu ekki reiðufé en bættu
tímabundið hlutföll. Þeir sem þó greiddu inn
fé munu sjálfsagt telja að ekki hafi allt verið
uppi á borðum sem hefði átt að vera.
Gjaldþrot af þessari stærðargráðu veldur
gríðarlegu tjóni og snertir marga. Viðskipta-
vini, starfsmenn og þjónustuaðila sem
störfuðu fyrir félagið, einnig samkeppnisaðila
og að sjálfsögðu lánardrottna. Þótt félagið
hafið látið gott af sér leiða á starfstímanum
dreifist ábatinn af því ekki endilega á þá sem
urðu fyrir miklu tjóni. Það kemur því ekki á
óvart að ríkisstjórnin hafi skoðað alvarlega að
stíga inn í og bjarga WOW. Hvort það hefði
verið skynsamleg ráðstöfun er erfitt að segja
til um og miðað við lýsingar í bókinni verður
ekki séð að alvöru greining hafi verið gerð á
kostum og göllum slíks inngrips.