Fréttablaðið - 06.11.2021, Blaðsíða 16

Sif
Sigmarsdóttir
n Mín skoðun
n Gunnar
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Björn Víglundsson RITSTJÓRI: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is,
FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is VEFSTJÓRI: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún
Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Nú þegar
ekki er
lengur
rifist um
vísindin
virðist
hins vegar
skorta
traust,
bæði milli
leiðtoga
stórþjóða
sem og
ríkra þjóða
og fátækra.
Við heimt-
um meira,
lesum
fréttir um
allt annað
en yfir-
vofandi
endalok
og fljótum
sofandi,
eins og Joe
Biden, að
feigðarósi
– í eigin
skólpi.
Joe Biden sofnaði undir ræðum á loftslags-
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í vikunni.
Athygli forseta Bandaríkjanna er þó ekki sú
eina sem sljóvgast þegar COP26 ber á góma.
Aðstoðarritstjóri breska dagblaðsins The
Times viðurkenndi að umfjöllun blaðsins
um ráðstefnuna, sem nú fer fram í Glasgow,
væri langt frá því að teljast til mest lesnu
frétta þess.
Frétt sama blaðs um málefni sem er lofts-
laginu með öllu óviðkomandi, vakti hins
vegar töluverða athygli í vikunni. Dómsmál
sem miðaldra, atvinnulaus lögfræðingur
höfðaði gegn foreldrum sínum var tekið fyrir
við áfrýjunardómstól Englands. Hinn 41 árs
Faiz Siddiqui krafðist þess að foreldrar hans
yrðu skyldaðir til að greiða honum fram-
færslustyrk út ævina. Foreldrar Faiz hafa
staðið undir útgjöldum hans síðustu tvo ára-
tugi og leyft honum að búa leigulaust í íbúð
sem þau eiga í London. En þegar þau lækkuðu
mánaðarlegt fjárframlag sitt til sonarins
höfðaði hann mál á hendur þeim. Faiz sagði
það móður hans og föður að kenna að hann
hefði ánetjast gjöfum þeirra og lækkunin
væri mannréttindabrot.
Í eigin skólpi
„Dómsdags-klukkuna vantar eina mínútu
í miðnætti,“ sagði Boris Johnson, forsætis-
ráðherra Bretlands, við upphaf COP26. Ekki
skortir fögur fyrirheit á ráðstefnunni. Banda-
ríkin ætla að leiða minnkun á metan-losun.
Fjármálaráðherra Breta vill að London verði
fyrsta kolefnishlutlausa fjármálamiðstöð
heims. Fyrrverandi seðlabankastjóri full-
yrðir að hópur einkafyrirtækja hyggist verja
130.000 milljörðum Bandaríkjadala til að ná
fram kolefnishlutleysi.
Ekki trúðu allir því að orðum myndu fylgja
gjörðir. Fyrir utan ráðstefnuhöllina stóð
baráttukonan Greta Thunberg. Hún sakaði
þjóðarleiðtoga um krónískt aðgerðaleysi og
sagði COP26 aðeins vera meira af „bla, bla,
bla“. En er slík svartsýni á rökum reist?
Kolefnisspor olíufyrirtækisins Shell er
jafnstórt kolefnisspori Rússlands. Fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins sagði í viðtali
við Breska ríkisútvarpið að Shell hygðist
fjárfesta í endurnýjanlegri orku og vera orðið
kolefnishlutlaust árið 2050. Fáir hafa þó trú
á að fyrirtækið muni ná markmiðinu. Shell
ráðgerir opnun nýrra olíusvæða og áætlar að
fjárfesta fjórum sinnum meira í olíu- og gas-
vinnslu á næsta ári en í endurnýjanlegri orku.
Framkvæmdastjórinn gaf lítið fyrir gagnrýni
og sagði að svo lengi sem eftirspurn væri eftir
jarðefnaeldsneyti myndi Shell eða einhver
annar verða við henni.
Það eru þó ekki aðeins þeir sem lúta
lögmálum um framboð og eftirspurn sem
eru fastir í viðjum vanans. Boris Johnson
er mikið í mun að COP26 verði fjöður í hatt
hans. Stuttu fyrir ráðstefnuna kaus þing-
flokkur hans þó með því að fyrirtækjum yrði
leyft að losa óhreinsað skólp beint í sjó og ár.
Því næst lækkaði ríkisstjórn hans álögur á
innanlandsflug um 50 prósent. Eftir viðdvöl
sína á COP26 flaug Boris með einkaflugvél
til London til að ná í kvöldverðarboð með
félögum sínum.
Dómari við áfrýjunardómstól Englands
vísaði máli Faiz Siddiqui frá. Hann sagði
„langþjáðum“ foreldrum hans ekki bera laga-
leg skylda til að láta undan „frekju“ sonarins.
Lesendur The Times fóru háðskum orðum
um Faiz í athugasemdakerfi blaðsins. Þeim
væri þó hollt að líta sér nær.
Faiz er við. Við erum Faiz. Rétt eins og
Faiz Siddiqui ánetjaðist gjafmildi foreldra
sinna höfum við ánetjast gjöfum jarðar.
Þótt „langþjáð“ móðir náttúra kikni undan
„frekju“ mannkynsins stöndum við ófor-
skömmuð frammi fyrir hinum hinsta dómi.
Við heimtum meira, lesum fréttir um allt
annað en yfirvofandi endalok og fljótum
sofandi, eins og Joe Biden, að feigðarósi – í
eigin skólpi. n
Bla, bla, bla
Skortur á trausti
Elín
Hirst
elinhirst
@frettabladid.is
Gríðarlegum fjárhæðum hefur
verið varið af hálfu stórfyrirtækja
og stjórnvalda ýmissa landa sem
tengjast olíuviðskiptum til að tala
loftslagsvísindi niður og draga þau í
efa. Þetta minnir mjög á herferðir tóbaksfram-
leiðenda á sínum tíma til að afvegaleiða fólk og
telja því trú um að reykingar væru ekki hættu-
legar heilsu manna.
Steininn tók úr árið 2009, rétt fyrir COP15
loftslagsráðstefnu SÞ í Kaupmannahöfn, með
svokölluðu Climategate. Brotist var inn í tölvu-
póstkerfi þekktra vísindamanna í háskólanum í
Austur-Anglíu. Þaðan var stolið gögnum og þau
birt opinberlega í röngu samhengi, þannig að
skilja mátti að vísindamennirnir efuðust sjálfir
um heilindi eigin rannsókna. Climategate hafði
þau áhrif, að margra mati, að COP15 skilaði
litlum árangri og enn var slegið á frest að horfast
í augu við loftslagsvandann.
Í haust hlutu þrír loftslagsvísindamenn Nób-
elsverðlaun í eðlisfræði; enn ein viðurkenning
þess að loftslagsbreytingar af mannavöldum
byggja á traustum vísindalegum grunni. Einnig
liggur fyrir COP26 svört vísindaskýrsla, svo-
kölluð IPCC skýrsla, samin af fremstu vísinda-
mönnum um allan heim, um hvert stefnir.
Það má fara allt aftur á 19. öld til þess að finna
þess stað í vísindum að tengsl séu milli aukins
magns CO2 í andrúmsloftinu og hlýnunar
á Jörðinni. Við höfum vitað þetta í meira en
100 ár! Það hefur hins vegar komið mörgum á
óvart hve vandinn er farinn að vaxa hratt; með
þurrkum, gróðureldum, fellibyljum og flóðum
um allan heim. Íbúar á Norður- og Austurlandi
glímdu einmitt við afleiðingar loftslagsvárinnar
vegna skriðufalla nýlega.
Nú þegar ekki er lengur rifist um vísindin
virðist hins vegar skorta traust, bæði milli leið-
toga stórþjóða sem og ríkra þjóða og fátækra.
Til merkis um samstöðuleysið mæta hvorki
Pútín Rússlandsforseti né Xi Jinping forseti Kína
á COP26, leiðtogar ríkja sem bera ábyrgð á um
þriðjungi af allri losun gróðurhúsalofttegunda
Glasgow-ráðstefnan hefur verið kölluð mikil-
vægasta ráðstefna mannkyns. Þar verði þjóðar-
leiðtogar að horfast í augu við vandann í eitt
skipti fyrir öll og gera eitthvað róttækt ef ekki á
illa að fara. Væntingar eru miklar um allan heim
– ekki síst meðal ungs fólks sem mun innan
fárra ára sitja uppi með ábyrgðina og afleiðingar
þess ef ekki verður gripið í taumana á meðan
enn er mögulegt að hefta þróunina. En því
miður bendir flest til þess að COP26 standi ekki
undir þeim væntingum; sem þýðir með öðrum
orðum að núverandi heimsleiðtogar eru ekki að
axla þá ábyrgð sem þeim ber skylda til. n
SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 6. nóvember 2021 LAUGARDAGUR