Fréttablaðið - 06.11.2021, Blaðsíða 88

Fyrir galdur skáld-
skaparins var sérstak-
lega gaman að geta
hoppað frá glæsi-
höllum og strætum
Kaupmannahafnar og
vestur í Breiðafjörð og
svæðið þar í kring með
bókstaflega einu
pennastriki.
Sigurverkið er nýjasta skáld-
saga Arnaldar Indriðasonar,
söguleg skáldsaga sem gerist
á Vestfjörðum og í Kaup-
mannahöfn á 18. öld.
Arnaldur er gríðarlega vinsæll
glæpasagnahöfundur, með dyggan
aðdáendahóp, og hefur sent frá sér
eina glæpasögu á ári í fjöldamörg ár.
Hann er spurður hvort hann sé ekki
að taka vissa áhættu með þessari
nýju bók.
„Sjálfsagt er maður að taka ein-
hverja áhættu, ég hef bara ekki
mikið pælt í því,“ segir hann. „Þetta
söguefni kom til mín mjög skyndi-
lega og ég afréð að láta reyna á að
skrifa upp úr því sögulega skáld-
sögu. Þótt tímabilið sem ég skrifa
um og söguefnið sé frábrugðið
öðrum bókum mínum hef ég alltaf
reynt að senda frá mér sæmilegar
bókmenntir og ég hef tekist á við
margt af því sem Sigurverkið fjallar
um í mínum glæpasögum. Þannig
að stökkið fyrir mig var ekki svo
stórt. Það eru margir aðrir en ég
sjálfur hissa á þessum vendingum.“
Sagnfræði og skáldskapur
Aðalpersóna bókarinnar er Jón
Sívertsen úrsmiður sem segir Dan-
konungi, Kristjáni VII, dapurlega
örlagasögu föður síns, Sigurðar,
og ráðskonu hans, Guðrúnar, sem
voru tekin af lífi. Þess má geta að
minnisvarði um Guðrúnu er við
Mikladalsá við Patreksfjörð þar sem
henni var drekkt.
„Ég rakst á nafn Jóns Sívertsens
úrsmiðs í Kaupmannahöfn í Árbók
Ferðafélags Íslands síðasta sumar og
þekkti það frá Birni Th. Björnssyni
þar sem hann skrifaði um Íslend-
inga í Kaupmannahöfn. Í Árbókinni
sá ég að Jón tengdist ákveðnu dóms-
máli frá miðri átjándu öld vestur við
Breiðafjörð þannig að það var fyrst
og fremst söguefnið sem réð þessu
ferðalagi. Hann hefur að líkindum
gert við þessa glæsiklukku sem er í
forgrunni sögunnar þótt hann hafi
Söguefnið réð
ferðalaginu
Það eru margir
aðrir en ég
sjálfur hissa
á þessum
vendingum,
segir Arnaldur.
FRÉTTABLAÐIÐ/
SIGTRYGGUR ARI
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb
@frettabladid.is
sennilega aldrei stigið fæti inn í
Kristjánsborgarhöll.“
Arnaldur segist hafa þurft að
leggja í töluverða rannsóknar-
vinnu vegna bókarinnar. „Ég er
ekki óvanur henni í mínum störfum
sem rithöfundur auk þess sem ég er
með próf í sagnfræði svo að það er
bara mjög skemmtilegur hluti af
vinnunni. Það er heilmikil sagn-
fræði í Sigurverkinu en fyrst og
fremst er bókin auðvitað skáldskap-
ur og fyrir galdur skáldskaparins var
sérstaklega gaman að geta hoppað
frá glæsihöllum og strætum Kaup-
mannahafnar og vestur í Breiða-
fjörð og svæðið þar í kring með bók-
staflega einu pennastriki.“
Læsilegur texti
Í Sigurverkinu stíga fram sögulegar
persónur, eins og konungurinn og
Eggert Ólafsson, skáld og náttúru-
fræðingur. „Þegar maður skrifar um
slíkar sögulegar persónur fer maður
á stúfana og kynnir sér hverjar þær
voru og hvernig þær lifðu og hugs-
uðu og reynir að nýta sér það en það
má ekki vera þvingað eða ofhlaðið
í textanum. Einhver mikil þekking-
aratriði mega ekki skyggja á drama-
tíska byggingu. Maður notar ekki
nema lítinn hluta af sögu þeirra í
svona skáldverki og auðvitað aðeins
það sem hentar ramma sögunnar. Í
tilviki kóngsins fannst mér áhuga-
vert samband hans og líf læknis
hans, Johanns Struensee. Í tilfelli
Eggerts vildi ég laða fram upp-
lýsingamanninn sem var langt á
undan öðrum hér í allri veraldlegri
hugsun,“ segir Arnaldur.
Bókin er afar læsileg og þar fyrnir
Arnaldur málið ekki svo mjög, eins
og kannski hefði verið freistandi.
„Ég leitast við að fyrna málið upp
að vissu marki en forðast í leiðinni
að hafa það of stirðbusalegt eða til-
gerðarlegt. Ég vildi búa til læsilegan
texta sem hefði skírskotun í fortíð-
ina og næði því andrúmslofti sem
við kannski teljum að eigi við um
þessa tíma og gera það með þeim
hætti að textinn rynni vel og væri
auðskilinn.“
Ofbeldi vandmeðfarið
Sigurverkið er saga um skelfilega
atburði og þar er frásögn af aftöku
sem hlýtur að taka á lesendur. Arn-
aldur er spurður hvort einhverjir
kaflar hafi tekið á hann þegar hann
var að skrifa þá.
„Vissulega, en ég reyni líka að
létta andrúmsloftið, sérstaklega
með lýsingu á samskiptum úrsmiðs-
ins og kóngsins í Kristjánsborgar-
höll,“ segir hann. „Suma kafla var
erfitt að skrifa og þeir þurftu mikla
yfirlegu vegna þess að of beldi er
vandmeðfarið í skáldskap. Þetta
átti sérstaklega við um aftöku Guð-
rúnar Valdadóttur. Það voru tveir
kaflar sem var mjög erfitt að setja
frá sér en ég vildi vera trúr munn-
mælunum og því sem haldið var að
gerst hefði þann dag og þá er engrar
undankomu auðið. Að öðru leytinu
var gaman að skrifa margt í þessari
sögu og sérstaklega sumt af því sem
gerist í Kaupmannahöfn.“
Í glæpasögum Arnaldar hefur
alltaf mátt greina sterka samúð
með einstaklingum sem eru beittir
of beldi og andúð á þeim sem taka
sér vald yfir öðrum. Spurður hvort
þetta sé ekki einnig afar áberandi í
þessari sögu segir Arnaldur: „Bækur
mínar snúast oft um valdaleysi
þolandans og langtímaáhrifin sem
gerandinn hefur á hann. Ég vona
að í þeim sé víða að finna samúð
með þeim sem brotið er á og eiga
um sárt að binda og fá ef til vill ekki
réttlætinu fullnægt en þurfa að búa
við afleiðingar ofbeldis og kúgunar
og óréttlætis. Ég vona að Sigurverkið
varpi ljósi á óréttlætið í sinni verstu
mynd.“
Áfram með Konráð
Á hann von á því að eiga eftir að
skrifa fleiri skáldsögur sem eru ekki
glæpasögur? „Ég er ekki með neinar
slíkar bækur í undirbúningi,“ segir
hann. „Núna held ég áfram að segja
sögu Konráðs, lögreglumannsins
í síðustu bókum mínum. Ég á enn
eftir að gera nákvæmari grein fyrir
þeim málum sem hann hefur haft í
sigtinu að undanförnu og ég á enn
eftir að átta mig á persónunni til
fulls, svo það er næst á dagskrá. Það
er þó aldrei að vita hvað gerist ef
reka á fjörur manns karakterar í lík-
ingu við úrsmiðinn og kónginn.“ n
48 Menning 6. nóvember 2021 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐMENNING FRÉTTABLAÐIÐ 6. nóvember 2021 LAUGARDAGUR