Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2014, Qupperneq 97

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2014, Qupperneq 97
Ritfregnir Á eftir þessari umijöllun um kveðskap og þjóðsögur Jóns er skemmtileg grein eftir rithöfundinn Sjón. Höfundur skrifar þar um bók sína Rökkurbýsnir sem er einskonar skáldævisaga Jóns lærða og tilurð hennar. Þar kemur hann m.a. inn á neikvæðni Jóns út í lúthersku kirkjuna og eigin samtíma og setur það á athyglisverðan hátt í samhengi við spillingu og græðgisvæðingu nútímans. Jóni þótti illt hvemig kjömm fátækra hrakaði til muna eftir siðaskiptin, ómagar sem áður höfðu átt athvarf í klaustmm og á kirkjustöðum áttu nú hvergi höfði sínu að halla. Á sama hátt blöskrar Sjón stjórnlaus neyslumenning nútímans sem hann verður vitni að dag hvem þar sem hann situr við skrif Rökkurbýsna við glugga Þjóðarbókhlöðunnar. Hann lýsirþví hvemig þessi neikvæðni og reiði út í spillingu samtímans hafi orðið til þess að hann náði loks til persónu Jóns og skyldi hann betur en ella. „Það hafði orðið einskonar siðrof í samfélaginu. Og þetta í rauninni gaf mér kraft í skrifin, að geta barmað mér og kvartað og þusað með Jóni yfir þessu öllu saman.“ (ísporJóns lærða, 272.) Á hljómdiski sem fýlgir bókinni er kafli úr fýrirlestri höfundar um tilurð Rökkurbýsna þar sem hann lýsir skrifum sínum og sambandi sínu við Jón enn betur. Á eftir grein Sjóns er grein sem Margrét Jónsdóttir Njarðvík skrifar um bók finnska rithöfundarins Tapio Koivukari Ariasman, frásaga af hvalföngurum sem nýverið kom út í íslenskri þýðingu Sigurðar Karlssonar. Sú saga byggir á útgeflnni frásögn Jóns lærða um Spánverjavígin og rímum Séra Olafs Jónssonar frá Söndum í Dýrafirði en er sett fram sem skáldsaga. Lokagreinar bókarinnar eru tvær áhugaverðar yfirlitsgreinar, annarsvegar grein Guðmundar M.H. Beck um afkomendur Jóns lærða á Austurlandi og hinsvegar Yfirlit um ritstörf Jóns Guðmundssonar lærða eftir Einar G. Pétursson. Grein Guðmundar er niðjatal Jóns og Sigríðar konu hans, að mestu ritað eftir austfirskum kirkjubókum og manntölum. Grein Einars byggir að mestu á kafla í riti hans Eddurit Jóns lærða sem kom út árið 1998 þar sem höfundur segir frá þeim handritum sem varðveita helstu verk Jóns. Eins og fyrr segir þá er hér á ferðinni mjög vönduð bók og ítarlega fjallað um mörg atriði í lífi þessa merkilega manns. Á hljómdiski sem fylgir með bókinni er þáttur frá málþinginu í Hjaltalundi 10. ágúst 2008 auk kafla úr fyrirlestri Sjón um tilurð Rökkurbýsna sem fluttur var í fyrirlestraröðinni Hvemig bók til 3. nóvember 2011. Á diskinum er ennfremur Sönn frásaga - þrjú brot úr leikriti eftir Ásdísi Thorddsen, leikþáttur byggður á samnefndu riti Jóns lærða um hvalveiðar Baska á Ströndum. Á heiidina litið er bókin mjög vönduð og greinamar ljölbreyttar þar sem ýmsir sérfræðingar fjalla um Jón lærða eða efni tengt honum út frá sínu sviði. Helst má finna bókinni það til lasts að sumar greinar hennar era heldur fræðilegar og þurrar aflestrar. Auk þess er nokkuð um endurtekningar án þess að það hafi angrað þá sem þetta skrifar. Hinsvegar em margar greinanna skrifaðar á mjög lipru máli án þess að glata fræðagildi sínu og ættu því að geta höfðað bæði til fræðimanna og hins venjulega lesanda. Annað sem mér persónulega fannst aðeins ábótavant við bókina var „kvenlegt sjónarhorn". Af 16 greinarhöfundum em aðeins 4 konur. Hugsanlega höfðar Jón lærði ekki til kvenna sem er vissulega miður, ekki síst þar sem konur eru fjölmennar innan hans helsta fræðasviðs, þjóðfræðinnar. Eins hefði ég gjarnan viljað vita meira um Sigríði konu Jóns sem fylgdi honum í blíðu og stríðu. Þar er þó eflaust við karllægni sögunnar að sakast enda eru konur þessa tíma nánast ósýnilegar í sögunni. Lokaorð: Vandað verk eins og annað sem frá Hjörleifí kemur. Glæsileg bók um merkilegan mann. Mæli hiklaust með henni. Hulda Sigurdís Þráinsdóttir. 95
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164

x

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Múlaþing: byggðasögurit Austurlands
https://timarit.is/publication/1153

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.