Fréttablaðið - 18.12.2021, Síða 36

Ég segi
mömmu
hans að
gefa mér
gardín-
urnar og
úr þeim
saumaði ég
sjö kjóla.
Svo komst ég að því
seinna að yngri dóttur
mína langaði svo að
eiga mömmu sem væri
feit með svuntu en ég
var svo mjó og gekk í
buxum.
Unnur Jóhannesdóttir fædd-
ist í Reykjavík árið 1929. Hún
finnur enn ilminn af jólaepl-
unum síðan hún var fimm ára
og fékk helst bækur í jólagjöf.
Unnur lærði myndlist eftir að
hún varð áttræð og tók bílpróf
á sextugsaldri.
Áður fyrr var eiginlega
ekkert til nema kinda-
kjöt og það var líka
borðað á jólunum,“
segir Unnur Jóhannes-
dóttir, listakona og húsmóðir, spurð
að því hvernig jólin hafi verið þegar
hún var lítil.
Unnur er fædd í Reykjavík árið
1929 sem gerir hana 92 ára gamla.
„Á jólunum var borðað læri og
hangikjöt og svo var sveskjugrautur
í eftirrétt. Ég man vel eftir því þegar
ég var svona sex ára og pabbi keypti
trékassa fullan af sveskjum fyrir
jólin,“ segir Unnur.
„Ég man líka vel eftir eplum í
stórum tunnum þegar ég var enn
yngri, ekki nema kannski fimm ára,
ég finn enn þá lyktina af þeim.“
Unnur á tvær yngri systur og
minnist jólanna heima hjá sér með
mömmu sinni, pabba sínum og
systrunum. „Svo man ég eftir því að
farið var að bjóða í jólaboð. Mamma
mín átti tvær systur og þær skiptust
á að bjóða í boð á jóladag eða á
annan í jólum,“ segir Unnur.
„Þá var búið að baka svamptertur,
rjómatertur og allt milli himins og
jarðar. Svo voru náttúrulega alltaf
bakaðar smákökur eins og í dag,“
bætir Unnur við og minnist þess að
þegar hún var barn hafi ekki verið í
boði að borða smákökurnar fyrr en
á sjálfum jólunum.
„Ég hef alltaf leyft mínum börn-
um að borða kökurnar í desember,“
segir Unnur sem alla tíð hefur bakað
fjöldann allan af smákökusortum
fyrir jólin. „Eiginlega bara alveg
þangað til núna.“
Lærði myndlist áttræð
Spurð að því hvort hún eigi sér
minningar um jólagjafirnar frá
því hún var lítil segist Unnur ekki
mikið muna eftir því hvað var í
pökkunum. „Auðvitað fengum við
einhverjar jólagjafir, ég held að það
hafi helst verið bækur,“ segir Unnur
sem hefur alla tíð notið þess bæði að
lesa og leysa krossgátur.
„Landlæknir sagði einhvern tím-
ann að gamla fólkið ætti að vera í
krossgátum, það væri gott fyrir heil-
ann. Ég var löngu byrjuð á því áður
en ég varð gömul og ætli það hafi
ekki haft einhver áhrif,“ segir Unnur.
„Ég man mjög vel eftir því að
mamma gaf okkur alltaf sumargjöf.
Þegar ég var fimm ára fékk ég æðis-
lega strigaskó.“
Unnur man vel eftir því að hafa
gengið Grettisgötuna árið 1934 í
fínu strigaskónum þegar skórnir
slitnuðu. „Þetta var svona band yfir
ristina og tala. En ég fór bara inn til
skósmiðsins á Grettisgötunni og
bað hann að laga þá fyrir mig og það
gerði hann, festi töluna fyrir mig,“
segir hún og skellihlær.
Unnur giftist Vali Jóhannessyni
prentara þegar hún var rúmlega
tvítug og saman eignuðust þau
fjögur börn. Unnur vann að mestu
heima, sinnti börnum og búi, en
seinna hóf hún störf við ræstingar í
Háskóla Íslands þaðan sem hún ber
samstarfsfólki sínu afar vel söguna.
Unnur hefur alla tíð haft mikinn
áhuga á ýmiss konar handverki.
Hún prjónar mikið og nýtur þess
að mála. Heimili hennar er skreytt
fallegum málverkum sem hún hefur
málað. „Mér hefur alltaf þótt gaman
að mála og ég fór í myndlistarskóla
með Trausta syni mínum þegar ég
var rúmlega áttræð.“
Myndlist var ekki það eina sem
Unnur lærði eftir að hún varð full-
orðin en hún tók bílpróf þegar hún
var á sextugsaldri. „Við áttum aldr-
ei bíl. Hvorki við fjölskyldan né
mamma mín og pabbi svo ég labb-
aði bara allt sem ég þurfti að fara
alla tíð,“ segir Unnur sem þakkar
göngunum háan aldur sinn líkt og
krossgátunum.
Finnur enn eplailminn
Unni hefur
alla tíð fund-
ist gaman að
mála og fór í
myndlistarskóla
með Trausta
syni sínum
þegar hún var
komin yfir átt-
rætt. Myndina
sem hangir á
veggnum á bak
við Unni málaði
hún sjálf.
Fréttablaðið/
Eyþór
Birna Dröfn
Jónasdóttir
birnadrofn
@frettabladid.is
„Svo tók ég bílprófið þegar ég var
fimmtíu og eitthvað ára og ég sagði
engum frá því að ég væri að gera það.
Ekki einu sinni börnunum mínum,“
segir Unnur. „Ég ákvað bara að prófa
hvort ég gæti það og var ekkert að
segja frá því, svo bara þagði ég alveg
þangað til ég var búin.“
Margt breyst með árunum
Unnur segir að þegar hún var
lítil hafi allt í kringum jólin verið
rólegra en það sé nú. Mesta breyt-
ingu segist hún sjá í mat og gjöfum
til barnanna. „Mér finnst börn vera
að fá allt of mikið,“ segir hún.
„Ég held að þetta geri þeim ekk-
ert gott. Það er eins og krakkar í dag
fæðist eldri, þau eru svo þroskuð
fljótt og það er gaman að þeim en
ég held að þau fái of mikið,“ segir
Unnur sem á fjögur börn, þrettán
barnabörn og bráðum 23 barna-
barnabörn.
„Ég gef þeim öllum jólagjafir,
nema barnabörnunum sem eru
búin að eignast börn sjálf, þá gef
ég barnabarnabörnunum. Ég safna
alls konar litlum dollum allt árið og
mála þær og set pening ofan í. Ég er
alveg hætt að kaupa eitthvað handa
þeim því þau eiga allt og vantar ekk-
ert.“
Eftir að Unnur fór að búa og
eignaðist börn prjónaði hún mikið á
krakkana og saumaði, til dæmis alla
jólakjóla á dætur sínar tvær. „Svo
skal ég nú segja þér eina skemmti-
lega sögu,“ segir Unnur.
„Einu sinni keypti sonarsonur
minn sér íbúð og í henni voru
f lauels gardínur sem hann ætlaði
ekki að nota. Ég segi mömmu hans
að gefa mér gardínurnar og úr þeim
saumaði ég sjö kjóla,“ segir hún.
„Svo fór Júlía, dótturdóttir mín,
á jólaball og kennarinn segir henni
hvað hún sé í voðalega fallegum
kjól. Þá segir hún: Amma saumaði
hann upp úr gardínum. Mér finnst
þetta svo frábært og fyndið,“ segir
Unnir hlæjandi.
Gott að vera í gallabuxum
Þrátt fyrir að hafa saumað fjölmarga
kjóla í gegnum tíðina segist Unnur
sjálf aldrei hafa verið aðdáandi þess
að ganga í kjólum. „Þegar ég var með
krakkana litla þá voru allar konur í
sokkabuxum og kjól eða pilsi en ég
var í gallabuxum,“ segir hún.
„Það var ekki vanalegt og þótti
ekki fínt en mér fannst það þægi-
legt. Svo komst ég að því seinna
að yngri dóttur mína langaði svo
að eiga mömmu sem væri feit með
svuntu en ég var svo mjó og gekk
í buxum, þau skömmuðust sín
of boðslega fyrir klæðaburðinn,
krakkarnir,“ segir Unnur og skellir
upp úr.
Aðspurð að því hvað hafi breyst
þegar kemur að mat á jólunum
segir Unnur það vera úrvalið. „Ég
man til dæmis eftir því þegar ég
eldaði svínakótelettur í fyrsta sinn,
þá vissi ég ekkert hvernig ég ætti að
gera það,“ segir Unnur.
„Ég sendi þá manninn minn niður
í Naust og lét hann spyrja hvernig
ætti að elda svona mat og hann fór
og ég fékk uppskriftina, það reddaði
mér og síðan hafa svínakótelettur
verið í ofboðslega miklu uppáhaldi
hjá krökkunum mínum,“ segir hún.
„Ég man líka eftir því þegar hús-
mæður fóru að elda hænur, áður en
kjúklingarnir komu, en þær gáfust
fljótt upp því þær voru svo seigar.“
Unnur hefur alltaf verið mikið
jólabarn og þar til fyrir tveimur
árum tók hún á móti öllum sínum
af komendum á jóladag í aspars-
súpu, hangikjöt og frómas. Hún býr
enn á heimili sínu í Vesturbænum
og er afskaplega hress þrátt fyrir
háan aldur. n
36 Helgin 18. desember 2021 LAUGARDAGURFréttablaðið