Morgunblaðið - 11.11.2021, Blaðsíða 70

70 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. NÓVEMBER 2021
VIÐTAL
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Hefur eitthvað gerst síðustu átján
mánuði? Ég mun halda tónleika hér
í Hörpu eins og til stóð, og það er
stutt í þá!“ segir tónlistarmaðurinn
Damon Albarn brosandi þar sem við
sitjum í stofu hans í útjaðri Reykja-
víkur með tignarlegt útsýni yfir
Faxaflóann og Esjuna. Hann er að
vísa til þess að síðast þegar við hitt-
umst heima hjá honum í janúar 2020
var fjölmenn hljómsveit þar með
honum í stofunni, strengjaleikarar
og blásarar, að æfa upp nýtt tón-
verk, The Nearer the Fountain,
More Pure the Stream Flows, sem
til stóð að flytja á tónleikaferðalagi
og hljóðrita – lokatónleikarnir áttu
að vera á Listahátíð 2020 í Hörpu.
Þessi heimsþekkti tónlistarmaður
útskýrði fyrir mér í samtalinu að
tónverkið væri innblásið af kynnum
hans af Íslandi og búsetu hér síð-
ustu þrjá áratugi en stóran hluta
þess tíma hefur hann átt hér annað
heimili og útsýnið frá því til hafs var
einn helsti innblástur verksins.
En svo skall á heimsfaraldur, tón-
leikaferð Damons var frestað og í
einangrun breyttist verkið og varð
að 11 laga plötu. Heiti margra lag-
anna og textar vísa til upprunans og
stemningarinnar þarna í stofunni í
Staðahverfi Reykjavíkur. Eitt heitir
einfaldlega „Esja“ en önnur til að
mynda „Royal Morning Blue“ og
„Darkness to Light“. Platan nýja
kemur út á morgun, 12. nóvember.
Heitið er það sama og á upphaflegu
tónverki en heiti þess er sótt í ljóðið
Love and Memory eftir John Clare.
En það er ekki bara tónverkið sem
hefur breyst síðan við hittumst síð-
ast í stofunni því nú hefur Damon
fengið íslenskan ríkisborgararétt og
er kominn með íslenskt vegabréf –
má því nú kalla hann bresk-
íslenskan listamann.
Ég þurfti að tjá mig
„Að vissu leyti hefur ekkert
breyst, ég fer aftur af stað með
sömu tónlistarmönnunum og verð
með þeim á ferðinni hér á næsta
ári,“ segir Damon um væntanlega
tónleikaferð með nýju tónlistina.
Hann heldur tólf tónleika í tíu
þekktum tónlistarhöllum í Evrópu í
ferbrúar og mars og þeir síðustu
verða í Eldborgarsal Hörpu 11.
mars.
„Það sem hefur breyst í tónlist-
inni er að í landslagi hennar verða
nú fullmótuð lög í stað langrar
hljómkviðu. Markmiðið er það sama
og áður en við vorum búin að semja
svo mikið efni að vinna úr, sem ég
svo gerði, annars má alveg segja að
ekkert hafi gerst í millitíðinni!“
Damon hlær og hristir höfuðið, því
vissulega skall heill heimsfaraldur á
okkur.
„Metnaðurinn og markmiðið með
þessari tónlist er sá sami og áður,“
bætir hann svo við. „Ég þurfti bara
að halda áfram og móta þetta úrval
laga úr efniviðnum, ég þurfti að tjá
mig! Og þetta er útkoman.“
Samstarf við Einar Örn
Lögin á nýju plötunni eru gríp-
andi og stemningsrík og þau sem
hafa komið út á smáskífum á undan-
förnum mánuðum hafa vakið athygli
og lof í alþjóðlegum tónlistar-
miðlum. Þá er Damon aftur farinn
að koma fram á tónleikum eftir
einangrunartíma faraldursins og til
að mynda lofuðu breskir miðlar
mjög tónleika sem hann hélt í hinu
fræga breska leikhúsi The Globe í
vikunni áður en við hittumst. Þar fór
hann um víðan völl í lagavalinu, seg-
ist hafa blandað nokkrum nýju lag-
anna inn í gamla lagasafnið sitt.
„Í tónleikaferðinni sem ég lýk hér
í Hörpu í mars verður áherslan hins
vegar mun meira á það sem varð til í
sköpunarferlinu með hljómsveitinni
hér í stofunni hjá mér,“ segir hann.
En vísar þessi nýja plata til ein-
hvers framhalds eða sér Damon
hana sem einstakt verk á ferlinum?
„Það er engin leið að segja til um
það. Ég hugsa aldrei um verkin mín
sem hluta af seríu,“ svarar hann.
Bætir svo við að samtímis útgáfu
plötunnar komi út í deluxe-pakka
útgáfunnar um tuttugu mínútna
langt verk sem þeir Einar Örn
Benediktsson vinur hans og Kaktus
sonur Einars hafi skapað í samein-
ingu. Það nefnist „Huldufólk“ –
„The Wheather People“.
„Og þar er Einar Örn svo sannar-
lega í sínu besta seiðkarls-formi!
Það verk er að stórum hluta á ís-
lensku og í því notum við hluta af
efninu sem varð til hér í stofunni.
Ég á von á því að við munum líka
flytja það á tónleikunum í Hörpu,
sem ég hlakka mikið til. Þar get ég
þakkað formlega fyrir mig, fyrir að
fá að vera einn íbúa þessarar
dásamlegu eyju.“
Blæs lífi í stöku lík
Á tónlistarferli sem spannar nú á
fjórða áratug hefur Damon Albarn
komið mjög víða við. Hann sló fyrst í
gegn sem söngvari Blur og hefur
síðan starfrækt hljómsveitirnar
Gorillaz og The Good, The Bad &
The Queen. Þá hefur hann átt í
allrahanda samstarfi við aðra lista-
menn. Nú þegar fram undan er tón-
leikaferð tengd nýju plötunni, verð-
ur það eina verkefnið sem hann
sinnir á þeim tíma?
„Mmmm …“ segir hann hugsi og
hristir svo höfuðið rólega, sem þýðir
líklega neitun. „Þetta verk er tilbúið
og ég sit ekki bara með hendur í
skauti þangað til ég hitti hljómsveit-
ina í byrjun næsta árs, og við förum
að æfa. Nei, ég hef margt annað að
gera þangað til!“ segir hann og
brosir. „En nú er ég að kynna plöt-
una og finnst það skemmtilegt, enda
er ég stoltur af henni.“ Og vissulega
má sjá að Damon gefur sig allan í
kynninguna á verkinu; þegar ég
kom að hitta hann voru fyrir í stof-
unni blaðamaður og ljósmyndari á
vegum The Sunday Times og tóku
meðal annars myndband af honum
leika þar á píanóið andspænis Esj-
unni.
„Já, tónlistarsköpunin heldur allt-
af áfram,“ segir hann. „Ég á til
dæmis í samstarfi um annað verk-
efni með hljómsveit í Amsterdam,
Gorillaz-hljómsveitin heldur sífellt
áfram … En það er öðruvísi því ég
hef unnið með svo mörgum í því
hljómsveitarverkefni gegnum árin.
Hljómsveitin er í raun bara ég og
svo koma inn samstarfsmenn, ólíkar
raddir; Gorillaz er allt öðruvísi
skepna en aðrar sem ég hef komið
að.
Ég hef alltaf farið þangað sem
verkefnin og sköpunarkrafturinn
leiða mig. Ég er bara tónlistar-
maður og hlýði því kalli! Mörgum
hugmyndum sem berast og óskum
um þáttöku eða eitthvað nýtt svara
ég játandi en á öðru hef ég ekki
áhuga, eins og því að vekja líkin mín
til lífins.“ Hann glottir og ég geri
ráð fyrir því að hann eigi við Blur,
hljómsveitina sem hann sló heldur
betur í gegn með.
„Það kemur þó fyrir að ég blæs
lífi í stöku lík, en eitt það besta við
þetta starf er að maður er alltaf að
læra í nýju samstarfi, það felast allt-
af nýjar áskoranir í því að leika með
öðru fólki. Að spila bara einn finnst
mér of auðvelt og það er gaman að
spila ekki alltaf með þeim sömu.“
Ótrúlega falleg gjöf
Damon sagði í byrjun samtalsins
að ekki hefði margt breyst hjá sér
síðan við hittumst rétt fyrir farald-
urinn. En í millitíðinni er hann samt
orðinn íslenskur ríkisborgari.
„Það er satt – það var ánægjulegt
og óvænt! Ótrúlega falleg gjöf.
Nú er ég kominn með íslenskt
vegabréf og það var mjög gleðilegt
að koma að þessu sinni til Íslands á
íslensku vegabréfi. En írónían var
samt sú að það tók mig lengri tíma
að komast gegnum flugstöðina en ef
ég hefði notað breska vegabréfið því
ég varð að fara í auka Covid-prufu.“
Hann hlær og bætir við: „En svona
getur fáránleiki birst í skrifræði og
aðskilnaði þjóða.“
Þegar hann heldur í tónleikaferð-
ina í febrúar, verður það sem Breti
eða Íslendingur?
„Ég mun prófa að nota íslenska
vegabréfið. Og ég hlakka til að
fljúga aftur til Bretlands sem Ís-
lendingur, og sjá hvort mér verður
hleypt inn í landið!“
Damon segist ekki vita vel hvað
breytist við að hafa tvöfalt ríkisfang.
„En eitt mjög praktískt atriði er þó
að ég þarf ekki lengur að fá vinnu-
áritun upp á atvinnuleyfi til að geta
komið fram á meginlandi Evrópu
eins og ég þyrfti annars að gera sem
Breti eftir Brexit. Það var alls ekki
ástæðan fyrir því að ég sótti um að
fá íslenskt vegabréf en ástandið
hvað þessi samskipti Breta og Evr-
ópu varðar í dag er hryllingur. Og
svo hafa bresk stjórnvöld í dag ná-
kvæmlega enga samkennd með list-
um. Sem er skrýtið því menningin
hefur alltaf verið ein af undirstöðum
bresks efnahagslífs og sjálfsmyndar
þjóðarinnar.“
Að lokum berst tal okkar aftur að
einangrun veirufaraldursins. Og ég
spyr hvar hann hafi haldið sig.
„Ég hef mestmegnis verið við haf-
ið, í Devon. Það er alls ekki eins og
hér en þar eru klettar við ströndina
og ég er þar líka í nánum tengslum
við náttúruna. Ég nýt þess mjög að
búa við sjóinn.“ Hann þagnar og
horfir yfir víðan Faxaflóann sem
breiðir úr sér fyrir framan okkur.
Segir svo: „Hafið er orðið mér
nauðsynlegt – og hér er það!“
Bara tónlistarmaður og hlýði því kalli
- Ný plata Damons Albarns kemur út á morgun - Tónlistin var mikið til samin á heimili hans í
Reykjavík, undir áhrifum frá náttúrunni hér og útsýni til Esjunnar og hafs - Íslenskur ríkisborgari
Ný sólóplata bresk-íslenska tónlistarmannsins
Damons Albarns, „The Nearer The Fountain,
More Pure The Stream Flows“, kemur á markað
á morgun, 12. nóvember. Damon hóf vinnuna við
hana fyrir rúmlega tveimur árum og var þá um
heildstætt tónverk að ræða sem hann hugðist
flytja með strengjasveit og hljómsveit á tón-
leikum, og áttu þeir síðustu að vera í Hörpu.
Verkið er byggt á upplifunum Damons af Íslandi
og íslenskri náttúru, bæði tónlist og textar, en hann hefur lengi átt heim-
ili hér á landi og fékk fyrir skömmu íslenskan ríkisborgararétt. Heiti plöt-
unnar er sótt í ljóðið „Love and Memory“ eftir John Clare.
Þegar heimurinn hrökk í lás vegna kórónuveirufaraldursins hélt Damon
áfram að vinna í tónlistinni. Hún þróaðist út í 11 laga svítu þar sem hann
segist halda áfram að kanna hugmyndir um viðkvæmni, missi og endur-
fæðingu. Damon Albarn mun ásamt stórri hljómsveit flytja lögin af nýju
plötunni á tónleikum í Eldborgarsal Hörpu 11. mars næstkomandi en um-
gjörð tónleikanna byggist á sérhönnuðu sjónlistaverki þar sem sam-
starfsmaður Damons til langs tíma, Einar Örn Benediktsson, leggur hönd
á plóg. Einar og Kaktus sonur hans hafa einnig unnið að tónverki með
Damon sem gefið verður út í dag og fylgir með nýju plötunni.
Íslandsupplifanir á nýrri plötu
DAMON ALBARN HELDUR TÓNLEIKA Í HÖRPU 11. MARS
Morgunblaðið/Einar Falur
Nýr Íslendingur „Ég nýt þess mjög að búa við sjóinn,“ segir Damon Albarn sem er hér við heimilið í Reykjavík, með Esjuna sem hann syngur um í baksýn.