Ljósmæðrablaðið - 01.07.2021, Blaðsíða 43

43LJÓSMÆÐRABLAÐIÐ - JÚLÍ 2021
Við Ási, eða Ásvaldur Kristjánsson, kvikmyndatökumaður spítalans
fórum bara markvisst að reyna að skrásetja starfið. Vegna þess að við
vissum að það væri náttúrulega sögulega mikilvægt, við vissum að það
væri mikilvægt af öllum þessum ástæðum sem ég nefndi áðan, að eiga
þetta til.
Akkúrat þessi mynd, eða þessi sería, er af kvöldvakt á covid-deildunum
í Fossvogi sem eru A6 og A7, minnir mig að hafi verið. Í rauninni er ég
bara að fylgjast með starfinu sem þarna á sér stað og maður áttar sig á
því að þetta er geysilega erfitt starf sem þetta fólk er að vinna - þessar
konur. Þetta eru mikið til konur sem eru að vinna í umönnunarstörf-
unum sjálfum, flestir sjúkraliðarnir og hjúkrunarfræðingarnir eru konur.
Auðvitað voru læknar þarna líka en ekki svo mikið á kvöldvaktinni. Þær
náttúrulega eru að vinna með þessar óþægilegu grímur, í þessum óþægi-
legu búningum, við þessar hættulegu aðstæður.
Þetta er mjög aðdáunarvert starf og mjög athyglisvert að fá að fylgjast
með því, bæði hvernig þær héldu og halda vel utan um hvor aðra, sem
sagt faglega og líka persónulega; svona að þétta hópinn. Ég skynjaði að
það væri góður andi á milli þeirra en mjög faglegt andrúmsloft og ég
reikna með að í hita leiksins geti fólk ekkert verið að hugsa endilega um
alvarleika allra hluta. En svo kemur kannski stund þar sem bráir aðeins
af þér.
Ég horfi oft eftir því hvernig fólk hegðar sér; ég er alltaf að horfa á
fólk, reyna að átta mig á því hvernig það hugsar, hvað það er að fara að
gera, hvernig það hreyfir sig og alla þessa hluti. Og þegar ég tók þessa
mynd, sá ég að það var eins og hún dytti aðeins út, hún varð svona fjar-
ræn og mér fannst svona kannski eins og hún væri í reflecting. Hvað segir
maður á íslensku? Hún var svona eins og að fá einhverja smá speglun
á það sem var búið að gerast. Þarna var náttúrulega fárveikt fólk. Fólk
sem vissi ekki hvort það mundi lifa eða deyja og allt það. Þetta var mjög
snemma í faraldrinum og auðvitað hefur þetta áhrif á alla sem koma
nálægt þessu, eins og þið ljósmæður þekkið í ykkar starfi. Þær fóru inn
í hópum, voru inni í ákveðinn tíma í búningunum og komu síðan út og
hvíldu sig aðeins og næsta holl fór inn. Þær gátu náttúrulega ekki verið
í búningunum í átta klukkustundir samfellt, það er ekki hægt. Þannig að
þessi mynd, verður bara til þarna, ég sé allt í einu, hún verður svona
fjarræn og ég negli….smelli af.
En covid-myndatökurnar, þær voru svolítið sérstakar að því leitinu til
að þú þurftir sjálfur að vera í búning og að setja myndavélina í plast-
poka og vera með öryggisgleraugu og grímu. Þegar þú ert kominn með
allt þetta þá ertu hættur að sjá í gegnum myndavélina, þú ert kominn
með ákveðna fjarlægð frá myndavélinni. Svo er plast yfir myndavélina
og þú sérð ekkert í gegnum myndavélina, þú þarft bara að giska á það
sem þú ert að gera. Þú þarft þá að þekkja myndavélina sem þú ert að
vinna með mjög vel. Þetta var svolítið skrautlegt og ég vissi aldrei fyrr en
eftir á hvort það hefði eitthvað komið út úr þessari myndatöku. Þetta var
svolítið eins og gamli filmutíminn, þegar verið var að taka og svo varð
að framkalla, sjá hvort þetta væri nú í fókus og svona, hvort þetta væri
rétt lýst. En það var allt í lagi, ég er gamall refur og þetta var bara svona
upprifjun á gömlum tíma.
ERFIÐ VERKEFNI Á KVENNASVIÐI
Eitt af verkefnum Þorkels er þjónusta við fæðingarvaktina og
meðgöngu- og sængurlegudeild. Þangað kemur hann m.a. til að taka
myndir fyrir foreldra af börnum sem fæðast andvana. Þorkell hefur
verið mjög liðlegur í þeirri þjónustu og kemur hann hiklaust inn á
frídögum til að taka myndir, sem standa svo foreldrum til boða að
eiga. Ég spurði Þorkel hvað hann hefði að leiðarljósi við þær mynda-
tökur.
Já, það eru náttúrulega myndatökur sem eru í eðli sínu afskaplega
dapurlegar og það eru andvana fædd börn, eða börn sem deyja þarna
mjög snemma, fyrstu dagana, meðan þau eru hjá ykkur. Ég hef litið
þannig á að þær myndir, þær myndatökur, þjóni tvenns konar tilgangi.
Annars vegar til þess að foreldrarnir eigi minningu um barnið sem þeir
voru að missa. Hins vegar hef ég það að leiðarljósi að myndirnar sem
ég er að taka séu þess eðlis að þær veki tilfinningaleg hrif og ég reyni
að lýsa þær þannig og taka þær þannig að þær eigi að hleypa út tilf-
inningum. Ég vil helst að foreldrar sem sjái þessar myndir geti farið að
gráta og ég held að það sé, ég veit það ekki, en ég held að það sé gott
fyrir þig í þessum aðstæðum að ná að hleypa sorginni út. Mín hugsun er
að myndirnar, vonandi, geti eitthvað hjálpað til, í þessu hörmulega ferli
sem verður þegar fólk missir börnin sín svona.
Við sitjum um stund í þögninni. Þarna er greinilega réttur maður á
réttum stað. Við endum þetta með orðum Þorkels:
Ég er bara mjög ánægður í starfi og bara þakklátur fyrir að koma að
gagni, ég held að það sé mesta gæfa hvers manns að hafa tilfinningu
fyrir því að það sé eitthvað gagn í því eða að einhverjum nýtist það að
einhverju leiti.
Ljósmyndaseria ársins 2020
Ljósmynd ársins 2020