Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.2011, Blaðsíða 4

Það var langt liðið á desember og
dagur að kvöldi kominn. Norðaust-
an köld golan nísti hafnarrotturnar.
Skammdegismyrkrið var algert. Hann
spáði vaxandi norðaustan átt en ekki
mjög slæmu, allhvössu en ekki meira.
Línubátarnir voru teknir að rykkja í
tjóðurböndin og reyk lagði frá nýgang-
settum vélum. Brátt skyldi haldið í
róður, stutt jólafrí var í augsýn, og fáir
að sýta það þótt fríið lengdist eitthvað
vegna brælu.
Svartur til hafsins
Á útstíminu fór hann niður í vélarúm,
rétt til að athuga hvort ekki væri allt í
lagi. Taktföst slögin hljómuðu frá þýsku
átta strokka díselvélinni, hitastig var
eðlilegt, olían streymdi upp á dagtanka
og engan sjó að sjá í vélarúmi. Fyrsti vél-
stjóri átti koju á útstími, það var kominn
tími til þess að hann færi að leggja sig.
Það var kallað ræs. Báturinn var
greinilega kominn á djúpmið, hann
ruggaði hægt og letilega á langri  úthafs-
öldunni. Reyndar vaggaði báturinn óeðli-
lega hægt, fannst honum, þegar var ein-
hver sjór var eins og hann ætlaði aldrei
að stoppa á hliðarveltunni.
Nú var línan byrjuð að renna eftir
línurennunni, krókarnir þutu út og
hurfu í sjóinn klæddir girnilegur síldar-
bitum handa þorskinum. Starf vélstjór-
ans var að hnýta á baujur og belgi og
koma þeim út á réttum tíma. Aftur var
smákría framundan áður en línan skyldi
dregin.
Kallinn vakti hann, þá var örugglega
búið að draga eitt tengsli eða  þrjá bala.
Þetta voru fríðindi fyrsta vélstjórans en á
móti kom heilmikið stúss og eftirlit með
vélbúnaðinum.
Nú hallaði að hádegi og línudrætti að
ljúka enda snemma byrjað. Stýrimaður-
inn leysti hann af við gogginn. Nú átti
hann að undirbúa vélarúmið fyrir land-
stímið. Því lauk eins og öllum öðrum
verkum um borð. Þá var að taka við af
skipstjóranum, eins og var vani um borð,
á meðan síðustu síðustu línuspottarnir
komu inn. Hann horfði í kringum sig.
Svakalega hafði úthafsbáran stækkað
síðasta klukkutímann. Báturinn stakk sér
í ölduna og ekki laust við að gæfi inn á
kallana sem voru að ganga frá.
Nú var sett á fulla ferð, landstím var
hafið. Sérðu,  sagði stýrimaðurinn, fjandi
er hann svartur til hafsins. Vélstjóranum
leist ekki á þessar veðurhorfur. Hann fór
að hugsa um lofræstitúðurnar sem voru
niður í vélarúmið, önnur var beint yfir
rafmagnstöflunni. 
Hann fór með sjóstakkinn niður og
batt hann við túðuna og lagði síðan
stakkinn niður með rafmagnstöflunni.
Svo tók hann aftur við stýrinu. Það var á
hans könnu að standa vaktina þegar
landstímið hófst en stýrimaðurinn fékk
sína kríu.
Niður, niður
En nú var allt breytt. Skollinn á stormur,
já ofsaveður. Vindurinn klippti ofan af
öldutoppunum, sjór var alstaðar í loftinu
hvert sem litið var, skyggni nánast
ekkert. Þeir voru staddir í undarlegri
veröld sem hafði ekki sést áður. Vélstjór-
inn hafði slegið af. Hálf ferð, meira var
ekki hægt að bjóða bátnum. Bæði stýri-
maðurinn og skipstjórinn voru komnir í
stýrishús. Skyndilega kom mikið högg
aftan við bátinn, stýrishúsið nötraði, alda
hafði brotnað. Línurennan lagðist saman
þessi trausta og mikla völundarsmíð.
Áfram var mjakast með gætni. Enginn
siglingaljós, sagði kallinn. Gott að geta
gert eitthvað, hugsaði vélstjórinn og fór
að töflunni sem hýsti öryggin. Hann
skrúfaði þau úr, var með ný í vasanum.
Allt í einu var eins og risahönd lemdi á
síðu bátsins, ýtti honum yfir og niður,
niður.
Hann hélt dauðahaldi um öryggin og
studdi sig við vegginn, nú varð veggur-
inn að gólfi sem hallaði frá honum.
Hann leit fram eftir stýrishúsinu glugg-
arnir höfðu raðað sér lóðrétt, meirihluti
glugganna voru umluktir sjó. Hvað er að
gerast, hugsaði hann, nei, það getur ekki
verið, erum við að fara niður? Hann
skrúfaði öryggin á sinn stað.
Allt í einu var eins og afl risahandar-
innar rénaði, báturinn lyftist upp. Loks-
ins, loksins. Jæja, væri ekki ráð að keyra
hann upp, sagði stýrimaðurinn.
Vélin tók við sér, báturinn hristist af
átökum milli vélar og náttúruafla, og
komst loks á skrið. Línubalar og annað
hafði flotið upp og færst úr stað. Reynt
var að laga til og ganga betur frá, einnig
skorið á línur sem héngu útbyrðis.
Vélstjórinn fór niður í vélarúm.
Ekkert hafði aflagast, sú þýska malaði
enn af þýskri nákvæmni en sjór bunaði í
gegnum sjóstakkinn en til allrar ham-
ingju var rafmagnstaflan þurr. Hann
fylltist öryggistilfinningu. Ekkert var að,
allt var í lagi, ekkert getur komið fyrir.
Skiptu yfir á hinn olíutankinn. Skipta
yfir! Af hverju ætti hann að gera það?
Var ekki næg olía á báðum tönkunum,
Guðmundur Einarsson vélstjóri
Risahönd ýtti okkur niður
4 – Sjómannablaðið Víkingur