Fréttablaðið - 03.09.2022, Síða 28

Karl Ágúst segist
vera sáttur við
ferilinn og búinn
að gera nánast
allt sem hann
langaði að gera.
Fréttablaðið/
anton brink
Karl Ágúst Úlfsson kveður
leiksviðið sáttur eftir rúmlega
fjörutíu ára feril með sýning-
unni Fíflið. Hann ætlar að
snúa sér að skriftum af fullum
þunga og kveðst eiga margar
skúffur fullar af handritum.
Karl Ágúst Úlfsson er
l a n d s m ö n n u m ve l
k u nnu r f y r ir hlut-
verk sín í leikritum,
kvikmyndum og sjón-
varpsþáttum á borð við Harry og
Heimi, Spaugstofuna og Nýtt líf.
Hann hefur alla tíð unnið jöfnum
höndum við skriftir og sviðslistir
en hyggst nú kveðja leiksviðið til
að einblína á orðsins list.
„Ég er búinn að starfa við sviðs-
listir og leiklist í rúmlega fjörutíu
ár. Ég fór að velta því fyrir mér fyrir
nokkrum árum hvort ég ætti að
gera eitthvað af þessu tilefni. Svo
dundu nú á okkur einhvers konar
hörmungar í gegnum þennan bless-
aða heimsfaraldur og þá settist ég
niður og fór að hugsa mjög alvar-
lega út í þennan feril sem ég á að
baki og komst eiginlega að þeirri
niðurstöðu að ég væri búinn að gera
nánast allt sem mig langaði að gera.
Mér fannst þá bara ástæða til þess
að kveðja, mjög sáttur,“ segir hann.
Fjölskyldusamstarfið gengur vel
Karl Ágúst samdi verkið Fíflið, sem
verður frumsýnt í Tjarnarbíói í dag,
sem eins konar kveðjubréf sitt til
leiksviðsins. Með Karli í verkinu
leika sonur hans Eyvindur Karls-
son og með leikstjórn fer kona hans
Ágústa Skúladóttir. Karl segir fjöl-
skyldunni ganga einkar vel að vinna
saman en hann hefur áður gert sýn-
ingar með þeim báðum.
„Okkur gengur mjög vel að vinna
saman, þetta er oft bara spurning
um að vera heiðarlegur og hrein-
skilinn. Ég treysti til dæmis Ágústu
mjög vel til að segja mér eins og
henni finnst og vera heiðarleg. Það
er ekkert alltaf auðvelt, en það skilar
sér alltaf á endanum. Þó mann setji
hljóðan af og til þá er niðurstaðan
alltaf sú að ég kemst að því að hún
hefur hárrétt fyrir sér.“
Vildi ekki verða bitur
Karl Ágúst útskrifaðist úr Leiklistar-
skóla Íslands árið 1981 og varð fljót-
lega fastur gestur á fjölum íslenskra
atvinnuleikhúsa. Hann segir það
hafa verið stórfenglegt tækifæri að
fá sem ungur maður að kynnast
mörgum af þeim leikurum sem
hann hafði litið upp til frá unga
aldri.
„Þegar ég var búinn að starfa í
fáein ár í íslensku atvinnuleikhúsi
þá fór ég reyndar að furða mig á því
hvað margt af þessu fólki var biturt
og ósátt við ferilinn sinn og reitt
innan í sér þótt það brosti mikið
út á við. Jafnvel leikarar sem höfðu
átt glæsilegt ævistarf sem ég hefði
ekki haldið að væri nokkur ástæða
önnur til en að vera stoltur af. Þá
fór ég mjög f ljótlega að hugsa: „Ég
ætla ekki að lenda þarna.“ Núna í
Covid-faraldrinum þegar ég fór að
setjast niður og fara yfir það sem
ég hef gert þá var ég um leið mjög
þakklátur fyrir að vera ekki kominn
á þennan stað.“
Lér konungur varð kveikja
Í fyrra fagnaði Karl Ágúst fjörutíu
ára útskriftarafmæli sínu úr Leik-
listarskólanum en í ár fagnar hann
öðrum tímamótum því nú eru 45
ár frá því hann steig fyrst á svið í
íslensku atvinnuleikhúsi í uppsetn-
ingu Þjóðleikhússins á Lé konungi
1977.
„Þar var ég statisti og reyndar
aðeins meira en það vegna þess að
ég var líka tónlistarmaður og öll
tónlist í þeirri sýningu var spunnin
af mér ýmist á trompet eða slagverk.
Þannig að þetta var aðeins stærra
Varð hirðfífl íslenska valdakerfisins
Þorvaldur S.
Helgason
tsh
@frettabladid.is
en hermaður þrjú frá vinstri. Þarna
kynntist ég mörgum af f lottustu
leikurum þess tíma, fólki sem ég
þekkti úr fjarlægð og fannst ofboðs-
lega merkilegt að hitta í návígi,“
segir Karl Ágúst.
Að hans sögn varð þessi reynsla
ákveðin frumkveikja fyrir verkið
Fíf lið því þar uppgötvaði hann
fyrst samband konungsins og hirð-
fíflsins.
„Eitt af því sem gerist þegar ég
byrja að skrifa verkið um fíflið er að
fífl Lés konungs byrjar að læðast inn
í það. Það verður að einhvers konar
rauðum þræði í sýningunni þar sem
Lér og fíf lið eiga orðaskipti. Í ein-
hverri merkingu lokast þessi stóri
hringur á þessum endapunkti.“
Fíflið bæði fyndið og sorglegt
Eins og áður sagði stígur Karl Ágúst
á svið í Fíf linu ásamt syni sínum
Eyvindi og saman endurspegla
feðgarnir hið klassíska samband
konungsins og hirðfíflsins.
„Ég leik fíflið og hann styður mig
mjög dyggilega sem mótleikari, leik-
ur oft hlutverk konungsins, vegna
þess að stór partur af þessari hug-
mynd á bak við verkið er einmitt
samband fíflsins og valdhafans. Ég
held ég leiki ein fimmtán fífl í þessu
verki þannig að ég fer bæði vítt og
breitt um leikbókmenntasöguna
og mannkynssöguna og skoða svo-
lítið hlutverk hirðfíf la í mismun-
andi heimsálfum og á mismunandi
tímum,“ segir hann.
Er þetta kómísk eða tragísk sýn-
ing?
„Það er nú það, fíf lið er bæði
fyndið og svolítið sorglegt á köflum.
Fyrir utan það að vera heimspek-
ingur, samfélagsrýnir og gagnrýn-
andi valdsins, sá sem bendir á það
að kóngurinn er líka hlægilegur,
mannlegur og þarf á því að halda
að það sé hlegið að honum.“
Tengir sjálfur við fíflið
Karl Ágúst viðurkennir fúslega að
hann tengi sjálfur við fífl og hirðfífl
enda hafi það verið helsta ástæða
þess að hann ákvað að setja upp
þessa sýningu en ekki einhverja
aðra.
„Á mínum ferli þá hef ég oft gegnt
þessu hlutverki, verið sá sem gagn-
rýnir stjórnvöld, tíðarandann,
þjóðarkarakterinn og það fólk sem
er mest áberandi í samfélaginu
hverju sinni. Þetta varð svona bæði
meðvituð ákvörðun og ómeðvituð,
ég einhvern veginn lenti í því að
verða, í einhverri merkingu, hirðfífl
íslenska valdakerfisins,“ segir hann.
En þótt fíf linu leyfist vissulega
að gagnrýna valdhafana þá 
28 Helgin 3. september 2022 LAUGARDAGURFréttablaðið