Bændablaðið - 21.07.2022, Blaðsíða 46

46 Bændablaðið | Fimmtudagur 21. júlí 2022
VÉLABÁSINN
Að þessu sinni var jarðýta
af gerðinni Liebherr PR 776
tekin í prufuakstur sem myndi
flokkast sem mjög stór jarðýta.
Sambærilegar jarðýtur hvað
varðar stærð eru Caterpillar
D10T, en báðar þessar ýtur eru
yfir 70 tonn að þyngd.
Þegar tíðindamaður komst á
snoðir um að nýlega hefði verið
flutt inn stærsta jarðýta landsins
þá kom strax sú hugmynd að hún
ætti vel heima í prufuaksturshorni
Bændablaðsins. Ég var búinn að
ímynda mér að um væri að ræða
ferlíki á stærð við einbýlishús en
þegar ég gekk að þessari Liebherr
PR 776 í hlíðum Ingólfsfjalls þá
sá ég að hún er sannarlega stór, en
í stað þess að umfangið sé eins og
einbýlishús þá er hún frekar á stærð
við tveggja herbergja sumarbústað
með svefnlofti.
Sterklegt útlit
Tönnin framan á ýtunni er í
kringum eina og hálfa mannhæð
og er jarðýtan öll mjög sterklega
byggð með þykku stáli hvert sem
litið er.
Það er skemmtileg tilbreyting
að sjá jarðvinnutæki sem er hvítt
og grátt að lit, en gulur hefur
verið ráðandi litur á vinnusvæðum
undanfarna áratugi.
Hvað hönnunina varðar þá myndi
hinn almenni leikmaður ekki átta
sig á því að þetta sé Liebherr frekar
en Komatsu eða Caterpillar án þess
að lesa merkingarnar. Hönnuðir
flestra jarðýta horfa greinilega til
nytsamlegs útlits þar sem aðgengi
til að sinna viðhaldi er óskert.
Það hefur líklegast leitt af sér
að jarðýtur eru mjög einsleitar að
lögun með flatar hliðar og skörp
horn. Ekki það að þetta er hin
stílhreinasta vél.
Gott aðgengi
Liebherr hefur greinilega séð
fyrir því að prílið upp í vélina sé
eins áhyggjulaust og hægt er, en
fótstig eru með grófu yfirborði
og handföng alla leið. Fyrir utan
ökumannshúsið er stór pallur með
háu handriði og því létt að athafna
sig þegar búið er að klöngrast upp
á pallinn. Hægt er að ganga inn í
vélina frá báðum hliðum og opnast
hurðirnar vel út.
Notalegt ökumannshús
Ökumannshús vélarinnar er
viðkunnanlegur staður til að vera
á og rétt svo nógu stórt til að
rúma ýtustjórann. Rýmið er vel
hljóðeinangrað frá umheiminum
þar sem allir gluggar eru með
tvöföldu gleri. Þrátt fyrir að búið
sé að skrúfa upp í tólf strokka
dísilmótornum þá er gnauðið ekki
meira en svo að heyrnarhlífar eru
óþarfar. Greinilegt er að mikið
hefur verið lagt í sætið, en það er
mjúkt með fjöðrun og stillanlegt á
ótal vegu. Þegar hamagangurinn er
hvað mestur veltur ökumaðurinn til
í sætinu og skarkali frá brotnandi
bergi berst inn í húsið. Það er samt
ekki við neinu öðru að búast, enda
er þetta jarðýta.
Útsýnið úr vélinni við vinnu
er að mestu óhindrað og stjórnun
hennar það lipur að það gleymist
fljótt að setið er uppi í ferlíki.
Ókostur er þó að erfitt er að ná
beinni sjónlínu að rippernum sem
gerir notkun hans erfiðari.
Ýtan er útbúin bakkmyndavél
sem horfir yfir ripperinn, en
myndin er óskýr og kemur fram á
smáum skjá þannig að erfitt er að
notfæra sér hana.
Lipur í hreyfingum
Flestum hreyfingum vélarinnar er
stjórnað með tveimur stjórnpinnum
sem eru haganlega staðsettir
fyrir framan armhvílurnar.
Stjórnpinnarnir falla vel í hendi og
getur hver ökumaður stillt afstöðu
þeirra að sínu vaxtarlagi. Með
hægri pinnanum stjórnar maður
hæð og halla tannarinnar og með
þeim vinstri er beltunum stýrt. Að
auki eru hnappar á stjórnpinnunum
þar sem hægt er að velja á milli
hraðaþrepa, flauta o.fl. Hægra
megin við sætið er handfang sem
er tileinkað rippernum.
Handfangið sjálft hreyfist
ekkert, en á því eru takkar sem
stjórna hæð og halla riftannarinnar.
Snúningshraða vélarinnar er
stjórnað með einfaldri skífu.
Vökvastýring gefur sérstöðu
Ólíkt öðrum jarðýtum í þessum
stærðarflokki þá hefur Liebherr
PR 776 þá sérstöðu að ganghraða
beltanna er stjórnað með vökvadælu
og koma gírar þar hvergi nálægt.
Ökumaðurinn skrúfar því vélina
upp í hámarkssnúning og heldur
henni þar á meðan aksturshraðanum
og stefnunni er stjórnað með vinstri
stjórnpinnanum. Á hefðbundnum
jarðýtum þarf að nota fótstig til
þess að slá af vélinni áður en skipt
er á milli fram- og afturgíra. Fyrir
þá sem nota fótstigið af gömlum
vana þá hefur Liebherr útbúið þessa
vél með slíku þó það sé óþarfi.
Skilvirkni vélarinnar við að ýta
jarðvegi er samsvarandi öðrum
vélum í þessum stærðarflokki en
afköstin þegar kemur að notkun
riftannarinnar nokkuð meiri. Þessi
auknu afköst nást þar sem öllu er
stjórnað í gegnum vökvadælur.
Eyðsla vélarinnar er á bilinu 60-70
lítrar á klukkutíma. Olíutankurinn
rúmar 1.100 lítra af dísilolíu og því
er nauðsynlegt að fylla á tankinn á
hverjum degi.
Heildarþyngd vélarinnar er 75
tonn og getur tönnin ýtt á undan
sér 22 rúmmetrum. 24,2 lítra V12
dísilmótorinn skilar hann 768
hestöflum og er hámarkshraðinn
10,5 km/klst. Hámarkslengd
vélarinnar er 10.094 mm, mesta
breiddin er 4.830 mm og er hún
4.350 mm á hæð.
Samantekt
Liebherr PR 776 er verðugur
valkostur fyrir hvern þann
sem vantar afkastamikið tæki í
námuvinnslu. Ökumannshúsið er
friðsæll staður og má ekki búast
við öðru en að gott sé að dvelja þar
á löngum vöktum.
Stjórnun vélarinnar er fyrirhafnar-
laus og eru stjórntækin sett upp
með hámarks þægindi í huga.
Liebherr vinnuvélar hafa orðspor
fyrir gæði og má búast við því að
það sama muni eiga við um þessa
vél. Áhugasamir geta fengið frekari
upplýsingar og verð hjá Rúkó
vinnuvélum. Sérstakar þakkir fá
starfsmenn Ingileifs Jónssonar ehf.
og Fossvéla ehf.
Ástvaldur Lárusson
astvaldur@bondi.is
Vel er gætt að öruggi með handriðum. Sigvaldi Emilsson ýtustjóri.Vinnustaður með útsýni.
Stærsta jarðýta landsins er í eigu Ingileifs Jónssonar ehf. og er hún í Þórustaðanámu í Ingólfsfjalli fyrir Fossvélar ehf. Myndir / ÁL
Nokkuð skert útsýni aftur á riftönnina.
Ökumannshúsið er vel hljóðeinangrað
og sætið vandað.
Ökumannssætið snýr aðeins til hægri til að auðveldara sé
að líta aftur á riftönnina. Tveir stjórnpinnar stýra flestum
hreyfingum.