Fréttablaðið - 07.01.2023, Blaðsíða 10

Sif
Sigmarsdóttir
n Mín skoðun
n Gunnar
Útgáfufélag: Torg ehf. Stjórnarformaður: Helgi Magnússon forStjóri og Útgefandi: Jón Þórisson ritStjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is aðStoðarritStjóri: Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is
fréttaStjóri: Lovísa Arnardóttir lovisa@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út fimm daga í viku og hægt er að nálgast það ókeypis á 120 fjölförnum stöðum á höfuðborgarsvæðinu, á Suðurnesjum, Árborg, Ölfusi, Akranesi, Borgarnesi,
Akureyri og víðar. Að auki er blaðið aðgengilegt í pdf-formi og í appi. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871 fréttaBlaðið Kalkofnsvegur 2, 101
reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is. VefStjóri: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is marKaðurinn: Guðmundur Gunnarsson ggunnars@frettabladid.is HelgarBlað: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is
menning: Þorvaldur S. Helgason tsh@frettabladid.is Íþróttir: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is ljóSmyndir: Anton Brink anton@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Á Íslandi
er pólitíkin
nefnilega
eins og
hugsuður-
inn, sjálf
styttan sem
situr með
krepptan
hnefann
undir
kjálka – og
hugsar,
að því er
virðist, en
gerir ekki
neitt.
Við mætt-
um fleiri
taka okkur
til fyrir-
myndar
konuna á
Akureyri
sem þakk-
aði sam-
borgara
fyrir að
vera henni
sólargeisli í
hversdags-
leikanum.
Sigmundur Ernir
Rúnarsson
ser
@frettabladid.is
Árið 1957 varð franski rithöfundurinn
Albert Camus næstyngsti handhafi Nóbels­
verðlaunanna í bókmenntum, aðeins fjöru­
tíu og fjögurra ára að aldri. Camus fæddist
í Alsír. Faðir hans lést þegar Camus var eins
árs og ólst hann upp við fátækt hjá ólæsri
móður og ofstopafullri ömmu.
Nokkrum dögum eftir að Camus voru
veitt verðlaunin sendi hann gömlum grunn­
skólakennara bréf. „Kæri herra Germain,“
skrifaði Camus. „Mér hefur verið veitt viður­
kenning sem ég hvorki bað um né sóttist
eftir. En fyrsta manneskjan sem kom mér
til hugar við fréttirnar, á eftir móður minni,
varst þú. Án þín, án umhyggjusamrar leið­
sagnar sem þú sýndir ungum og fátækum
dreng, án visku þinnar og fyrirmyndar hefði
þetta aldrei gerst. … Viðleitni þín, vinna og
örlæti lifa enn í hinum unga skóladreng sem
er ennþá, eftir öll þessi ár, þinn einlæglega
þakkláti nemandi.“
Þakklæti komst í fréttirnar undir lok
síðasta árs. Dagný Brynjarsdóttir, landsliðs­
kona í knattspyrnu, vakti athygli á því að
Aron Einar Gunnarsson, fyrirliði karlalands­
liðsins í fótbolta, hefði verið heiðraður með
treyju eftir hundraðasta landsleik sinn. KSÍ
hafði hins vegar ekki séð ástæðu til að þakka
Dagnýju og öðrum landsliðskonum fyrir
störf sín með sams konar treyju við sama
áfanga.
Flestum blöskraði misræmið. Þó voru
uppi raddir sem virtust telja að þakklætið
ætti þvert á móti að koma úr hinni áttinni.
Hvar var þakklætið fyrir að vera valin í liðið?
Hvar var þakklætið fyrir að fá greitt fyrir að
spila? Var þetta ekki vinnan hennar? Þurfti
að þakka henni eitthvað sérstaklega fyrir
hana?
Jöklaferð á hælaskóm
Lítið fór fyrir einni fallegustu frétt jólanna
sem fennti í kaf vegna frétta af veðri. Katrín
Sylvía Brynjarsdóttir er átján ára starfsmað­
ur Bónuss á Akureyri. Stuttu fyrir jól fékk
Katrín óvæntan glaðning frá viðskiptavini
verslunarinnar sem hún afgreiddi reglulega.
Eftir að Katrín Sylvía hafði afgreitt konuna
einu sinni sem oftar rétti hún Katrínu Sylvíu
umslag og hélt svo sína leið. Þegar Katrín
Sylvía opnaði umslagið þar sem hún stóð við
kassann brast hún í grát.
„Í umslaginu var ótrúlega fallegt bréf,“
sagði Katrín Sylvía í samtali við Akureyri.
net. Í því var einnig 10 þúsund króna seðill.
Í bréfinu þakkaði konan Katrínu Sylvíu
fyrir allt sem hún hefði gert á árinu til að
gera heiminn og umhverfið í kringum sig
betra. „Ég skynja að þú hefur gert margt sem
snertir aðra á jákvæðan hátt,“ sagði í bréfinu.
„Mun meira en þú gerir þér grein fyrir.“
Fæstir fá nokkrar þakkir á lífsleiðinni fyrir
störf sín og viðleitni. Þó eru ótalmargir – eins
og grunnskólakennari Camus og viðmóts­
hlýr starfsmaður matvöruverslunar – sem
eiga þær skilið.
Við mættum fleiri taka okkur til fyrir­
myndar konuna á Akureyri sem þakkaði
samborgara fyrir að vera henni sólargeisli í
hversdagsleikanum. Ég hyggst ríða á vaðið
og þakka miskunnsama Samverjanum við
Öldugötu í Vesturbæ Reykjavíkur sem gerði
sér lítið fyrir og mokaði snjóinn úr inn­
keyrslunni minni um jólin. Gjörningurinn
snart fimm manna fjölskyldu, sem hafði
flogið frá London til Íslands til að fagna
jólum, meira en hann gat gert sér í hugar­
lund. Þegar pakkað var fyrir ferðina hafði
hlífðarfatnaður vikið fyrir jólagjöfum. Dag­
leg vegferðin út í bíl var jafnátakamikil og
jöklaferð á hælaskóm. En eftir moksturinn
snarminnkuðu harmakveinin í börnunum
í aftursætinu sem kenndu foreldrum sínum
um blauta sokka og streiturokurnar þögn­
uðu í foreldrunum sem höfðu ítrekað lýst
því yfir að þau skyldu sko aldrei fara aftur í
fjölskylduferðalag. Takk, jólanágranni.
Hverjum vilt þú þakka? n
Takk
Ólíkt hafast þær að, frændþjóðirnar
í norðri, Íslendingar og Norðmenn,
þegar kemur að afstöðunni til auð­
lindanna – og þeirrar meginspurn­
ingar hvort þær séu í þjóðareign.
Á Íslandi hrekst pólitíkin undan svarinu. Það
er orðið henni eðlislægt. Og enda þótt stærstur
hluti þjóðarinnar hafi árum saman kveðið upp
sinn skýra dóm í skoðanakönnunum af öllu
tagi, einmitt þess efnis að sjávarauðlindin eigi
að heita samfélagsins, í verki sem orði, en ekki
fárra fjölskyldna, hafa stjórnmálaflokkarnir
klúðrað útfærslunni af einbeittu áhugaleysi –
og þaðan af verri verkkvíða.
Á Íslandi er pólitíkin nefnilega eins og
hugsuðurinn, sjálf styttan sem situr með
krepptan hnefann undir kjálka – og hugsar, að
því er virðist, en gerir ekki neitt.
Þess vegna hefur málið, undir það síðasta,
verið sett í nefnd svo margra og ólíkra afla að
útkoman getur aldrei orðið annað en óbreytt
ástand. Það er það nýjasta. Ef nýtt skyldi kalla.
Einmitt í boði róttækasta flokksins í ríkis­
stjórn. Ef róttækur á að heita.
Og einmitt svo, hann mun tryggja óbreytt
ástand, það er erindi hans í ríkisstjórn, einmitt,
að gæta hagsmuna Sjálfstæðisflokksins, kær­
asta samstarfsflokksins. En þannig er komið
fyrir Vinstri grænum, sem eru sennilega orðnir
hvorugt í nafni sínu og heiti. Og uppskera eftir
því, eiga eftir einn vinsælan stjórnmálamann,
sem berangrið umlykur, kaldranalegt og frá­
hrindandi.
Norska leiðin er ólík hugsuðinum. Hún
tók gildi núna um áramótin. Altso, komin til
framkvæmda. Og hún hverfist um andlag þess
að hafa útvalinn aðgang að einum mestu auð­
æfum í efnahagslögsögu landsins. En það eru
forréttindi. Svo mikið er víst.
Á nýju ári þurfa laxeldisfyrirtæki í Noregi,
sem ala fisk í sjókvíum í fjörðum landsins, að
greiða gjöld til hins opinbera sem eru langt
umfram hinn hefðbundna tekjuskatt sem
nemur 22 prósentum, rétt eins og hjá öðrum
fyrirtækjum í atvinnurekstri. Þess utan – og
eftir skatta – ber þeim að greiða tuttugu pró­
sent af tekjum sínum til sveitarfélagsins sem
þau heyra til, svo og önnur tuttugu prósent til
ríkisins. Eða samtals fjörutíu prósent af tekjum
sínum. Sextíu prósent mega þau hirða sjálf,
altso af eigin tekjum.
Á Íslandi er ekki einu sinni umræða um hvort
fara eigi þessa leið. Ekki orð. Hvorki í sjó kvía­
eldi né fiskveiðum á hafi úti. Íslenska leiðin er
að gefa þetta. Andlag auðlindarinnar kemur
samfélaginu ekki við. n
Íslenska gjöfin
HVAÐ ER
AÐ FRÉTTA?
Skoðun FréTTablaðið 7. janúar 2023 LAuGARDAGuR