Fréttablaðið - 02.02.2023, Qupperneq 14

Það dugar ekki að lýsa
áhyggjum af stöðunni.
Nú þurfum við ríkis-
stjórn sem lýsir áætlun
út úr stöðunni.
Samtökin ’78 hafa mót-
mælt þessari breytingu
harðlega, enda er hin-
segin fólk oft í þannig
aðstæðum á flóttanum
að það þorir ekki að
gefa upp raunverulegt
samband sitt á meðan
öryggi og líf þess og
maka þess er enn í
hættu.
Verðbólgan er aftur á uppleið.
Vextir hækka í kjölfarið eins og við
vitum.
Hvað er til ráða? Hefur ríkis-
stjórnin einhverja stjórn á þróun
efnahagsmála? Og ber hún þá ein-
hverja ábyrgð í baráttunni við verð-
bólguna – eða er ríkisstjórnin eins
og hver annar áhorfandi í efnahags-
lífi þjóðarinnar?
Þetta ræddum við á Alþingi í
vikunni. Forsætisráðherra benti
á Seðlabankann og vísaði ábyrgð-
inni á baráttunni við verðbólguna
þangað. Formaður efnahags- og
viðskiptanefndar benti á fólkið í
landinu og sagði að almenningur
væri því miður að „eyða of miklu“.
Hvers konar forystuleysi er þetta?
Þau tala eins áhorfendur án ábyrgð-
ar en ekki eins og stjórnendur. Stað-
reyndin er sú að ríkisstjórnin er á
harðahlaupum undan eigin ábyrgð
á stjórn efnahagsmála. Það dugar
ekki að lýsa áhyggjum af stöðunni.
Nú þurfum við ríkisstjórn sem lýsir
áætlun út úr stöðunni.
Ríkisstjórnin hefur ekkert plan
Eða hvert er planið? Það er ekkert
plan. Ríkisstjórnin hefur ekki sett
fram neina stefnu eða neitt plan
um það hvernig á að taka á vaxandi
verðbólgu. Stefnuleysið er algjört og
árangurinn eftir því.
Við getum rifjað upp það sem ráð-
herrar ríkisstjórnarinnar sögðu við
kynningu fjárlaga síðasta haust. Það
var sagt að fjárlögin myndu vinna
gegn verðbólgu. En hvaða aðgerðir
var ráðist í? Jú, framlög til stjórn-
málaf lokka voru lækkuð lítillega
og skilagjald á einnota drykkjarum-
búðum var fryst, eins og frægt varð.
Þetta hefur auðvitað engin áhrif
í þjóðhagslegu samhengi. Mikil-
vægum fjárfestingum var frestað og
loks voru öll krónutölugjöld ríkisins
skrúfuð algjörlega upp í topp.
Þetta síðastnefnda er einmitt
aðalástæða þess að verðbólgan er
núna aftur á uppleið.
Hallinn á rekstri ríkissjóðs var
90 milljarðar þegar fjárlögin voru
kynnt í haust en var kominn upp í
120 milljarða fyrir jól. Í hvaða veru-
leika kallast þetta að vinna gegn
verðbólgu? Þessar aðgerðir eru ekki
hluti af neinni stefnu eða áætlun.
Þetta er bara eitthvað dinglumd-
angl – handahófskenndar aðgerðir
hingað og þangað. Enda kom á dag-
inn að þær hafa ekki skilað neinum
árangri.
Nú hefur verkalýðshreyfingin
lagt sitt af mörkum með hóflegum
launahækkunum í kjarasamn-
ingum á hinum almenna vinnu-
markaði. En fólkið í landinu hlýtur
að klóra sér í kollinum yfir stefnu-
leysinu hjá ríkisstjórninni.
Samfylkingin hefur
sett fram plan
Við í Samfylkingunni höfum haldið
uppi uppbyggilegri og málefnalegri
gagnrýni á ríkisstjórnina. En við
höfum líkt lagt fram okkar tillögur.
Við kynntum kjarapakka fyrir jól
með útfærðum tillögum um að verja
heimilisbókhaldið en vinna um leið
gegn verðbólgu.
Hugmyndafræði kjarapakkans
var einföld: Að taka á verðbólgunni
þar sem þenslan er í raun og veru
– eftir metár í fjármagnstekjum,
metarðsemi hjá stórútgerð og met-
hagnað hjá bönkunum. Að draga
þannig úr hallarekstri ríkissjóðs
en hlífa um leið heimilunum – með
því til dæmis að falla frá ítrustu
gjaldahækkunum ríkisstjórnar-
innar sem nú eru farnar að bíta.
Samfylkingin er með plan og
nýtur góðs af skeleggri forystu
Kristrúnar Frostadóttur þegar
kemur að efnahags- og velferðar-
málum. Það er nú eitthvað annað
en ríkisstjórnin sem vísar bara
allri ábyrgð á undirstofnanir sínar
og fólkið í landinu. Gott ef þetta
minnir ekki á bankasölumálið
þar sem ráðherra bar enga ábyrgð
á neinu – það var bara fólkið í
landinu sem skildi ekki snilldina
(og svo varð að leggja niður eina
undirstofnun).
En í ljósi þess að aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar hafa ekki borið
árangur í baráttunni við verð-
bólguna má ég til með að benda
ráðherrum stjórnarf lokkanna á
kíkja aftur á kjarapakka Samfylk-
ingarinnar. Með opnum hug. Nú er
sagt að verðbólgan sé að hluta til
hagnaðardrifin. Væri ekki þjóðráð
að fylgja plani Samfylkingarinnar
og vinna gegn verðbólgunni þar
sem þenslan er í raun og veru? n
Stjórn án ábyrgðar
„Langar þig að kyssa mig?“ spyr
íslensk ur, miðaldra, karlk y ns
leikari í gervi fulltrúa Útlendinga-
stofnunar, setur stút á munninn og
horfir stíft á hinsegin hælisleitanda
sem svarar neitandi. Spyrjandinn
hrósar happi og klessir hnefann á
samstarfsmanni sínum. „Grunaði
ekki Gvend. Góð tilraun,“ segja
leiknu leyfisveitendurnir og halla
sér glottandi aftur í sætinu, glott-
andi yfir því að hafa fundið leið til
að hafna enn einum f lóttamann-
inum. Það þarf ekki að matreiða
þessa senu betur ofan í áhorfendur
Áramótaskaupsins. Þau þekkja
fréttir um það að hinsegin fólki sé
gert að sanna hinseginleika sinn,
óski það eftir alþjóðlegri vernd frá
ofsóknum í heimalandi sínu.
Skápurinn sem skjól
Jafnvel við albestu aðstæður er erfitt
fyrir margt hinsegin fólk að stíga út
úr skápnum. Hinsegin fólk hikar því
það veit að það getur mætt fordóm-
um á ýmsan máta. Þau vega og meta
stöðuna jafnvel þannig að betra sé
að fara í felur með hinseginleika
sinn en að hætta á það að framtíðar-
möguleikar þeirra séu takmarkaðir
að einhverju leyti.
Með það í huga er auðvelt að
ímynda sér hvernig það er fyrir
fólk viðkvæmum aðstæðum, svo
sem í löndum þar sem hinsegin
fólk er fordæmt, ofsótt og jafnvel
myrt fyrir það eitt að vera hin-
segin. Innan flóttamannakerfisins,
þar sem einstaklingurinn þarf að
vega og meta hvert skref, þurfa þau
svo að meta hvort það sé hreinlega
áhættunnar virði að ljóstra upp um
hinseginleika sinn.
Heimild til sameiningar
afnumin
Flóttafólk, sem f lýr heimkynni
sín við verstu mögulegu aðstæður
með nánast engum fyrirvara,
verður oft viðskila við ástvini
sína; maka, börn, systkini, for-
eldra. Núgildandi útlendingalög
veita einstaklingi á f lótta heimild
til þess að sameinast maka sínum
eftir komuna til landsins, hafi þau
skilist að, eins og gerist gjarnan
þegar verið er að f lýja ofsóknir.
Með útlendingafrumvarpinu
sem nú er til umræðu á þingi ætlar
ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur
hins vegar að afnema þessa heim-
ild gagnvart því fólki sem hingað
kemur í boði stjórnvalda, þeim
hópi fólks sem stundum er kallaður
„kvótaf lóttafólk“. Í greinargerð
frumvarpsins segir að þessi und-
anþáguheimild sé óþörf, þar sem
þessum einstaklingum sé boðið
að koma til landsins í samvinnu við
Flóttamannastofnun Sameinuðu
þjóðanna, og að við valið á þeim
einstaklingum sem boðið er sé gætt
að einingu fjölskyldunnar.
Í tilfelli hinsegin fólks er þessi
heimild afar mikilvæg. Samtökin
'78 hafa mótmælt þessari breytingu
harðlega, enda er hinsegin fólk oft
í þannig aðstæðum á f lóttanum að
það þorir ekki að gefa upp raun-
verulegt samband sitt á meðan
öryggi og líf þess og maka þess er
enn í hættu, eins og rakið hefur
verið. Í ofanálag getur tekið tíma
fyrir fólk að treysta stjórnvöldum
á ný eftir að hafa upplifað ofsóknir
heima fyrir.
Lítið mál í stóra samhenginu –
stórt mál í litla samhenginu
Fólk í þessari stöðu er aðeins brota-
brot af því fólki sem hingað kemur
á f lótta. Því verður ekki séð hvaða
máli það skiptir í stóra samhenginu
fyrir stjórnvöld að girða fyrir þessa
heimild.
Hins vegar skiptir heimildin öllu
máli fyrir hinsegin fólk í þessari
stöðu til þess að það geti samein-
ast ástvinum sínum í samræmi við
réttindi þeirra samkvæmt stjórnar-
skrá og mannréttindasamningum.
Það er með öllu ótækt að auka enn
frekar á erfiðleika þeirra og þján-
ingar með þessum óþarfa skerð-
ingum.
Hér er aðeins um að ræða eitt
dæmi af fjölmörgum í frumvarpi
dómsmálaráðherra, sem vega alvar-
lega að grundvallarmannréttindum
flóttafólks, án þess að leysa á neinn
máta þær áskoranir sem við stönd-
um frammi fyrir vegna komu flótta-
fólks hingað til lands. n
Sannaðu að þú sért hinsegin
Logi Einarsson
formaður þing-
flokks Samfylk-
ingarinnar
Arndís Anna
Kristínardóttir
Gunnarsdóttir
þingmaður Pírata
14 SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 2. FEBRÚAR 2023
FIMMTUDAGUR