Skipulagsmál höfuðborgarsvæðisins - 01.08.1987, Blaðsíða 35

slcipulagsmál
35
góðan söngleik eða jafnvel óperu,
er væntanlega erfitt fyrir hann að
ná sér í miða með skömmum
fyrirvara. Ég hef auðvitað ekki
enn svarað því, hvaða vörur eða
þjónustu höfuðborgarsvæðið á að
bjóða erlendum ferðamönnum.
Kannski ætti höfuðborgarsvæðið
að leggja höfuðáherslu á að þjóna
íslendingum af landsbyggðinni,
sem vilja koma til höfuð-
borgarsvæðisins til að njóta
frítíma í borgarumhverfi.
Þegar grundvallarspumingum
hefur verið svarað þarf að velta
fyrir sér hvemig varan á að Kta út
og hvernig á að framleiða hana.
A að bjóða upp á gistiheimili,
skyndibitastaði og strætisvagna
eða lúxushótel, ny-franska
veitingastaði og límósína. A að
taka á móti hópum, sem fá
staðlaða þjónustu, eða á að leggja
áherslu á þjónustu við einstakling
með sérþarfir. Eitt af því, sem
ég tel að þeir, sem vinna að
skipulagi ferða á íslandi þurfi að
taka tillit til eru breytingar á
vinnumarkaði.
Um það bil helmingur alls
skólafólks á vinnumarkaði í dag
er ófaglært, með ca. 8 til 10 ára
skólanám. Ásóknin í menntun
hefur aukist, nú er svo komið að
yfir 90% allra ungmenna fá 13
ára skólagöngu. Með tímanum
mun þessi aukna ásókn í
menntun leiða til þess, að hlutfall
ófaglærðra á vinnumarkaði mun
lækka mjög mikið og að nokkrum
áratugum liðnum verða komið
niður fyrir 10%. Þetta mun
skapa ymsum atvinnugreinum
mjög mikla erfiðleika.
Þar má nefna fiskvinnslu, ymsar
greinar iðnaðar og þjónustu.
Viðbrögð framleiðslugreina hljóta
að verða þau að taka í notkun
mun meiri sjálfvirkni eða að flytja
vinnuaflsfrekustu þætti fram-
leiðslunnar til landa þar sem laun
eru lægri. Þjónustugreinar eiga
hins vega erfitt með að bregðast
við þessari þróun með þessum
hætti. Hér er um að ræða þátt,
sem ég^tel að frumkvölar ferða-
mála á íslandi þurfi að velta mjög
vel fyrir sér. Mér var til dæmis
sagt um daginn, að á haustin
þegar skólafólk hverfur af vinnu-
markaði, sé mjög erfitt að fá fólk
til starfa við almenna herbergis-
þjónustu á hótelum í Reykjavík.
Það sama á sjálfsagt við um
marga aðra þætti ferðaþjón-
ustunnar.
Allt bendir til, að mikil áhersla
verði lögð á hækkun lægstu launa
næstu árin og finnst mér ekki
ólíklegt að laun í fiskvinnslu
verði höfð til viðmiðunar. Ef það
góðæri, sem nú ríkir í sjávar-
útvegi stendur til langframa má
gera ráð fyrir miklum raunlauna-
hækkunum í þeirri atvinnugrein,
sem mun hafa mikil áhrif á
fjölmargar aðrar atvinnugreinar í
landinu. Framkvæmd ferðamála-
stefnu á höfuðborgarsvæðinu og
raunar á íslandi mun því mótast
mikið af þróuninni á vinnu-
markaðinum. Viðbrögð ferðaiðn-
aðarins gætu orðið þau, að flytja
inn ófaglært starfsfólk þótt aðrir
valkostir séu einnig til staðar.
Viðbrögðin við þessu vandamáli
geta haft mikil áhrif á mótun
ferðamálastefnunnar og verður að
mínu mati, að taka afstöðu til
þessa, áður en langt um líður.
Við hönnun kerfisins þarf að taka
tillit til fjölmargra þátta þegar
skipuleggja á ferðaþjónustu. Þar
þarf að fjalla um staðsetningu,
gæði, verkaskiptingu og margt
fleira. Lykilatriði eru auðvitað að
gera sér grein fyrir því hver
eftirspumin er og hvar hún er.
Hveijir eru hugsanlegir viðskipta-
vinir, á hveiju hafa þeir áhuga og
hversu mikið eru þeir tilbúnir að
borga fyrir vörana.
Ég hef ekki komið með mikið af
svöram, en hef kannski bent á
nokkrar spumingar, sem þyrfti
að svara. Það er ljóst að við
sumum þessara spurninga eru
engin svör. Það er ekki unnt að
ákveða hverskonar ferðamenn
eiga að koma á höfuðborgar-
svæðið, íslenskir eða erlendir,
ríkir eða fátækir. Það er ekki
unnt með stefnumótun að ákveða
hversu lengi þeir eigi að vera á
svæðinu og hvað þeir eigi að
gera.
Það getur enginn einn íslenskur
aðili gefið fyrirmæli um það
hvers konar slapulag eigi að ríkja
og hvers konar þjónustu eigi að
bjóða upp á. Ég tel þó nauðsyn-
legt fyrir íslenskan ferðaiðnað, að
gera sér grein fyrir veikleikum
sínum og styrkleikum og móta
sér stefnu um það hvert stefna
eigi til þess að árangurinn verði
sem bestur.