AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.03.2003, Qupperneq 56

Einar Karl Haraldsson, ritstjóri
Hringvegur um
h öf u ð bo rg arsvæð i ð
Brúum sund, borum göng
20.desember 2002 staðfesti
umhverfisráðherra, Siv Friðleifsdóttir,
Aðalskipulag Reykjavíkur og
Svæðisskipulag höfuðborgar-
svæðisins 2001 - 2024. Að baki
þessum plöggum liggur mikil vinna
og þau eru tímamótaverk að
tvennu leyti. Annars vegar vegna
þess að aldrei áður hefur orðið jafn
víðtæk og frjó umræða um borgar-
skipulag og byggðaþróun í
Reykjavík og á undirbúningsstigum
þess, umræða með þátttöku jafnt
lærðra sem leikra sem segja má að
leitt hafi til stefnubreytingar. Hins
vegar vegna þess að í fyrsta skipti
var efnt til samstarfs Reykjavíkur og
7 nágrannasveitarfélaga um
svæðisskipulagið, sem er viður-
kenning á þeirri staðreynd að
höfuðborgarsvæðið er eitt atvinnu-
svæði og fyrirsjáanlegt er að byggð-
in vex saman og verður að einni
heild á næstu áratugum. Því er
aukið samstarf sveitarfélaganna
óhjákvæmilegt á æ fleiri sviðum,
ekki síst skipulagssviðinu.
Óútkljáð deilumál
Staðfesting umhverfisráðherra á
skipulagstillögunum þýðir þó ekki
að öll mál séu til lykta leidd og
mestum vanda veldur staða
Reykjavíkurflugvallar í Vatnsmýrinni.
Samgönguyfirvöld eru andvíg
fyrirætlunum Reykvíkinga um að
leggja flugvöllinn niður og reisa
miðborgarbyggð á svæðinu, þrátt
fyrir æ minni nýtingu vallarins og
viðvarandi samdrátt í innanlands-
flugi. Umhverfisráðherra hefur því
skipað nefnd sem fær hið sérkenni-
lega hlutverk að gera tillögu um
landnotkun í Vatnsmýrinni sem
Reykvíkingar hafa þegar komist að
niðurstöðu um, m.a. í almennri
atkvæðagreiðslu vorið 2001. Þar
með hunsar ráðherrann meirihluta-
vilja borgarbúa og borgarstjórn og
ýtir undir nýjar deilur um mikil-
vægasta byggingarland Reykjavíkur.
Hitt málið sem enn er óútkljáð er
lega Sundabrautar yfir Kleppsvík
þar sem ríki og borg eru einnig á
öndverðum meiði. Ríkið leitar að
ódýrustu framkvæmdinni en borgin
vill bestu lausn með framtíðar-
skipulag Reykjavíkur í huga.
Besta úrlausn fyrir höfuðborgina
Reykjavík þjónar þeim markmiðum
sem sett eru fram í Aðalskipulags-
tillögunum nýstaðfestu. þar er
Reykjavík ætlar að vera bæði vist-
væn og alþjóðleg höfuðborg og til
þess að svo megi verða er
forgangsatriði að „efla meginkjarna
borgarinnar sem kjarna höfuð-
borgarsvæðisins og landsins alls.”
þétting byggðar og endurreisn
miðborga er lykilorð í framsæknustu
skipulagsvísindum okkar daga.
50 ára yfirsýn
En hefjum okkur nú til flugs yfir
höfuðborgarsvæðið og reynum að
sjá 25-50 ár fram í tímann því brúin
yfir Kleppsvík verður að endast í
það minnsta svo lengi. Henni er
ekki ætlað það hlutverk að leysa
einn umferðarhnút í borginni til
bráðabirgða, hún er aðeins fyrsta
brúin af mörgum sem eiga að
greiða leið núverandi og væntan-
legra borgarbúa í norðurkjör-
dæminu og Mosfellsbæ, sem og
Vest-lendinga og Norðlendinga að
hjarta höfuðborgarinnar og miðju
höfuð-borgarsvæðisins alls. En
hvað um þá sem koma úr hinni
áttinni? Og hvar er hin landfræði-
lega miðja frá Kjalarnesi í norðri til
Hafnarfjarðar í suðri? Hún er í reynd
grunnsævið í Skerjafirði og í radíus
út frá því Melarnir og gamli
Miðbærinn, Öskjuhlíðin, Kársnesið
og það sem mestu skiptir: tvö stór
lítt byggð svæði, flugvallar-svæðið í
Vatns-mýrinni og Álfta-nesið. Þarna
eru kjörlendur fyrir framtíðarbyggð
höfuðborgar-svæðisins, sem brosa
hver við annarri yfir Skerjafjörðinn
en nes og tanga þarf að tengja
með landfyllingum, brúm og
göngum alveg á sama hátt og
menn sjá slíkar lausnir fyrir sér
norðan Reykjavíkur. Með slíkri
hringleið verða til greiðar götur inn
að hjarta höfuðborgarinnar jafnt úr
suðri sem austri og norðri.
Miðja höfuðborg-
arsvæðisins
það er afar mikilvægt að fyrsti
áfangi Sundabrautar verði lagður í
samhengi við framtíðarmöguleika
sem hér hefur verið lýst. Það hefur
verið tekin sjálfsögð og stefnu-
markandi ákvörðun um að efla
miðborg Reykjavíkur sem miðju
höfuðborgarsvæðisins og landsins
alls og þangað verður að vera
greiðfært úr öllum áttum. Það er
beinlínis háskalegt að beina sífellt
meiri umferð eftir einni meginæð
vestur nesið sem Reykjvík liggur á
og brýn nauðsyn út frá öryggi
borgarbúa að henni sé dreift á fleiri
stofnbrautir. Besta tenging Sunda-
brautar við Sæbraut er því
stórkostlegt hagsmunamál höfuð-
borgarbúa, jafnt með umferðar-
sem öryggissjónamið í huga. Og
þar sem nesið þrengist og mjókkar
verður að setja þjóðveginn í stokk.
Það ætti ekki að vefjast fyrir þjóð,
54