Heilbrigt líf - 01.12.1958, Blaðsíða 9

inni, í jarðvegi og klettnm, sérstaklega í granít. Magnið
er þó allmisjafnt, og mun meira á einu svæði en öðru.
Byggingarefni úr steini geta verið meira eða minna
geislavirk, og íbúar steinhúsa verða því að jafnaði fyrir
meiri jarðgeislun en liinir, sem búa í timburhúsum. Geisl-
un á hvern einstakling er því æði misjöfn, og fer eftir
því, hvar hann býr á hnettinum, vistaverum hans og öðr-
um lífsvenjum. Jarðgeislunin minnkar, þótt hægt fari.
Helmingunartími úraníums er 4—5 þús. milljónir ára, og ef
rétt er, að það svari nokkurn veginn til aldurs jarðar,
ætti helmingur þess úraníums, sem var frá upphafi vega,
að vera eytt.
I andrúmslofti eru geislavirkar lofttegundir, radón og
þóron, sem eru í röð þeirra efna, sem myndast er úraní-
um og þóríum geisla og breytast, og fleiri geislavirkar
öreindir (frumeidaagnir). 1 loftinu er þó einðs örlítið
magn þessara efna, en það getur aukizt verulega í borg-
um, þar sem miklu er brennt af kolum (London), en
nær þó að jafnaði ekki meiru en 0,001 r á ári.
Innri náttúrugeislun (natural internal radioactive back-
ground). Menn verða ekki aðeins fyrir óumflýjanlegri
geislun frá umhverfinu, heldur húa einnig geislavirk efni
hið innra með hverjum manni. I mat og drykk og and-
rúmslofti, er örlitið af geislavirkum efnum, sem safn-
ast fyrir í líkamanum og þó aðallega beinakerfinu. Með
aldreinum eykst geislamagnið nokkuð, og einnig með
auknum líkamsþunga. Meðal efna líkamans eru kalíum
og kolefni. Örlitið brot þessara efna er geislavirkt. Það
eru ísótóparnir kalíum 40 og kolefni 14.1) Kalíum 40
er náttúrlegt geislaefni og sendir frá sér beta- og gamma-
geisla, en kolefni 14 myndast að staðaldri í loftinu fyrir
áhrif geimgeisla á köfnunarefni, og það sendir eingöngu
1) Tölurnar 40 og 14 tákna frumeindaþunga. Sama efni getur
haft mismunandi frumeindaþunga, þ. e. mismunandi ítótópa, sem
þó eru með sömu efnafræðilegu eiginleikum.
Heilbrigt líf
7