Heimili og skóli - 01.04.1963, Blaðsíða 17

eykst. Skyldunura fjölgar og tíminn verSur
alltaf ódrýgri.
Þessi hraði setti meira aS segja mark
sitt á síSustu skólalöggjöf, sem tók eitt ár
ofan af barnaskólanum og bætti því viS
gagnfræSaskólann.
ÞaS, sem blekkti hina ágætu menn, sem
þarna höfSu um vélt, var hinn vaxandi og
öri líkamsþroski barnanna, sem var miklu
örari en hann hafSi veriS á undanförnum
áratugum, og var 13 ára barni allt í einu
ætlaS aS nema nálega hiS sama og 14 ára
barni hafSi áSur veriS ætlaS. Þetta var
mesta glappaskot þessara annars merkilegu
laga. Nær sanni hefSi veriS aS láta allt
skyldustigiS fylgja barnaskólanum. Þetta
var fyrst og fremst uppeldislegur og sál-
fræSilegur misskilningur. ÁSur fylgdust
aS ferming og fullnaSarpróf úr barna-
skóla. ÞaS var byggt á reynzlu, sem gafst
vel. HiS síSara var byggt á órökstuddri
bjartsýni um þroska barnanna. ÞaS munar
um hvert áriS á þessu aldursstigi, en þaS
er ekkert, sem réttlætir þaS, aS taka 12—13
ára börn úr barnaskóla og senda þau í
gagnfræSaskóla. MeS þessu er ekki veriS
aS varpa neinuin skugga á þá ágætu skóla,
en þeir eiga bara ekki aS vera fyrir börn.
ÞaS er stórt orS — gagnfræSaskóli, og
því engin furSa þótt 12—13 ára börnum
stígi þaS til höfuSsins. Sá stolti grunur
læSist inn í vitund þeirra, aS þau séu aS
verSa fullorSiS fólk, enda þarf þess ekki
lengi aS bíSa, eftir aS börnin koma í fram-
haldsskólana, aS þau taki upp lífsvenjur
fullorSinna manna. Þessari upphefS slær
inn -—- ósj álfrátt þó — og fer að hafa áhrif
á breytni og framkomu.
Eg hef um 40 ára skeiS veriS svo ham-
ingjusamur aS mega fylgjast meS þroska
barna frá 7—14 ára aldurs. Þar gerist
aldrei neitt óvænt — engin stökk tekin,
heldur jafn og sígandi þroski. Jafnvel kyn-
þroskinn, sem kemur nú fyrr en áSur, rétt-
lætir ekki, aS barnsárin séu stytt meS þess-
um hætti. ÞaS eru engin þroskatímamót í
lífi barnsins, þegar þaS er tekiS úr barna-
skóla og sett í gagnfræSaskóla, en þar verSa
aftur á tímamót í náminu. Þar kemur
brekka, sem mörgum reynist erfiS, og lítur
helzt út fyrir aS námsskrá unglingastigsins
sé miSuS viS gáfuSu börnin, og ef aS fariS
væri alveg eftir henni myndi talsverSur
hluti unglinganna falla á unglingaprófi.
Fyrir nokkrum árum var lágmarkseinkunn
á unglingaprófi lækkuS úr 5 og niSur í 4,
til þess aS færri féllu. ÞaS sýnir, aS hér er
ekki eSlilegur stígandi í náminu frá barna-
skóla til framhaldsskólans. En aS því þyrfti
aS vinna, aS börnin vaxi á eSlilegan hátt
inn í framhaldsnámiS, og þó ekki síSur
hitt, aS þau vaxi á eSlilegan hátt inn í
þroskaárin.
Sumir bráSlátir og þroskalitlir ungling-
ar halda aS þeir geti stokkiS yfir æsku-
árin, og fara aS temja sér siSvenjur full-
orSinna fyrir og um fermingaraldur. ÞaS
mun því miSur nokkuS algengt aS börnin
telji nám í gagnfræðaskóla veita einskonar
réttindi til aS fara aS reykja, og fara sum
þeirra ekkert í felur meS þaS. ÞaS liggur
svo mikiS á aS verSa fullorSinn maSur.
Til hvers leiSir svo þetta uppstreymi?
LeiSir þaS til meiri og skjótari þroska? Ef
svo væri, væri þaS réttlætanlegt. En hér
komast óþroskuS börn og unglingar í þá
aSstöSu, aS verkefnin eru á undan þrosk-
anum, og verSa því torleystari en ella.
Fjórtán ára barn leysir sama verkefni á
styttri tíma og auSveldari hátt en þrettán
ára barn. ÞaS er því tímasparnaSur að
leysa verkefnin á réttum tíma, og viS rétt
þroskaskilyrSi. Liggur nokkuS á? Eitthvert
átakanlegasta dæmiS um ótímabært sjálf-
HEIMILl OG SKÓLI 37